tag:blogger.com,1999:blog-3408060020936201192024-03-16T22:49:55.078-07:00ਕੰਪਿਊਟਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਬਲੌਗਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਸਾਫਰਵੇਅਰਾਂ/ਐਪਜ਼, ਇੰਟਰਨੈੱਟ, ਸਮਾਰਟ ਫ਼ੋਨ, ਨਵੇਂ ਹਾਰਡਵੇਅਰ/ਗੈਜਟਸ ਅਤੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਦੀਆਂ ਬਾਰੇ ਬਲੌਗ।
A blog about Punjabi Computer, Softwares/Apps, Internet, Smart Phone, new hardware/Gadgets and Cyber Crime prevention.Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.comBlogger387125tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-9675493869626018642024-02-15T22:03:00.000-08:002024-02-15T22:05:25.501-08:00ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧਿਮਾਨਤਾ (ਏਆਈ) ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹਾਣੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਕਰੇ ਪਹਿਲ/AI_and_Punjabi_Language<div style="text-align: justify;"><br /></div><p style="text-align: center;"><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6Vfyr11SW0s7gBnKvIxl13GlOdloAJUBBFsYmFggXHPXcCROdwvJbPAFxMXEMBjmlFi55dkJhLhR3RBbzKouoRe13dKNl4Ur3xDMVg_RrG99UzJJQ8viGdN7CG2GuROjhO-7YTMEXNgY1Kx0edVa3kCx6ZwPUpPuO421bqTmWB8QHASaWb2RJdLPXyvw/s1917/20240216%20%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80%20%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%B0%E0%A8%A3%20%E0%A8%8F%E0%A8%86%E0%A8%88.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="743" data-original-width="1917" height="155" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6Vfyr11SW0s7gBnKvIxl13GlOdloAJUBBFsYmFggXHPXcCROdwvJbPAFxMXEMBjmlFi55dkJhLhR3RBbzKouoRe13dKNl4Ur3xDMVg_RrG99UzJJQ8viGdN7CG2GuROjhO-7YTMEXNgY1Kx0edVa3kCx6ZwPUpPuO421bqTmWB8QHASaWb2RJdLPXyvw/w400-h155/20240216%20%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80%20%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%B0%E0%A8%A3%20%E0%A8%8F%E0%A8%86%E0%A8%88.png" width="400" /></a></b></div><b>The government should take the initiative to make Punjabi a contemporary</b><p></p><p style="text-align: center;"><b><span style="font-size: small;">Dr. C P Kamboj spoke about not including Punjabi in Gemini software </span></b></p><p style="text-align: left;"><b><span style="font-size: large;">ਜੈਮਿਨੀ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਨਾ ਕਰਨ ਤੇ ਬੋਲੇ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ</span></b><br />ਨਵਦੀਪ ਢੀਂਗਰਾ, ਪਟਿਆਲਾ<br />ਗੂਗਲ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਜੈਮਨੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਸਕੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਇਸ ਸਫਾਟਵੇਅਰ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਨੌ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਾ ਹੋਣ ’ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਅਤੇ ਬੁਧੀਜੀਵੀਆਂ ਵਲੋਂ ਚਿੰਤਾ ਜਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਸਬੰਧੀ ਇਸ ਭਖਦੇ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਮਾਹਿਰ ਡਾ. ਸੀ.ਪੀ. ਕੰਬੋਜ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਜੈਮਿਨੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣ ਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੱਛੜੇ ਰਹਿਣ ਬਾਰੇ ਅਹਿਮ ਖੁਲਾਸੇ ਕੀਤੇ ਹਨ।</p><p style="text-align: left;"><br /><b>ਜੈਮਿਨੀ ਪ੍ਰੋ ਕੀ ਹੈ ?</b><br />ਡਾ. ਕੰਬੋਜ-ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਅਧਾਰਿਤ ‘ਚੈਟ ਜੀਪੀਟੀ’ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਸਕਰਨ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਚੈਟ ਜੀਪੀਟੀ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਗੂਗਲ ਨੇ ਬਾਰਡ ਨਾਮ ਦਾ ਸੋਫਟਵੇਅਰ ਬਣਾਇਆ ਸੀ, ਹੁਣ 24 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਗੂਗਲ ਨੇ ਬਾਰਡ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ‘ਜੇਮਨੀ’ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। 150 ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ 40 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਇਸ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਹਿੰਦੀ, ਤਾਮਿਲ, ਤੇਲਗੂ, ਬੰਗਾਲੀ, ਕੰਨੜ, ਮੱਲਿਆਲਮ, ਮਰਾਠੀ, ਗੁਜਰਾਤੀ ਤੇ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨਤਾ ਅਧਾਰਿਤ ਇਹ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਸਵੀਰ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਵੇਰਵਾ ਤੇ ਵੇਰਵੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਤਸਵੀਰ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਤੱਕ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਗੂਗਲ ਤੇ ਜੈਮਨੀ ਵਿਚ ਫਰਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗੂਗਲ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੈਮਨੀ ਸੂਚੀ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਸਹੀ ਨਤੀਜਾ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।</p><p style="text-align: left;"><br /><b>ਇਸ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸ਼ਾਮਿਲ ?</b><br />ਡਾ. ਕੰਬੋਜ-ਗੂਗਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਕੱਢਿਆ ਸਗੋਂ ਗਿਣਾਤਮਕ ਪੱਖੋਂ ਮਾਪਦੰਡ ਪੂਰੇ ਨਾ ਕਰਨ, ਡਾਟਾ ਦੀ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਗੂਗਲ ਆਪਣੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਿਆ। ਵੱਡਾ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ (ਲਾਰਜ ਲੈਂਗੂਏਜ ਮਾਡਲ) ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ ਜੋਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚੈਟ ਜੀਪੀਟੀ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸੰਸਕਰਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਵਾਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਜੀਪੀਟੀ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸੰਸਕਰਨ ਵੀ ਆ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਵਾਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਡਾਟਾ ਦੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ’ਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਥੋੜ ਹੈ। ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀਆਂ ਹੀ ਲੱਖਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੇ ਨੈੱਟ ਦਾ ਮੂੰਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ।<br /><br /><b>ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ?</b><br />ਡਾ. ਕੰਬੋਜ-ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਚੈਟ ਜੀਪੀਟੀ ਆਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ’ਤੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਫੰਡ, ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ਕਤੀ ਤੇ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨਾਲ ਡਾਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇਸ ’ਤੇ ਕੰਮ ਅੱਜ ਤੱਕ ਸ਼ੁਰੂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤਕ ਖੇਤਰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੈ ਪਰ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਹਾਣੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੀ ਹੈ।<br /><b><br />ਗੂਗਲ ’ਤੇ ਲੱਗ ਰਹੇ ਦੋਸ਼</b><br />ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਭਾਵੁਕਤਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਗੂਗਲ ’ਤੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਗੂਗਲ ਇਕ ਵਪਾਰਕ ਕੰਪਨੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸੰਬੰਧ ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਵਪਾਰ ਨਾਲ ਹੈ। ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਦੀ ਮਹੀਨਾਵਰ ਫੀਸ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਲਾਭ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸਗੋਂ ਅਸੀਂ ਮਾਪਦੰਡ ਪੂਰੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ, ਜਿਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸਭ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ।<br /><br /><b>ਇਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੱਲ</b><br />ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹਿਤੈਸ਼ੀਆਂ ਵਲੋਂ ਬੈਠਕ ਕਰਕੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨਤਾ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਨਾਂ ਦੀ ਮਨਸ਼ਾ ਚੰਗੀ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਗੰਭੀਰ ਮਸਲੇ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਬਾਰੇ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਗੱਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਤੁਰੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਪੀ ਰਾਈਟ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੈ। ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ, ਲੇਖਕ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਮਾਲਕ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਨੈੱਟ ’ਤੇ ਚੜਾਉਣ ਲਈ ਹੱਕ ਦੇਣ ਜਾਂ ਨਾ ਦੇਣ ਉਨਾਂ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਫੰਡਾਂ ਨਾਲ ਛਪਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਨਿੱਜੀ ਛਾਪਕ ਜਾਂ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਰੋਸੇ ਵਿਚ ਲੈਣਾ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਫੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਡਾਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਰਹੇਗਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਡਾਟਾ ’ਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਹ ਵੀ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ।<br /><br /><b>ਸਰਕਾਰ ਹੋਵੇ ਗੰਭੀਰ</b><br />ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਾਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਵੱਡੇ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਸਮੇਤ ਮਹਿੰਗੇ ਸਾਜੋ ਸਮਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਵਿਚ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ ਜਿਹੜੇ ਸਾਰਾ ਡਾਟਾ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨਗੇ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇਸ ਲਈ ਵੱਡੇ ਬਜਟ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਖੁਦ ਇਸ ਮਸਲੇ ’ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਹੋਵੇ, ਆਪਣੇ ਏ.ਆਈ. ਵਿੰਗ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰੇ, ਪੁਰਾਣੇ ਡਾਟਾ ਦੀ ਡਿਜੀਟੇਲਾਈਜੇਸ਼ਨ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇ। ਸ਼ੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਵਰਗਾ ਅਤੇ ਸਵਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਡਾਟਾ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਦੇਵੇ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੋਵੇ।<br /><br /></p><div aria-description="" class="content" style="-webkit-text-stroke-width: 0px; color: black; font-size: medium; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: start; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; text-decoration-thickness: initial; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;" tabindex="0"><div class="ac-container ac-adaptiveCard"><div class="ac-textBlock"><p><b>Google’s new AI software, Gemini</b>, has been rolled out in multiple countries for iOS and Android devices. Previously known as Bard, this powerful software is available in English and supports 40 languages on the web. However, <b>Punjabi</b>, despite being a regional language of India, is notably absent from the list of supported languages. Dr. CP Kamboj, an assistant professor and technical expert at Punjabi University’s Computer Support Center, has raised concerns about the exclusion of Punjabi from Gemini. Unlike Google, which lists websites, Gemini provides direct and accurate results, making it a significant advancement in machine intelligence. Additionally, Gemini allows users to extract details from images and videos. While other Indian languages like Hindi, Tamil, Telugu, Bengali, Kannada, Malayalam, Marathi, Gujarati, and Urdu are included, the absence of Punjabi has sparked discussions about language representation in AI systems.</p></div><div aria-hidden="true" class="ac-horizontal-separator"></div></div><div class="ad-container"><div aria-description="" class="content" style="-webkit-text-stroke-width: 0px; color: black; font-size: medium; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; font-weight: 400; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: start; text-decoration-color: initial; text-decoration-style: initial; text-decoration-thickness: initial; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: 2; word-spacing: 0px;" tabindex="0"><div class="ac-container ac-adaptiveCard"><div class="ac-textBlock"><p><b>Google’s new AI software, Gemini</b>, has been rolled out in multiple countries for iOS and Android devices. Previously known as Bard, this powerful software is available in English and supports 40 languages on the web. However, <b>Punjabi</b>, despite being a regional language of India, is notably absent from the list of supported languages. Dr. CP Kamboj, an assistant professor and technical expert at Punjabi University’s Computer Support Center, has raised concerns about the exclusion of Punjabi from Gemini. Unlike Google, which lists websites, Gemini provides direct and accurate results, making it a significant advancement in machine intelligence. Additionally, Gemini allows users to extract details from images and videos. While other Indian languages like Hindi, Tamil, Telugu, Bengali, Kannada, Malayalam, Marathi, Gujarati, and Urdu are included, the absence of Punjabi has sparked discussions about language representation in AI systems.</p><p>Dr. Kamboj clarifies that Google did not intentionally exclude Punjabi. Instead, the absence is due to the lack of sufficient training data and vocabulary in Punjabi. The machine learning model behind Gemini was trained using one billion sentences, and while there is a wealth of Punjabi language data available online, it has not been harnessed effectively for this purpose. In contrast, other languages like those in Cambodia benefited from a combination of government funding, youth participation, and technology to contribute to Chat GPT. Unfortunately, Punjab has not made similar progress, leaving Punjabi behind in the technological landscape. Dr. Kamboj emphasizes that Google, as a commercial company, prioritizes business considerations over emotional sentiments related to language. The absence of Punjabi in Gemini is a result of not meeting the necessary criteria rather than deliberate discrimination. <a class="tooltip-target" data-citationid="c26db2e9-1f28-28b0-f63c-b48d143b69a9-9-group" href="https://www.punjabnewsexpress.com/punjab/news/speaker-sandhwan-takes-unique-initiative-to-safeguard-punjabi-language-from-extinction-239037" target="_blank">To address this, a Machine Intelligence Punjabi Language Mission has been proposed, but critical issues remain unresolved</a><a aria-label="2: " class="ac-anchor sup-target" data-citationid="c26db2e9-1f28-28b0-f63c-b48d143b69a9-9" href="https://www.punjabnewsexpress.com/punjab/news/speaker-sandhwan-takes-unique-initiative-to-safeguard-punjabi-language-from-extinction-239037" target="_blank"><sup class="citation-sup">2</sup></a>.</p></div><div aria-hidden="true" class="ac-horizontal-separator"></div></div><div class="ad-container"><br /></div></div></div></div><p style="text-align: left;"><br /><br /></p>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-67949311009256886622024-02-06T08:03:00.000-08:002024-02-06T08:03:27.700-08:00ਏਆਈ ਦੇ ਦੌਰ 'ਚ ਚੌਕੰਨੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ/The need to be vigilant in the era of AI<p style="text-align: center;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhU5kEQMtuFFo2IWeKHRSJZeuNtBYJdBclY_hi_reqrOoo01F2GtCc3toac9qGIW6cRAy7b4HtR8RQzOh9k2HldpcRASQ3b2JM5KVL0ckIekDpf-cpsDmLXwfMBCDOkfq6S59bGUv5NcctpL-1xDmS_hBgN7iBkAWBvHV4XCiUucZo2R1pZ6r_moZOUv9A/s1350/Publication1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1240" data-original-width="1350" height="368" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhU5kEQMtuFFo2IWeKHRSJZeuNtBYJdBclY_hi_reqrOoo01F2GtCc3toac9qGIW6cRAy7b4HtR8RQzOh9k2HldpcRASQ3b2JM5KVL0ckIekDpf-cpsDmLXwfMBCDOkfq6S59bGUv5NcctpL-1xDmS_hBgN7iBkAWBvHV4XCiUucZo2R1pZ6r_moZOUv9A/w400-h368/Publication1.jpg" width="400" /></a></div><br />ਅੱਜ (6 ਫ਼ਰਵਰੀ) ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿਹਾੜੇ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼<p></p><p style="text-align: center;"><span style="font-size: x-large;">ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਨਿਘਾਰ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਤੇ ਹੱਲ</span><br /></p><p style="text-align: right;">: ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ</p><div style="text-align: center;"><span style="background-color: #fff2cc;">ਆਨਲਾਈਨ ਵਿਹਾਰ ’ਤੇ ਕਰੋ ਵਿਚਾਰ, ਸਾਇਬਰ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਹੋਵੋ ਹੁਸ਼ਿਆਰ।</span></div><div style="text-align: center;"><span style="background-color: #fff2cc;">ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਦੇ ਸਫ਼ਲ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣਨ ਲਈ ਚੁਕੰਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ।</span></div><div style="text-align: center;"><span style="background-color: #fff2cc;">ਸੁਚੱਜੇ ਸਾਇਬਰ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣਨ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਿਆਨ ਜ਼ਰੂਰੀ।</span></div><p style="text-align: justify;"><b> </b></p><p style="text-align: justify;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://rukminim2.flixcart.com/image/832/832/xif0q/poster/j/w/s/small-spos9093-poster-cyber-crime-sl-9601-wall-poster-13x19-inch-original-imaghs5hhwgtabkm.jpeg?q=70&crop=false" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="547" data-original-width="800" height="219" src="https://rukminim2.flixcart.com/image/832/832/xif0q/poster/j/w/s/small-spos9093-poster-cyber-crime-sl-9601-wall-poster-13x19-inch-original-imaghs5hhwgtabkm.jpeg?q=70&crop=false" width="320" /></a></div><b>ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿਹਾੜਾ<br /></b><p></p><p style="text-align: justify;">ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿਹਾੜਾ ਹਰ ਵਰ੍ਹੇ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਵਰ੍ਹੇ ਇਹ 6 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਦਿਹਾੜੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2004 ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੇਫ਼ ਬਾਰਡਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤਹਿਤ ਹੋਈ। ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸੇਫ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵੱਲੋਂ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਹੁਣ ਉੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਵਲਗਣਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ 180 ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਵਰ੍ਹੇ ਇਸ ਲਈ ਨਵਾਂ ਵਿਸ਼ਾ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਰ੍ਹਾ ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰਤਿ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਦਾਰਿਆਂ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਤਰਤਾਵਾਂ, ਆਨਲਾਈਨ ਮਿਲਣੀਆਂ, ਗੋਸ਼ਟੀਆਂ ਆਦਿ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਕੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।</p><p style="text-align: justify;"><br /><b>ਮੰਤਵ </b></p><p style="text-align: justify;"><b></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://www.bajajallianz.com/blog/wp-content/uploads/2021/03/what-are-the-top-5-cyber-crimes.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="800" height="180" src="https://www.bajajallianz.com/blog/wp-content/uploads/2021/03/what-are-the-top-5-cyber-crimes.jpg" width="320" /></a></b></div><b><br /> </b>ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਮੰਤਵ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਦੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਹਾੜਾ ਸਾਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਵਿਹਾਰ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਚੇਤਾ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸਾਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਦੇ ਸਫਲ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣਨ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਹਾੜੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਨਲਾਈਨ ਮੰਚਾਂ ਰਾਹੀਂ ਡਿਜੀਟਲ ਚੌਗਿਰਦਾ ਸਿਰਜ ਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦਾ ਕਮਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<p></p><p style="text-align: justify;"> <b>AI (Artificial Intelligence- ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ)</b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://www.zdnet.com/a/img/resize/605df164b50d7127344cce4c41e5e2a36ac951b4/2023/04/05/e0478a88-b3ed-4516-8459-e0b919b4b2bc/artificial-intelligence.jpg?auto=webp&width=1280" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="800" height="180" src="https://www.zdnet.com/a/img/resize/605df164b50d7127344cce4c41e5e2a36ac951b4/2023/04/05/e0478a88-b3ed-4516-8459-e0b919b4b2bc/artificial-intelligence.jpg?auto=webp&width=1280" width="320" /></a></b></div><b><br /></b>ਅਸੀਂ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ, ਸਮਾਰਟ ਫ਼ੋਨ, ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ (ਏਆਈ) ਆਦਿ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੋਜ਼ ਮਰਹਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਸਾਡੀਆਂ ਸੁਖ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਗਲੋਬਲੀ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਡਿਜੀਟਲ ਪਿੰਡ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸਾਨੂੰ ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੱਖ ਨੂੰ ਅੱਖੋਂ ਪਰੋਖੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।<p></p><p style="text-align: justify;"></p><p style="text-align: justify;"><b>ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ</b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://directory.illaaj.com/blogs/wp-content/uploads/2018/07/http_2F2Fmedia.melablog.it2F72F7082Fdipendenza-iphone.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="436" data-original-width="655" height="213" src="https://directory.illaaj.com/blogs/wp-content/uploads/2018/07/http_2F2Fmedia.melablog.it2F72F7082Fdipendenza-iphone.jpg" width="320" /></a></b></div><b><br /></b><br />‘ਯੂਕੇ ਸੇਫ਼ਰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੈਂਟਰ’ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਅਜੋਕੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਾਈਬਰ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਗੁਮਰਾਹਕੁੰਨ ਸਮਗਰੀ ਦੇ ਕਲਾਵੇ ਵਿੱਚ ਫਸ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਤੇ ਭੈੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਚਿਲਡਰਨਸ ਫ਼ੰਡ (ਯੂਨੀਸੇਫ) ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਆਨਲਾਈਨ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ, ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਨਿੱਜੀ ਲੁਕਾਅ ਤੇ ਪਛਾਣ ਆਦਿ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਪਹਿਲੂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਨੌਜਵਾਨਾਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।<p></p><p style="text-align: justify;"><b>ਡੀਪ ਫੇਕ (Deep Fake)</b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><a href="https://spectrum.ieee.org/media-library/still-from-a-video-showing-a-woman-in-a-kitchen-the-original-is-on-the-left-the-deepfake-on-the-right-along-with-an-inset-ima.jpg?id=25590383&width=2400&height=1320" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="440" data-original-width="800" height="176" src="https://spectrum.ieee.org/media-library/still-from-a-video-showing-a-woman-in-a-kitchen-the-original-is-on-the-left-the-deepfake-on-the-right-along-with-an-inset-ima.jpg?id=25590383&width=2400&height=1320" width="320" /></a></b></div><b><br /></b>ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ (ਏਆਈ) ਆਧਾਰਤ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਵਰਗੇ ਚੈਟਬੌਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਚਲਾਕ-ਮਜਾਜ਼ੀ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਵੱਲੋਂ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਦੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੀਆਂ ਕਿਆਸ-ਆਰਾਈਆਂ ਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਘੋਰ-ਕਪਟ (ਡੀਪ ਫੇਕ) ਰਾਹੀਂ ਜਾਹਲੀ ਆਡੀਓ ਤੇ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਹੂ-ਬ-ਹੂ ਨਕਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ, ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ, ਠੱਗੀ-ਠੋਰੀ ਕਰਨ ਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। <p></p><p style="text-align: justify;"><b>ਚਾਲਕ-ਰਹਿਤ ਗੱਡੀਆਂ</b><br />ਕਈ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਚਾਲਕ-ਰਹਿਤ ਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਆਧਾਰਤ ਅਜਿਹੇ ਵਾਹਨ ਹਨ ਜੋ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕਾਬੂ ਕੀਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। <br /><br /><b>ਏਆਈ ਅਧਾਰਤ ਸੁਨੇਹੇ (AI generated Message)</b><br />ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਤਕਨੀਕ ਰਾਹੀਂ ਬਾਖੂਬੀ ਬਣਾਏ ਸੁਨੇਹੇ ਸਾਨੂੰ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਤੇ ਤਸੱਲੀਬਖ਼ਸ਼ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਨੇਹੇ ਬਣਾ ਕੇ ਈਮੇਲ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਕਦਰ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਗਲਾ ਅਸਲ-ਨਕਲ ਵਿਚਲਾ ਫ਼ਰਕ ਲੱਭਣ ਦੇ ਅਸਮਰੱਥ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। <br /><br /><b>ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਲਿੰਕ</b><br />ਕਈ ਲਿੰਕ ਸਾਨੂੰ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ’ਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤੇ ਲੋਟੂ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਬੁਲਾਏ ਮਹਿਮਾਨ ਵਾਂਗ ਦਸਤਕ ਦੇਣ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। <br /><br /><b>ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਆਧਾਰਤ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਤੋਂ ਖਤਰਾ</b><br />ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਆਧਾਰਤ ਆਵਾਜਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਚਾਲਕ ਰਹਿਤ ਗੱਡੀਆਂ, ਗੱਡੀ ਠਹਿਰਾ ਵਿਵਸਥਾ, ਡਾਕਟਰੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, ਚੋਟਬੌਟਾਂ ਲਈ ਖ਼ੁੱਦ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਹੀ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਾਇਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਜੇਕਰ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਆਧਾਰਤ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਬੜੇ ਭਿਆਨਕ ਸਿੱਟੇ ਨਿਕਲਣਗੇ। <br /><br /><b>ਡਾਟੇ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ</b><br />ਸਾਇਬਰ ਅਪਰਾਧੀ, ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਦੇ ਡਾਟੇ ਦਾ ਵੱਡਾ ਜ਼ਖ਼ੀਰਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਫਿਰੌਤੀ ਮੰਗਣ ਤੇ ਡਾਟੇ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। <br /><br /><b>ਏਆਈ ਅਧਾਰਤ ਲੇਖਕ</b><br />ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਨਾਲ ਲੈਸ ਮਸ਼ੀਨੀ ਲੇਖਕ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜਾਅਲੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਆਮ ਬੰਦੇ ਲਈ ਬਿਲਕੁਲ ਅਸਲ ਲੱਗ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਦਰ ਕੀਤੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਅਧਾਰਤ ਕੂੜ-ਪ੍ਰਚਾਰ ਰਾਹੀਂ ਅਸਲ ਤੇ ਨਕਲ ਵਿਚਲੇ ਭੇਦ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਔਖ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗੀ। <br /><br /><b>ਅਗਾਮੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਉਣਾ ਔਖਾ</b><br />ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਪ੍ਰਤੀ ਅਗਾਮੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ ਤੇ ਇੱਥੇ ਦਿੱਤੇ ਕੁਝ ਨੁਕਤੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣੇ ਪੈਣਗੇ:<br /><br /></p><ol style="text-align: left;"><li><b>ਪਾਸਵਰਡ </b>ਤਾਕਤਵਰ ਰੱਖੋ, ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਦੇ ਰਹੋ। ਇਸ ਨੂੰ ਲੁਕਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਪਾਸਵਰਡ ਮੈਨੇਜਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਪਾਸਵਰਡ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। </li><li>ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਉੱਤੇ <b>ਬਹੁ-ਪਰਤੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ</b> (ਟੂ-ਸਟੈੱਪ ਅਥੈਂਟੀਕੇਸ਼ਨ) ਲਗਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਇਹ ਇੱਕ ਅੱਡ ਕੋਡ ਜਾਂ ਫ਼ੋਨ ਰਾਹੀਂ ਲੋਗਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਵਾਧੂ ਪਰਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। </li><li>ਆਨਲਾਈਨ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜਾਂ ਖ਼ਰੀਦਦਾਰੀ ਸਮੇਂ <b>ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕਨੈਕਸ਼ਨ</b> ਅਤੇ ਵੀਪੀਐੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਜਨਤਕ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਕੁਰੇਜ ਕਰੋ। </li><li>ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤੇ <b>ਸਹੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ</b> ਹੀ ਖੋਲ੍ਹੋ। </li><li>ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਪੱਟੀ ਉੱਤੇ <b>ਐਚਟੀਟੀਪੀਐੱਸ </b>ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਅਤੇ <b>ਤਾਲੇ </b>ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ। </li><li><b>ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ</b> ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿੰਡੋਜ਼, ਐਂਡਰਾਇਡ ਆਦਿ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਤਰੋ-ਤਾਜ਼ਾ (ਅੱਪਡੇਟ) ਕਰਦੇ ਰਹੋ। </li><li>ਹਮੇਸ਼ਾਂ <b>ਖ਼ਰੀਦੇ ਹੋਏ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ</b> ਨੂੰ ਹੀ ਤਰਜੀਹ ਦਿਓ। <b>ਕਰੈਕ ਸੰਸਕਰਨ</b> ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। </li><li><b>ਲੁਕਾਅ </b>(ਪ੍ਰਾਈਵੇਸੀ) ਸਬੰਧੀ ਸਥਾਪਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ-ਸਮਝ ਕੇ ਹੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰੋ। </li><li><b>ਅਣਪਛਾਤੀਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ</b> ਸਾਨੂੰ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਹਨਾਂ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ। </li><li>ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਖ਼ਰੀਦਦਾਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਪੱਟੀ ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਭਰ ਕੇ ਖੋਲ੍ਹੋ। ਗੂਗਲ ਰਾਹੀਂ ਖੋਜਣ ਉਪਰੰਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਕਲਿੱਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਲਿੰਕ ਸਹੀ ਨਿਕਲੇ। ਕਈ ਲੋਕ ਨਕਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਤੇ ਆਪਣਾ ਪਾਸਵਰਡ ਦਸ ਬਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੈਂਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਲ ਵਾਂਗ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ‘ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ। </li><li>ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ। ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਬੜੀ ਚਲਾਕੀ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿਚਲਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ (ਮਾਲਵੇਅਰ) ਸਾਡੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਚਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚੁਰਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। </li><li><b>ਆਨਲਾਈਨ ਖ਼ਰੀਦਦਾਰੀ</b> ਸਿਰਫ਼ ਨਾਮੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਰੋ। </li><li>ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ <b>ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੋਚ-ਸਮਝ</b> ਕੇ ਪਾਓ। ਇਕ ਵਾਰ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਬਟਨ ਨਹੀਂ। </li><li>ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਿੱਧਾ ਆਨਲਾਈਨ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ <b>ਦੋਸਤਾਂ ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰੋ</b>। ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਉਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਉਸ ਨੇ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਜਾਂ ਦਿੱਖਾਵਟੀ ਤਸਵੀਰ (ਡੀਪੀ) ਲਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਕਈ ਮੁੰਡੇ-ਕੁੜੀਆਂ ਆਪਣਾ ਨਾਮ, ਲਿੰਗ ਤੇ ਹੁਲੀਆ ਬਦਲ ਕੇ ਖਾਤਾ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। </li><li>ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ <b>ਤਸੱਲੀਬਖ਼ਸ਼ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ</b> ਪਾ ਕੇ ਰੱਖੋ ਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤਰੋ-ਤਾਜ਼ਾ ਕਰਦੇ ਰਹੋ।</li><li>ਕਈ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੌਜ਼ੀਲਾ ਫਾਇਰਫੌਕਸ ਆਦਿ ਸਾਨੂੰ <b>ਮਾਸਟਰ ਪਾਸਵਰਡ</b> ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਾਤਿਆਂ ਦੇ ਪਾਸਵਰਡ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੱਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।</li><li>ਕਦੇ ਵੀ <b>ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ </b>ਤੇ ਨਾ ਜਾਓ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਨਿੱਜੀ ਲੁਕਾਅ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। </li><li>ਪੈੱਨ ਡਰਾਈਵ ਜਾਂ ਹੋਰ <b>ਸਟੋਰੇਜ ਯੰਤਰਾਂ</b> ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ <b>ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ </b>ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਰਾਹੀਂ <b>ਸਕੈਨ</b> ਕਰ ਲਓ। </li><li>ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਲੈਪਟਾਪ ਦੇ <b>ਕੈਮਰੇ ਤੇ ਮਾਈਕ </b>ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਢੱਕ ਕੇ ਰੱਖੋ ਤੇ ਲੋੜ ਪੈਣ ’ਤੇ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰੋ। ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੁਝਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਲਗਾਤਾਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਰਹੋ। </li><li>ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ <b>ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਆਧਾਰਤ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ</b> ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। </li></ol><p style="text-align: justify;"><br /><b>ਏਆਈ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਔਖੇਰਾ</b><br />ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਵਾਲੇ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਵੱਡਾ ਭਾਸ਼ਾਈ ਮਾਡਲ ਐਲਐਲਐਮ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਮੰਤਵ ਲਈ ਉਚੇਰੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਾਜੋ-ਸਮਾਨ ’ਤੇ ਵੱਡਾ ਖ਼ਰਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਖ਼ਰਚ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।<br /><br /><b>ਸਿੱਟਾ</b><br />ਅੰਤ ਵਿਚ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਗ਼ਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਨਸਾਨੀ ਸੁੱਖ-ਸੁਵਿਧਾ ਲਈ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹਰੇਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਬਿਪਤਾਵਾਂ ਦਾ ਬਾਇਸ ਵੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ, ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ (ਐੱਨਐੱਲਪੀ), ਡੀਪ ਲਰਨਿੰਗ ਆਦਿ ਰਾਹੀਂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜਿਹੜੇ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਵੇਗੀ। ਕੀ ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਇਨਸਾਨ ਉੱਤੇ ਸਾਈਬਰ ਸੰਸਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਕਾਰਨ ਪੈ ਰਹੇ ਮਾਨਸਿਕ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਏਗੀ। ਕੀ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਨਿੱਘਰੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਤਲ਼ ਨੂੰ ਉਤਾਂਹ ਚੁੱਕਣ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ। ਕੀ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਪਲੀਤ ਹੋ ਰਹੇ ਚੌਗਿਰਦੇ ਨੂੰ ਹਰਿਆ-ਭਰਿਆ ਤੇ ਸਵੱਛ ਬਣਾਉਣ ‘ਚ ਕੋਈ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਏਗੀ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਦੇਣ ’ਚ ਕੀ ਮਾਰਕਾ ਮਾਰੇਗੀ। ਸਾਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸੋਹਲੇ ਗਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਸ ਨਾਲ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਚੇਤੰਨ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ।<br /><br /></p><p style="text-align: right;">ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ<br />ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ<br />cpk@pbi.ac.in<br /><a href="http://cpkamboj.com">cpkamboj.com</a><br /></p><p style="text-align: justify;"><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfZomSyDUkydxkowgWtixficH1jy2DX27yoLZnPUYLl0Ws7ndTAwrBV_VErQYFqqTHgZBIHGBdnWfJ2P-4U8HGyBDzXHrKOjM8Qt2uxT3GcoKUc6-HZ-vO6LnOrGRsqHcR8yvJfVgZQVzNzG7BieCBLhTkq5_ClIK1cU1zWZTpf61KWTEh_ELbS1mDASg/s2860/%E0%A8%85%E0%A8%9C%E0%A9%80%E0%A8%A4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1623" data-original-width="2860" height="228" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfZomSyDUkydxkowgWtixficH1jy2DX27yoLZnPUYLl0Ws7ndTAwrBV_VErQYFqqTHgZBIHGBdnWfJ2P-4U8HGyBDzXHrKOjM8Qt2uxT3GcoKUc6-HZ-vO6LnOrGRsqHcR8yvJfVgZQVzNzG7BieCBLhTkq5_ClIK1cU1zWZTpf61KWTEh_ELbS1mDASg/w400-h228/%E0%A8%85%E0%A8%9C%E0%A9%80%E0%A8%A4.jpg" width="400" /></a></div><br /><p>The need to be vigilant in the era of AI<br />Internet Security Day (February 6)<br />Internet Safety Day<br />Internet Security Day is celebrated every year on the second day of the second week of February and this year it is being celebrated on 6th February. Safer Internet Day was first launched in 2004 under the European Safe Borders project. Later it was adopted by ISEF Network. It is now celebrated in about 180 countries across the world, transcending local traditions. Every year a new topic is chosen for this. This year the campaign for change in the digital world is focused. This day is celebrated on a large scale by organizing gatherings, online meetings, conferences etc. in various institutions, universities and research institutes of different countries.<br /></p><p style="text-align: right;">Dr. C P Kamboj</p><p style="text-align: right;">Assistant Professor<br />Punjabi Computer Help Centre<br />Punjabi University, Patiala<br /></p>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-43212636183232354962023-11-29T18:18:00.000-08:002023-11-29T18:28:38.200-08:00ਸਾਈਬਰ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਅਪਰਾਧੀ ਮੱਕੜ ਜਾਲ਼/International Cyber Security Day<div><div style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">30 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿਹਾੜੇ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼</span><br /><span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: #cc0000;">ਸਾਈਬਰ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਅਪਰਾਧੀ ਮੱਕੜ ਜਾਲ਼</span></b></span><br /></div><div style="text-align: right;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTMyEH0vhtWbwR5XQDvLMpt2Qn8MD71CAdcWytI6fBWOjNaQSuxc68wtq2pEUJudmOpN2Q&usqp=CAU" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="176" data-original-width="286" height="176" src="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTMyEH0vhtWbwR5XQDvLMpt2Qn8MD71CAdcWytI6fBWOjNaQSuxc68wtq2pEUJudmOpN2Q&usqp=CAU" width="286" /></a></div><br />: ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ</div><div style="text-align: center;"><h3><span class="ILfuVd NA6bn" lang="en"><span class="hgKElc" style="color: #e06666;">Computer Security Day on <b>November 30th</b> reminds us to protect our computers.</span></span> </h3></div><div style="text-align: center;"><h4><span style="color: #351c75; font-size: medium;"> ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਹਨੇਰੀ ਝੁੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। <br /></span><span style="color: red; font-size: medium;">ਕੰਪਿਊਟਰ, ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਨਹੀਂ ਵਰਤਦੇ।</span><span style="color: #351c75; font-size: medium;"> <br />ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਲੋਭੀ ਬਿਰਤੀ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੇ ਮੱਕੜ ਜਾਲ਼ ਵਿੱਚ ਫਸਾ ਰਹੀ ਹੈ। <br /></span><span style="color: #274e13; font-size: medium;">ਨਿੱਤ-ਰੋਜ਼ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਹੈਕਿੰਗ, ਫਿਰੌਤੀ (ਰੈਂਸਮਵੇਅਰ) ਹਮਲੇ, ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਚੂਨਾ ਲਾਉਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। </span><span style="color: #351c75; font-size: medium;"><br />ਅਨਪੜ੍ਹ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖਿਆਂ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਫਸ ਰਹੇ ਹਨ। <br /></span><span style="color: #b45f06; font-size: medium;">ਆਪਣੇ ਡਾਟੇ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਯੰਤਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਚੇਤਾ ਕਰਾਉਣ ਲਈ <br />ਹਰ ਸਾਲ 30 ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਦਿਨ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।</span><br /></h4></div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSWnXyWuMFlHUG5vhfVHUKKbMCWLsjvFkORn8R_nFUPi3S8M8FFdb6p8RUcTelYOxVUJ3Q&usqp=CAU" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="174" data-original-width="289" height="174" src="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSWnXyWuMFlHUG5vhfVHUKKbMCWLsjvFkORn8R_nFUPi3S8M8FFdb6p8RUcTelYOxVUJ3Q&usqp=CAU" width="289" /></a></div><br />ਇਹ ਦਿਨ 1988 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਲਗਾਤਾਰ ਆਲਮੀ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤੇਜ਼-ਤਰਾਰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕਈ ਐਪਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਖ਼ਾਤੇ ਬਣਾਉਣ ਸਮੇਂ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਸ਼ਰਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਜਾਅਲੀ ਫੋਨ ਕਾਲਾਂ ਤੇ ਵੈਬ ਲਿੰਕਸ ਰਾਹੀਂ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਵੱਡੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਈਬਰ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਮੰਜ਼ਿਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਹੱਡਬੀਤੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਕੁਝ ਸਿੱਕੇਬੰਦ ਸੂਤਰ ਵੀ ਸਾਂਝੇ ਕਰਾਂਗਾ।<br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTYp1o2UBjZhgqZph1tvF2fAzINFFrOHLfVM1zODOv75k5V5Qpr-wuFnuUB_WpnaUEcTII&usqp=CAU" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="199" data-original-width="254" height="199" src="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTYp1o2UBjZhgqZph1tvF2fAzINFFrOHLfVM1zODOv75k5V5Qpr-wuFnuUB_WpnaUEcTII&usqp=CAU" width="254" /></a></div><br /><b><span style="background-color: #fcff01; color: red;">ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ</span></b></div><div style="text-align: justify;">ਘਟਨਾ ਅਗਸਤ 2021 ਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਡੈਸਕਟਾਪ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਾਲੂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਹਾਰਡ ਡਿਸਕ ਦੀ ਹਰੇਕ ਫਾਈਲ ਅਤੇ ਫੋਲਡਰ ਵਾਧੂ ਅਜੀਬ ਜਿਹੇ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੇਵ ਹੋਈਆਂ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਮੇਰੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤਾਂ ਸਹੀ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਕੁਝ ਵਾਧੂ ਅੱਖਰ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਪੂਛਾਂ (ਐਕਸਟੈਨਸ਼ਨਜ਼) ਲੱਗ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਹੱਥਾਂ-ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਪੈ ਗਈ। ਕੋਈ ਫਾਈਲ ਨਹੀਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਿਆ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਉੱਤੇ ਫਿਰੌਤੀ ਲਈ ਹਮਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਪਰਾਧੀ ਧਿਰ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਰਾਹੀਂ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਆਗਿਆ ਲੈ ਕੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਧਮਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬੜੀ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਤੇ ਫੋਲਡਰਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਤਾਲਾ ਲਗਾ ਦਿੰਦਾ। ਐਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਹ ਉਸ ਦਾ ਪਾਸਵਰਡ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮਾਲਕ ਪਾਸਵਰਡ ਦੇਣ ਬਦਲੇ ਮੋਟੀ ਰਕਮ ਫਿਰੌਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਸੂਲਦਾ ਹੈ।<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQ8sgEC5ymtk0ZADFHQuNNctzcL5bH-giKLCXFYYQB26BwPsX--KeKKrYuUiQe2yTOk6fg&usqp=CAU" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="189" data-original-width="267" height="189" src="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQ8sgEC5ymtk0ZADFHQuNNctzcL5bH-giKLCXFYYQB26BwPsX--KeKKrYuUiQe2yTOk6fg&usqp=CAU" width="267" /></a></div><br />ਖੋਜ ਕਰਨ ਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਮੇਰੀ ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਬੇਟੇ ਨੇ ਮੇਰਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਰਤਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਨੂੰ ਸਰਚ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਮਹਿੰਗੀ ਗੇਮ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਵਾਦ ਬਕਸਾ ਦਿੱਸਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਉਸ ਨੇ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਹੀ ਉਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੁੱਲ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਮਹਿਮਾਨ ਬਣਾ ਕੇ ਲੈ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਮਾਰੂ ਫਰੌਤੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਕੁਝ ਹੀ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮੇਰੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦਾ ਡਾਟਾ ਅਗਵਾ ਹੋ ਕੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਕਾਰਾ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। <br />ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਉਸ ਵਕਤ ਮੇਰੀ ਬੈਕਅੱਪ ਵਾਲੀ ਉਚਾਵੀਂ ਹਾਰਡ ਡਿਸਕ ਨਾਲ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਐੱਸਐੱਸਡੀ ਅਤੇ ਉਚਾਵੀਂ ਹਾਰਡ ਡਿਸਕ ਵਿੱਚੋਂ ਡਾਟਾ ਕਢਵਾਉਣ ਲਈ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਈ ਗੇੜੇ ਮਾਰੇ ਪਰ ਮੋਟੀ ਰਕਮ ਖ਼ਰਚਣ ਉਪਰੰਤ ਵੀ ਮੇਰੇ ਪੱਲੇ ਕੁਝ ਨਾ ਪਿਆ। ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਟੀਵੀ, ਰੇਡੀਓ, ਯੂ-ਟਿਊਬ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਤੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਛਪੇ ਲੇਖ ਤੇ ਖੋਜ-ਪੱਤਰ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਂਘ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈਆਂ ਡਿਸਕਾਂ ਸਾਂਭੀ ਬੈਠਾ ਹਾਂ ਪਰ ਹਾਲਾਂ ਤੱਕ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਹੀ ਮੱਥੇ ਲੱਗੀ ਹੈ। <br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQaaDmnEMnjxYYC1CBmAX_0amG7kq89xJuFGwA_LUeBKxmFt__JN_DEDsuoJL8bVKPbBfU&usqp=CAU" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="242" data-original-width="208" height="242" src="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQaaDmnEMnjxYYC1CBmAX_0amG7kq89xJuFGwA_LUeBKxmFt__JN_DEDsuoJL8bVKPbBfU&usqp=CAU" width="208" /></a></div><br /><b><span style="background-color: #fcff01; color: red;">ਦੂਜੀ ਘਟਨਾ</span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="background-color: #fcff01; color: red;"> </span></b>ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਾਪਰੀ ਦੂਜੀ ਘਟਨਾ ਭਾਵੇਂ ਸਿੱਧੀ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਦੀ ਮਾੜੀ ਮਨਸ਼ਾ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਮੇਰੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਝੰਝੋੜਿਆ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਾਮਲਾ ਪੰਜ ਕੁ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸਿਰਸੇ ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਚਾਨਕ ਮੇਰੇ ਫੋਨ ਦੀ ਘੰਟੀ ਵੱਜੀ। “ਕੰਬੋਜ ਸਾਹਿਬ ਮੈਂ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਕੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬੋਲ ਰਹਾ ਹੂੰ। ਆਪ ਕਾ ਨੰਬਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਬੋਜ ਸਭਾ ਕੇ ਅਧਿਅਕਸ਼ ਸੇ ਮਿਲਾ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਬੇਟਾ ਸ੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ ਸੇ ਵਾਪਸ ਆ ਰਹਾ ਥਾ, ਪਟਿਆਲਾ ਬੱਸ ਸਟੈਂਡ ਪਰ ਉਸ ਕੀ ਜੇਬ ਕੱਟ ਗਈ। ਉਸ ਕੀ ਹੈਲਪ ਕਰੇਂ ਤਾਂ ਵੋ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ।“ ਉਹ ਇਕੋ ਸਾਹੇਂ ਘਬਰਾਹਟ ‘ਚ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। <br />ਕੰਬੋਜ ਬਰਾਦਰੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਆਈ ਫੋਨ ਕਾਲ ’ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਫ਼ਖਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। “ਕੁੱਕੜ, ਕਾਂ, ਕੰਬੋਹ ਕਬੀਲਾ ਪਾਲਦੇ” ਵਾਲੀ ਲੋਕ-ਸਿਆਣਪ ਮੈਨੂੰ ਝੱਟ ਯਾਦ ਆ ਗਈ। ਮੈਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਹਿਣ ’ਚ ਪੈ ਕੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਲੜਕੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਖ਼ੈਰ ਮੈਂ ਉੱਥੋਂ ਫੋਨ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਮੱਖਣ ਜੀਤ ਨੂੰ ਰੁਪਏ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਚਾੜ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਬੱਸ ਸਟੈਂਡ ਤੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਗੇਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਆਟੋ ਦੇ ਵੀ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਸ ਪਹਾੜੀ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਹੁਲੀਆ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਪਹਾੜੀ ਜਾਕੇਟ ਵਾਲਾ ਮੁੰਡਾ ਮੱਖਣ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਅਜਿਹਾ ਰਫ਼ੂ ਚੱਕਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਭਉਂ ਕੇ ਗੇੜ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆਇਆ। </div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcS_-hlDLRS2KksG5jHK7tVrD259NF1yyanqOx1-scHQvnAY2yxI7jZQ6t3RfwTP1FOaG24&usqp=CAU" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="194" src="https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcS_-hlDLRS2KksG5jHK7tVrD259NF1yyanqOx1-scHQvnAY2yxI7jZQ6t3RfwTP1FOaG24&usqp=CAU" width="259" /></a></div><br />ਤੀਜੇ ਕੁ ਦਿਨ ਉਸ ਦੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪੂੰ ਬਣੇ ਬਾਪੂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦਾ ਫੋਨ ਮਿਲਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਬਰਫ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਹਾਲਾਂ ਘਰ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਿਆ। 2-3 ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ ਫਿਰ ਫੋਨ ਲਾਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮੋਮੋ-ਠਗਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮੈਨੂੰ ਅਗਲੇ ਜਾਲ਼ ਵਿੱਚ ਫਸਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਅਖੇ, “ਕੰਬੋਜ ਸਾਹਿਬ, ਹਮਾਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਕੇ ਅਵਸਰ ਪਰ ਬੜਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸੈਲੀਬ੍ਰੇਟ ਕਰਤੀ ਹੈ। ਹਮ ਆਪਕੋ ਮੁਖਯ ਅਤਿਥੀ ਕੇ ਤੌਰ ਪਰ ਬੁਲਾਨਾ ਚਾਹਤੇ ਹੈਂ।“ ਮੇਰਾ ਜੀਅ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਬਰਫੀਲੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ’ਤੇ ਭ੍ਰਮਣ ਕਰਨ ਨੂੰ ਬੇਤਾਬ ਸੀ। ਫੇਰ ਮੈਂ ਤਸੱਲੀ ਲਈ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਦੱਸੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੇ ਫਰੋਲਾ-ਫਰੋਲੀ ਅਰੰਭ ਕੀਤੀ ਪਰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਪੱਲੇ ਨਾ ਪਿਆ। ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉੱਥੇ ਇਸ ਨਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਫੋਨ ਅੱਜ ਵੀ ਬੰਦ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।</div><div style="text-align: justify;"><b><span style="background-color: #fcff01; color: red;">ਸਿੱਖਿਆ</span></b><br /><ul><li><span style="font-size: medium;">ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਪ ਬੀਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਪੜੇ-ਲਿਖੇ ਲੋਕ ਵੀ ਮੂਰਖ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। </span><span style="font-size: medium;">ਪਹਿਲਾ ਨੁਕਸਾਨ, ਮੇਰੇ ਬੇਟੇ ਤੋਂ ਲਾਲਚ ਵੱਸ ਹੋਈ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਗ਼ਲਤੀ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ। </span></li><li style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">ਦੂਜੀ ਠੱਗੀ, ਮੇਰੇ ਖ਼ੁਦ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਦੇ ਡੂੰਘੇਰੇ ਵਹਿਣ ਵਿੱਚ ਡੁਬਕੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ। </span></li><li style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਤੋਂ ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਪੱਲੇ ਬੱਧਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਇਹ ਕਿ ਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਮੁਫ਼ਤ ਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਸ਼ੈਅ ਨਹੀਂ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਸਮਝਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। </span></li><li><span style="font-size: medium;">ਦੂਜੀ, ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡ ਕੇ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। </span></li></ul></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="background-color: #fcff01; color: red;">ਸੱਭਿਅਕ ਸਾਈਬਰ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣਨ ਦੇ ਸੂਤਰ</span></b><br /><ol><li>ਜੀ-ਮੇਲ, ਫੇਸਬੁਕ, ਨੈੱਟ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਯੂਪੀਆਈ ਐਪਸ, ਪੇਟੀਐੱਮ, ਜੀ-ਪੇਅ, ਫੋਨ-ਪੇਅ ਆਦਿ ਦਾ ਔਖਾ ਤੇ ਤਾਕਤਵਰ ਪਾਸਵਰਡ ਰੱਖੋ ਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਦੇ ਰਹੋ। ਦੋ-ਪਰਤੀ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ (ਟੂ-ਸਟੈਪ-ਅਥੈਂਟੀਕੇਸ਼ਨ) ਅੱਜ ਹੀ ਲਾ ਕੇ ਸਿਆਣਪ ਦਿਖਾਓ। ਆਪਣੇ ਖ਼ਾਤੇ ਨੂੰ ਫੋਨ ਨਾਲ ਜੋੜ ਲਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਗਇਨ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਫੋਨ ਤੇ ਇੱਕ ਓਟੀਪੀ ਜਾਵੇਗਾ। ਓਟੀਪੀ ਭਰਨ ਉਪਰੰਤ ਹੀ ਖਾਤਾ ਖੁੱਲ੍ਹੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। </li><li>ਜਨਤਕ ਜਾਂ ਗੈਰ-ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਮਜਬੂਰੀ ਵੱਸ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਪਵੇ ਤਾਂ ਵੀਪੀਐੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਬਣਾਓ। </li><li>ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਦੇ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ/ ਐਪਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਦੇ ਰਹੋ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਖ਼ਰਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੇ ਅੱਪਡੇਟ ਭੇਜਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। </li><li>ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਵਿੰਡੋਜ਼, ਐੱਮਐੱਸ ਆਫ਼ਿਸ ਅਤੇ ਐਂਟੀ ਵਾਇਰਸ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ਹੋਇਆ ਹੀ ਪਾਓ। ਕਈ ਵਾਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਪਾਇਆ ਮੁਫ਼ਤ ਦਾ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਹੀ ਚੋਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਡਾਟੇ ’ਤੇ ਡਾਕਾ ਮਾਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਕਿਧਰੇ ‘ਵਾੜ ਹੀ ਨਾ ਖੇਤ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਵੇ’।</li><li>ਨਿੱਜੀ ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ। ਬੈਂਕ ਖ਼ਾਤੇ ਬਾਰੇ ਵੇਰਵਾ, ਕਰੈਡਿਟ/ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੁਕੋ ਕੇ ਰੱਖੋ, ਨਵਾਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਬਣਾਉਣ, ਲਾਟਰੀ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਖ਼ਬਰੀ, ਰਿਵਾਰਡ ਪੁਆਇੰਟ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਤੇ ਆਫਰ, ਬਲੂ ਲਾਈਨ ਤੇ ਟੱਚ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕਰਾਮਾਤ, ਕਾਰਡ ਦੇ ਬਲੌਕ ਹੋਣ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਅਰਜੋਈ ਵਾਲੀਆਂ ਫੋਨ ਘੰਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਣਪਛਾਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਫੋਨ ਕਾਲਜ਼, ਵਟਸਐਪ ਕਾਲਜ਼, ਵੀਡੀਓ ਕਾਲਜ਼, ਮੈਸੇਜ, ਈਮੇਲ ਸੁਨੇਹੇ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜੇ ਗਏ ਵੈੱਬ ਲਿੰਕ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਬੁਣਿਆ ਮੋਹ-ਮਾਇਆ ਦਾ ਮਾਰੂ ਜਾਲ਼ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਚ ਕੇ ਰਹੋ। </li><li>ਆਪਣੀ ਵਿੰਡੋਜ਼ ਅਤੇ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦਾ ਪਾਸਵਰਡ ਲਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ ਵਿੱਚ 6 ਹਿੰਦਸਿਆਂ/ ਅੱਖਰਾਂ ਵਾਲਾ ਪਾਸਵਰਡ ਜਾਂ ਫਿੰਗਰ ਟੱਚ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰੋ। ਪੈਸੇ ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਐਪਸ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੈਂਕ, ਭਵਿੱਖ ਨਿਧੀ, ਬੱਚੇ ਦੀ ਫ਼ੀਸ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ, ਯੂਪੀਆਈ, ਫਾਸਟੈਗ, ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਐਪਸ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਪਸ ਨੂੰ ਐਪ-ਲੌਕ ਰਾਹੀਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ।</li><li>ਕਿਸੇ ਵੀ ਖ਼ਾਤੇ ਦਾ ਡਿਫਾਲਟਰ ਪਾਸਵਰਡ ਫ਼ੌਰਨ ਬਦਲ ਲਓ। ਕਈ ਵਾਰ ਅਣਭੋਲ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਆਪਣੇ ਡਿਫਾਲਟ ਪਾਸਵਰਡ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਕੱਢ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਰੂਟਰ ਦੀ ਸੈਟਿੰਗ ਬਦਲਦੇ ਰਹੋ।</li><li>ਕੰਪਿਊਟਰ ’ਤੇ ਫਾਇਰਵਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ। ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਡਾਟੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦੂਜੀ ਡਿਸਕ ਜਾਂ ਕਲਾਊਡ ਸਟੋਰੇਜ ਉੱਤੇ ਬੈਕਅੱਪ ਲੈਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਓ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਡਾਟਾ ਤਬਾਹੀ ਜਾਂ ਫਿਰੌਤੀ (ਰੈਂਸਮਵੇਅਰ) ਹਮਲੇ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।</li><li>ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ (ਏਆਈ) ਰਾਹੀਂ ਅਜਿਹੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦਾ ਤੌਰ-ਤਰੀਕਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਪਰਾਧੀ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਨਕਲ ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਅਸ਼ਲੀਲ ਕਿਰਦਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਪੈਸਾ ਵਸੂਲੀ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਡਰਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਫਿਰ ਤੁਹਾਡੀ ‘ਸਨਮਾਨਯੋਗ’ ਤਸਵੀਰ ਤੁਹਾਡੀ ਹੀ ਮਿੱਤਰਤਾ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਵਟਸਅੱਪ ਜਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ਰਾਹੀਂ ਵਾਇਰਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। </li><li>ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰਾਂ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਵੰਨਗੀ ਦੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਵੰਗਾਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਅਣਪਛਾਤੇ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫੋਨ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਚੁੱਕੋ। ਸੂਚਨਾ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਅਪਰਾਧੀ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਚਾਰ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਈਬਰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਣ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਨਵਿਆਉਂਦੇ ਰਹੋ। ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਰਹੋ। ਚੱਲ ਰਹੀ ਸਾਈਬਰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣੋ। </li></ol><div style="text-align: center;"><b style="color: #274e13;">ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ </b></div></div><div style="text-align: center;"><b style="color: #274e13;">ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਰਿਪੋਰਟ ਦਰਜ ਕਰਵਾਓ</b></div><div style="text-align: center;"><b style="color: #274e13;">ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਗੂਗਲ ਤੇ “ਸਾਈਬਰ ਕਰਾਈਮ ਪੋਰਟਲ” ਭਰਨ ’ਤੇ </b></div><div style="text-align: center;"><h3><b style="color: #0b5394;"><a href="https://cybercrime.gov.in/" target="_blank">ਵੈੱਬਸਾਈਟ cybercrime.gov.in ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹੋ</a></b></h3></div><div style="text-align: justify;">ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਵੋ ਤੇ ਫਿਰ ਮੰਗੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਮ, ਜਨਮ ਤਾਰੀਖ਼, ਪਤਾ, ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਐਪ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਅਪਰਾਧ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਯੂਪੀਆਈ ਐਪ, ਕਾਰਡ ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਦਾ ਨਾਮ ਜਿੱਥੋਂ ਪੈਸੇ ਕੱਟੇ ਗਏ ਹੋਣ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਰਜ ਕਰਕੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਟ ਲੈ ਲਓ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਨੇੜਲੀ ਪੁਲਿਸ ਚੌਂਕੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਦਿਓ। ਇਸ ਪੋਰਟਲ ’ਤੇ ਦਰਜ ਕਰਵਾਈ ਰਿਪੋਰਟ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਪਾਠਕ ਰੀਲਾਂ/ਸ਼ਾਰਟਸ, ਇੰਸਟਾ, ਫੇਸਬੁਕ, ਵਟਸਐਪ ਦੇ ਝਮੇਲਿਆਂ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵਕਤ ਕੱਢ ਕੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣਗੇ।</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><br /></div><div style="text-align: right;"><span style="color: #674ea7;">ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ<br /></span></div><div style="text-align: right;"><span style="color: #674ea7;">ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ<br />ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰ<br />ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ<br />cpk@pbi.ac.in; cpkamboj.com</span><br /></div><div><br /><br /></div>
<iframe src="https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2FcTechpunjabiCp%2Fposts%2Fpfbid0iqhBJLprG75NTAmEZyhWf9mEVTiYxMVkvyv4engsPU4yGM8xTJAsitaa5w7B6pgVl&show_text=true&width=500" width="500" height="657" style="border:none;overflow:hidden" scrolling="no" frameborder="0" allowfullscreen="true" allow="autoplay; clipboard-write; encrypted-media; picture-in-picture; web-share"></iframe>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-38393328339299607042023-11-22T08:05:00.000-08:002023-11-22T18:08:16.343-08:00ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਰਿਲੀਜ਼/Education Minister released five computer books by Dr. C P Kamboj<div dir="auto"><div dir="auto"><div class="x1iorvi4 x1pi30zi x1l90r2v x1swvt13" data-ad-comet-preview="message" data-ad-preview="message"><div class="x78zum5 xdt5ytf xz62fqu x16ldp7u"><div class="xu06os2 x1ok221b"><span class="x193iq5w xeuugli x13faqbe x1vvkbs x1xmvt09 x1lliihq x1s928wv xhkezso x1gmr53x x1cpjm7i x1fgarty x1943h6x xudqn12 x3x7a5m x6prxxf xvq8zen xo1l8bm xzsf02u x1yc453h" dir="auto"><div class="xdj266r x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs x126k92a"><div dir="auto" style="text-align: start;"><span class="x193iq5w xeuugli x13faqbe x1vvkbs x1xmvt09 x1lliihq x1s928wv xhkezso x1gmr53x x1cpjm7i x1fgarty x1943h6x xudqn12 x3x7a5m x6prxxf xvq8zen xo1l8bm xzsf02u x1yc453h" dir="auto"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjl6AalGM9BfmKLaAlabMT0Z2tNeuTblOA27R0nyoPuMW5JM63Oz3swxl6BYaM0hSwYBIRTPT54Klv-8gaEXnIrkEByZn6wspcHvwXvDETrlpHvuPbbZzgE64jR5NgdTlPtgjdqkruDNcRQ7tSOYyqiCUXphyphenhyphen8ClO_YXV-UhQHh3dCHvemD9vGgenTHusk/s1280/WhatsApp%20Image%202023-11-21%20at%2020.19.23_a19e61cc.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="853" data-original-width="1280" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjl6AalGM9BfmKLaAlabMT0Z2tNeuTblOA27R0nyoPuMW5JM63Oz3swxl6BYaM0hSwYBIRTPT54Klv-8gaEXnIrkEByZn6wspcHvwXvDETrlpHvuPbbZzgE64jR5NgdTlPtgjdqkruDNcRQ7tSOYyqiCUXphyphenhyphen8ClO_YXV-UhQHh3dCHvemD9vGgenTHusk/s320/WhatsApp%20Image%202023-11-21%20at%2020.19.23_a19e61cc.jpg" width="320" /></a></div><br />The Education Minister released five computer books by Dr. C P Kamboj</span></div><div dir="auto" style="text-align: start;"><span class="x193iq5w xeuugli x13faqbe x1vvkbs x1xmvt09 x1lliihq x1s928wv xhkezso x1gmr53x x1cpjm7i x1fgarty x1943h6x xudqn12 x3x7a5m x6prxxf xvq8zen xo1l8bm xzsf02u x1yc453h" dir="auto"> </span>ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਰਿਲੀਜ਼</div><div dir="auto" style="text-align: start;">21 ਨਵੰਬਰ (ਪ ਪ):- ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਹ ਅਧੀਨ ਸ਼ਹਿਬਜਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਵਿਖੇ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਪੁਸਤਕ ਮੇਲੇ ਮੌਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉਚੇਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮੰਤਰੀ ਸ. ਹਰਜੋਤ ਸਿੰਘ ਬੈਂਸ ਵੱਲੋਂ ਉਘੇ ਲੇਖਕ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਦੀਆਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਬੰਧੀ ਪੰਜ ਬਾਲ ਪੁਸਤਕਾਂ ਰੀਲੀਜ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਧੀਕ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਵੀਰਪਾਲ ਕੌਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਭਾਸ਼ਾ ਅਫ਼ਸਰ ਡਾ. ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੋਹਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਉੱਘੇ ਚਿੰਤਕ ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਭੱਟੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਅਹਿਮ ਸ਼ਖਸ਼ਿਅਤਾਂ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ। ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਸ. ਬੈਂਸ ਨੇ ਇਸ ਨਿਵੇਕਲੇ ਕਾਰਜ ਲਈ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਯੂਨੀਸਟਾਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਮੁਹਾਲੀ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਹ ਪੰਜ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਰੰਗਦਾਰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗੀ ਅਭਿਆਸ ਰਾਹੀਂ ਮਾਤ-ਭਾਸ਼ਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਲਈ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਿਤ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੀਮਾਂਤ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਲਾਧੂਕਾ (ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ) ਦੇ ਜੰਮਪਲ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਇਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਖੇ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਨ ਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਦਰਜਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਸਤਕਾਂ ਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਖਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੇਖ ਲਿਖ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਹ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪਮਜਾਬੀ ਦੇ ਕਈ ਫੌਂਟਾਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਫਟਵੇਅਰਾਂ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। </div><div dir="auto" style="text-align: start;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcUo5bQPzjrM6votXSh6riR8kM89Q01kPXC0GXYW6t1CDuvnwwDIt1aTnw3A8RRc1olJe7ZkCuuIpMvxY-Lt-BhSjDXj7Rq3yFRCy94c-sKyAtzCgvUT1MNUHl1P6PRkdZjA-zhxSNw9BsZNCWSxE4Hdu-_CmKjFhQ-s0c_PhDNvxozuyqpVEkRXUjPPM/s497/20231122%20%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80%20%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%B0%E0%A8%A8.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="497" data-original-width="309" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcUo5bQPzjrM6votXSh6riR8kM89Q01kPXC0GXYW6t1CDuvnwwDIt1aTnw3A8RRc1olJe7ZkCuuIpMvxY-Lt-BhSjDXj7Rq3yFRCy94c-sKyAtzCgvUT1MNUHl1P6PRkdZjA-zhxSNw9BsZNCWSxE4Hdu-_CmKjFhQ-s0c_PhDNvxozuyqpVEkRXUjPPM/s320/20231122%20%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80%20%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%B0%E0%A8%A8.png" width="199" /></a></div><br /> </div></div><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a"><div dir="auto" style="text-align: start;">The Education Minister released five computer books by Dr. C P Kamboj</div><div dir="auto" style="text-align: start;">During the state-level book fair in Sahibzada Ajit Singh Nagar, organized by the Department of Languages Punjab under the auspices of the Government of Punjab, five children's computer books authored by renowned writer Dr. CP Kamboj were unveiled. The event was graced by the Minister of Higher Education and Languages of Punjab, Mr. Harjot Singh Bains, along with other dignitaries including the Additional Director of Language Department, Punjab, Virpal Kaur, District Language Officer Dr. Davinder Singh Boha, and eminent Punjabi thinker Dr. Surjit Bhatti.</div><div dir="auto" style="text-align: start;">The books, published by Unistar Publications Mohali, are designed to be beneficial for primary school children, offering practical computer exercises in the Punjabi language, complemented by colorful illustrations. Dr. Kamboj, who hails from the village of Ladhuka (Fazilka) in the border area and currently serves as an Assistant Professor at Punjabi University, Patiala, expressed his hope that these books would prove effective in teaching computers to children in their mother tongue.</div><div dir="auto" style="text-align: start;">Dr. Kamboj has an impressive portfolio, having written over three dozen computer books in Punjabi and thousands of articles for daily newspapers and magazines. He has also developed numerous Punjabi fonts, software, and mobile apps. Minister Bains congratulated Dr. Kamboj on his remarkable work.</div></div><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a"><div dir="auto" style="text-align: start;"><span class="x3nfvp2 x1j61x8r x1fcty0u xdj266r xhhsvwb xat24cr xgzva0m xxymvpz xlup9mm x1kky2od"></span> </div><div dir="auto" style="text-align: start;">ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਰਿਲੀਜ਼</div></div><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a"><div dir="auto" style="text-align: start;"> ☞ Click at link below...</div><div dir="auto" style="text-align: start;"><span><a class="x1i10hfl xjbqb8w x6umtig x1b1mbwd xaqea5y xav7gou x9f619 x1ypdohk xt0psk2 xe8uvvx xdj266r x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r xexx8yu x4uap5 x18d9i69 xkhd6sd x16tdsg8 x1hl2dhg xggy1nq x1a2a7pz xt0b8zv x1fey0fg" href="https://www.babushahi.com/punjabi/view-news.php?id=234417&fbclid=IwAR1IenXlqzFnCJZAILDcjW-t24PLBQmYf17beozj8DOiMvQOs6sxrmh1Jgk" rel="nofollow noreferrer" role="link" tabindex="0" target="_blank">https://www.babushahi.com/punjabi/view-news.php?id=234417</a></span> </div></div><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a"><div dir="auto" style="text-align: start;"><span><a class="x1i10hfl xjbqb8w x6umtig x1b1mbwd xaqea5y xav7gou x9f619 x1ypdohk xt0psk2 xe8uvvx xdj266r x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r xexx8yu x4uap5 x18d9i69 xkhd6sd x16tdsg8 x1hl2dhg xggy1nq x1a2a7pz xt0b8zv x1fey0fg" href="https://theunmute.com/education-minister-released-five-computer-books-of-dr-kamboj/?fbclid=IwAR2foNaG3U8H0GyGxXdIMThW7-aJy3ysWH2oof1ynGO8CYsmSrw9Y63g63I" rel="nofollow noreferrer" role="link" tabindex="0" target="_blank">https://theunmute.com/education-minister-released-five.../</a></span></div></div><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a"><div dir="auto" style="text-align: start;"><span><a class="x1i10hfl xjbqb8w x6umtig x1b1mbwd xaqea5y xav7gou x9f619 x1ypdohk xt0psk2 xe8uvvx xdj266r x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r xexx8yu x4uap5 x18d9i69 xkhd6sd x16tdsg8 x1hl2dhg xggy1nq x1a2a7pz xt0b8zv x1fey0fg" href="https://www.punjabijagran.com/punjab/patiala-one-of-the-pioneers-of-punjabi-computer-science-kamboj-important-contribution-in-starting-computer-subject-in-government-schools-9193047.html?fbclid=IwAR0YhswTbqXWwydOBX1J0KT3L63KCyZjIZt_tEPxhynPH0HTKBj51gJgRPw" rel="nofollow noreferrer" role="link" tabindex="0" target="_blank">https://www.punjabijagran.com/.../patiala-one-of-the...</a></span></div></div></span></div></div></div></div></div><p></p>
<p><iframe allow="autoplay; clipboard-write; encrypted-media; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="true" frameborder="0" height="759" scrolling="no" src="https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2FcTechpunjabiCp%2Fposts%2Fpfbid02v79ub9KodCMdZncsua7DtFiXENe5nqxpq17Kd9sYyJ8PKgGG5mg4nyJXBUDkM6Nl&show_text=true&width=500" style="border: none; overflow: hidden;" width="500"></iframe></p>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-20200347249304229842023-10-12T04:12:00.020-07:002023-10-17T07:03:11.154-07:00ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ (ਐੱਮਏ-ਪੰਜਾਬੀ) <h1>ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ (ਸਮੈਸਟਰ-3)</h1>
<h2>ਭਾਗ: ੳ-1</h2>
1. ਵਿਅੰਜਨ ਧੁਨੀਆਂ<br />
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/td7o5fwtKFs?si=7Duow2wF8Fq1EVxh" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
<p>
2. ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ,ਸਰੂਪ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/IrCadsnynrY?si=Ytz_eHLcj8BJgimf" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
3. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/XPJKAOk913g?si=DWKpvKxEt4oV9jsR" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
4. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/g1fJI2dp27E?si=kz0euC1DMJ9rRd7x" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
5. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਕਿ ਹੈ? (M.A.Punjabi 3rd sem.)
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/oFS4UnY-E-E?si=WbDbI7bEqcOXDUSZ" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
6. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ importance,M.A.2nd Punjabi,3rd sem.
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/mke4T54QgJM?si=xAdON28FsiMQUEuM" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
7. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ Part 1 - ਇਤਿਹਾਸਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/mke4T54QgJM?si=xAdON28FsiMQUEuM" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
8. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨ @simranpunjabi
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/-AE46J3h0DU?si=_ZYzXx41mBh4D_bd" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
9. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤ||Origin and concept of lingustic
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/MTWVLZUIfTM?si=B16zgiB4BbuYbnV-" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
10. ਸੋਸਿਊਰ ਭਾਸ਼ਾ ਸੰਕਲਪ।ਸਰਚਨਾਤਮਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ।saranchnatmak bhasha vigiaan।sosuar bhasha <iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/_gy3winZPtU?si=I4OuBJEvf8_3B7ea" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
11. ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਮਲਟੀਪਲ ਪ੍ਸ਼ਨ ਉਤਰ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/xBowa4nOtNQ?si=i4-lOKN1ajMYiQAo" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
12. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ਾਸਤਰ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/PhbUclH4VBA?si=s4FtAbqwEXE_b6ke" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
</p><h2>ਭਾਗ: ੳ-2</h2>
1. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਕੀ ਹੈ ? ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ,ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਖੇਤਰ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/gAP2XFXsn1c?si=7cvcheXot2A_eLUF" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
<p></p><p>
2. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸਧਾਰਨ ਪ੍ਰ:(1112-1124), #UGC #PUNJABI #NET#
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/oxAKWbHVHgc?si=uO32e4iczkC-Nsdy" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
3. ਪਾਣਿਨੀ ਦਾ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/FNu-wcuRaBM?si=LFDpnSRAjDtpqokA" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
4. ਨੋਮ ਚੌਮਸਕੀ ਦਾ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/gx7kQJrfg1o?si=KyiVyJZqsx6bXcQq" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
5. ਸੋਸਿਉਰ ਦਾ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ -ਸੰਰਚਨਾਤਮਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/ZQ95MYoWMmk?si=fDvc_4KPXfBDEePU" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
</p><h2>ਭਾਗ: ਅ-1</h2>
1. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ, ਐਮ ਏ 3rd semester
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/JRt7KLwKOSg?si=fITMMc2SBEAm1q9y" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
<p></p><p>
</p><h2>ਭਾਗ: ਅ-2</h2>
1. Punjabi bhasha dyen upp bhashavan/boliyan | Bhasha de karaj | Basic punjabi
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/O1Cb0wtm0gs?si=HCi2P2Slo-Qryi1R" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
<p></p><p>
2. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ- ਸਮਾਜ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ, ਪਿਜਨ, ਕ੍ਰਿਉਲ, ਅਪਭਾਸ਼ਾ, ਵਿਅਕਤੀ ਭਾਸ਼ਾ,@simranpunjabi
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/wofuugn5v04?si=wiMPaC0_BpjSf_oT" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
</p><hr /><hr />
<h1>ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ (ਸਮੈਸਟਰ-3)</h1><p>
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਗੁੱਜਰ ਕਬੀਲਾ-1।। GUJJARS of PUNJAB।। ਡਾ. ਮੋਹਨ ਤਿਆਗੀ।। Dr. Mohan Tyagi
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/s2WV-HDlwFo?si=x-QTSDjy-ZNmqQeL" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p>ਮੋਹਨ ਤਿਆਗੀ।। Gujjars of Punjab।। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਗੁੱਜਰ ਕਬੀਲਾ - ਭਾਗ ਦੂਜਾ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/t0Pp0AZ7JI4?si=SGLn_nyT0joACeqE" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p> ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ।। Dr. Surjit Singh।। ਕਬੀਲਾਈ ਸਭਿਆਚਾਰ।। Tribal Culture
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/04DhmSkTKLc?si=2cojk9XcQUqmK6_-" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p>ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ।। Dr. Surjit Singh।। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/xAkivvpakSY?si=ylHAzGcLCcpXbvXO" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p> ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ।।SURJIT। ਕਬੀਲਾਈ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਨਿੱਖੜਵੇਂ ਲੱਛਣ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/f230oShPrvk?si=lNcz5mhpomnpGqVR" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p> ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ।। ਬਾਜ਼ੀਗਰ ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਦਾ ਸਰੂਪ।
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/VI2--4GKqf0?si=cdoETYVNScB2lIr_" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><hr />
<h1>ਗੁਰਮਤਿ ਕਾਵਿ-1(ਸਮੈਸਟਰ-3)</h1><p>
ਗੁਰਮਤਿ ਕਾਵਿ ਸੰਕਲਪ ਤੇ ਸਰੂਪ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/wJLuMDTEBeo?si=gV69ubTqLEpP_w2f" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p>ਗੁਰਮਤਿ ਕਾਵਿ ਦੇ ਮੂਲ ਸੰਕਲਪ : ਗਿਆਨ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਨਾਮ || Gurmat Kaav De Mool Sankalp : Giaan, Dhiaan, Naam
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/9QVs2C2etAk?si=ecgAl00wk6RgeSPW" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p>ਗੁਰਮਤਿ ਕਾਵਿ ਦਾ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਪਿਛੋਕੜ || Philosophical Background of Gurmat Poetry
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/BaSEmoeYJSo?si=6xKnDLl94hMlfUyf" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p>ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਅਧਿਐਨ || Historical Analysis of Shri Guru Granth Sahib
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/-ygTjAHlhas?si=9uIVJ5V15mvOusmB" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p>ਗੁਰਮਤਿ-ਕਾਵਿ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਪ੍ਰਸ਼ਨ।।Gurmat kaav very important questions
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/cSh9ilIX8hU?si=Hwka7OxegshMVuNT" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><hr />
<h1>ਪੁਰਾਤਨ ਤੇ ਮੁੱਢਲੀ ਆਧੁਨਿਕ ਵਾਰਤਕ (ਸਮੈਸਟਰ-3)</h1><p>
ਵਾਰਤਕ ਸ਼ੈਲੀ ਬਾਰੇ।। ਰਾਜਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ।। RajinderPal Singh Brar।। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀ. ਪਟਿ.
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/azssdQ5PUaU?si=P6LakHA1N883RP-n" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p>ਰਾਜਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜRajinderPal Singh Brarਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਸਿਧਾਂਤ ਵਾਰਤਕ ਦੇ ਤੱਤ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/4d3E6j3ns50?si=IhLzLmaCaW8NBczY" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p>Puratan janamsakhi ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ,ਪੁਰਾਤਨ ਜਨਮਸਾਖੀ ਰਾਜਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ I ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/00BX1cbXe74?si=fjD0osI0VF_kgr54" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p> Punjabi Baatcheet ਪੰਜਾਬੀ ਬਾਤਚੀਤ ਸ਼ਰਧਾ ਰਾਮ ਫਿਲੌਰੀ ਰਾਜਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/LJ5qRXdjTGs?si=XcxsxV62maseD8AL" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><hr />
<h1>ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ (ਸਮੈਸਟਰ-4)</h1>
<h2>ਭਾਗ: ੳ-1</h2>
1. ਧੁਨੀ-ਵਿਗਿਆਨ ,M.A Punjabi 4th sem.
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/LkeuFNNEPDw?si=pyqriy-Onj7HL8Rl" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
<p></p><p>
2. ਭਾਸ਼ਾ ਧੁਨੀ ਅਤੇ ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ-01
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/trgnU7-RxmA?si=en9eceTa9GJUVueJ" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
3. Punjabi grammar|| ਵਿਅੰਜਨ ਧੁਨੀਆਂ||
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/td7o5fwtKFs?si=QLTYmwGa1t2XsrfJ" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p>
<h2>ਭਾਗ: ੳ-2</h2>
1. Punjabi bhasha dyen upp bhashavan/boliyan | Bhasha de karaj | Basic punjabi
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/O1Cb0wtm0gs?si=HCi2P2Slo-Qryi1R" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
<p>
2. #ਭਾਸ਼ਾ ਕੌਸ਼ਲ#pstet#ਪੰਜਾਬੀ# ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ #
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/8WMoyL1fe5o?si=CGXpMQuyR92b9bnY" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
</p><h2>ਭਾਗ: ਅ-1</h2>
1. ਭਾਸ਼ਾ ਧੁਨੀ ਅਤੇ ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ-02 (Speech Sound and Phonetics-Part-02)
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/97-Vt8bgPg0?si=BETR63VJr0eIvqvT" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
<p></p><p>
</p><h2>ਭਾਗ: ਅ-2</h2>
1. ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਰੂਪ - ੧ • ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਧੁਨੀ ਵਿਉਂਤ ✓ ਖੰਡੀ ਤੇ ਅਖੰਡੀ ਧੁਨੀਆਂ • ਵਿਅੰਜਨ ਗੁੱਛੇ ਆਦਿ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/f_6Fa9LkB8A?si=sXs6SKFhefR7Rh-B" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
<p></p><p>
</p><hr /><hr />
<h1>ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵੀਡੀਉਜ਼</h1>
1. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿਗਿਆਨ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/w_YaK5yjf-U?si=d9IpID6dnoa0gK1V" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
<p></p><p>
2. Bhasha Vigyan and Manav Vigyan | ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/pva0h5N-RPk?si=t1Pwjl2S47j0JuHI" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p> </p><p> </p><p>
3. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਭਾਗ ਪਹਿਲਾ ( ਮਾਸਟਰ ਕਾਡਰ ਪੰਜਾਬੀ , ਲੈਕਚਰਾਰ ਪੰਜਾਬੀ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/EO0dt_cuTeE?si=7gvjgNgH3sarbJan" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
4. ਗੁਰਮੁਖੀ ਗਿਆਨ - ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ
</p><p></p><p></p><p><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/GIvDCnVlVRQ?si=vIMhIue19s91cXus" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
5. <iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/awTXuataz50?si=bGriSvuwf6aDlvR0" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
6. ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/UrMnZaxpXPs?si=GCcN-iKu2OzQRXD8" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
7. Bhasha Vigyan Ka Arth Aur Paribhasha| भाषा विज्ञान के प्रकार | भाषा30. What is Linguistics?<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/3yLXNzDUH58?si=zA4dNPjET285OP8C" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p><br /></p><p>
8. Linguistics and Branches in hindi English literature phonetics Philology
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/4_7enfpbSQE?si=zUZFG2iecT6duavw" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
9. What is Linguistics?: Crash Course Linguistics #1
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/3yLXNzDUH58?si=zA4dNPjET285OP8C" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
10. ਡਾਕਟਰ ਹਰਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/MZ1oLVKlhv0?si=ZeEzeZk40VFR330h" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
11. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ, ਐਮ ਏ 3rd semester
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/JRt7KLwKOSg?si=ob1OBKr2WFXPKXvX" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
12. ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ Mcqs series , mastercadrepunjabi/Dsssb#mastercaderpunjabi #dsssb #mastercadre
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/bWuK6FTQmmY?si=vHq8TVOGxvJUpe4J" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p> <br /></p><p>
13. ਸੌਸਿਊਰ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ, #DSSSB, #HSSC #TGT Punjabi
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/R4ivਭਾਸ਼ਾ ਧੁਨੀ ਅਤੇ ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ-01
cYH_KME?si=t9RVucskqozHtfYb" title="YouTube video player" width="560"></iframe>
</p><p>
</p>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com04QP8V92P+VF-35.147824 126.3861875-63.458057836178845 91.2299375 -6.8375901638211545 161.5424375tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-38875008015451935062023-08-15T23:30:00.003-07:002023-08-15T23:32:05.441-07:00Limitations of Chat-GPT in Punjabi Language<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:DoNotShowRevisions/>
<w:DoNotPrintRevisions/>
<w:DoNotShowComments/>
<w:DoNotShowInsertionsAndDeletions/>
<w:DoNotShowPropertyChanges/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>PA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="376">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Link"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Raavi;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 12pt; text-align: center;"><b><span style="font-size: large;">Press Note <br /></span></b></p><p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 12pt; text-align: center;"><b><span style="font-size: large;">An important study by Punjabi University Patiala on the
performance of Chat-GPT in Punjabi Language</span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">Patiala:- August </span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: PA;">5</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"> (Correspondent):- AI based Chat-GPT software is much talked
about these days. While its performance in English language is being extolled
but at the same time the concerns are raising about its performance in regional
languages. Some are deeming it as a precious gift of science and technology and
others are blaming it for making hum</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-bidi-language: PA;">a</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">ns useless. To remove these doubts Dr. C P Kamboj from dept.
of Punjabi,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Punjabi Computer Help
Centre, Punjabi University Patiala has conducted a study and came up with the fact
that Chat-GPT is successful up to 80% in the field of short questions but scored
merely 8% in long questions. Punjabi Computing author and Columnist Dr. C P
Kamboj informed that he with his team tested Chat-GPT 3.5 relating to various questionnaires
through Bing search engine. These questionnaires included 300 sample questions
related to History, Health, Games, Computer, Maths, Current Affairs, Space,
Linguistics, Environment etc. in Punjabi, Hindi and English and Chat-GPT scored
67%</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">,</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"> 80%</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">and</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">98%
respectively. Likewise, 80% in Patwari exam (PSSSB), 83% in Punjabi Computing (PU
Patiala), 93% in Maths Vth class (PSEB) and scored the least 8% in Computer
Knowledge of Punjabi Language (AU Talwandi Sabo). Dr. Kamboj stated there are
two reasons of disappointment in long questions, one is underdevelopment of
Punjabi Language Translation Model and the other is lack of sufficient Punjabi
text available on Internet. So if we want to take maximum benefit from Chat-GPT
and other AI tools; Press Correspondents, Authors, Columnist, Poets et al have
to upload unabated soft form of Punjabi text via Blogs, Wikipedia pages,
websites etc. Readers can go through a research Paper by Dr. Kamboj published in
peer reviewed research journal 'Samvad' (July-December, 2023) or can login to
his blog </span><a href="http://www.cpkamboj.com">www.cpkamboj.com</a><span class="MsoHyperlink"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Raavi; mso-bidi-language: PA;">. </span></span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">Prof. Arvind, Vice-Chancellor of P</span>unjabi <span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">University Patiala, congratulated Dr.
C P Kamboj for this important study and research.</span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"> </span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:DoNotShowRevisions/>
<w:DoNotPrintRevisions/>
<w:DoNotShowComments/>
<w:DoNotShowInsertionsAndDeletions/>
<w:DoNotShowPropertyChanges/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>PA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="376">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Link"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Raavi;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-bidi-language:AR-SA;}
</style>
<![endif]-->
</p><p class="MsoNormal"><b><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 20pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ</span></b><b><span lang="AR-SA" style="font-size: 20pt; line-height: 107%;"> </span></b><b><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 20pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਵਿੱਚ
ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਉੱਤੇ ਸਵਾਲੀਆ ਨਿਸ਼ਾਨ</span></b><b><span style="font-size: 20pt; line-height: 107%;"></span></b></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;"><b><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 16pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ
ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਬਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ ਅਹਿਮ ਅਧਿਐਨ</span></b><b><span style="font-size: 16pt; line-height: 107%;"></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਪਟਿਆਲਾ:-
</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">5</span><span face=""Raavi",sans-serif" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> <span lang="AR-SA">ਅਗਸਤ (ਪੱਤਰ ਪ੍ਰੇਰਕ):- ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀ ਆਧਾਰਿਤ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਨਾਮਕ ਸਾਫਟਵੇਅਰ
ਪਿਛਲੀ ਛਿਮਾਹੀ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਹੈ।</span></span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"> </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਜਿੱਥੇ
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਚੰਗੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੀ ਚਰਚਾ ਹੈ ਉੱਥੇ ਖੇਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ
ਮਾੜੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਜਤਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਈ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਇਕ
ਅਨਮੋਲ ਤੋਹਫ਼ਾ ਮੰਨ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਇਸ ਉੱਤੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨਾਂ
ਖਦਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰ
ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਗਹਿਰਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਡਾ.
ਕੰਬੋਜ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਇ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਸ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਸਾਫਟਵੇਅਰ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਨੇ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਪੁੱ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਛੇ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲਾਂ ਵਿੱਚ </span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">80</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ਫੀਸਦੀ
ਪਰ ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਸਾਂ 8 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਲਏ ਹਨ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">। ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਦੇ ਲੇਖਕ ਤੇ
ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਬਿੰਗ ਸਰਚ ਇੰਜਣ ਉੱਤੇ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> 3.5</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ਉੱਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">(</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਇਤਿਹਾਸ, ਸਿਹਤ, ਖੇਡਾਂ,</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"> </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਕੰਪਿਊਟਰ
ਗਣਿਤ, ਚਲੰਤ ਮਾਮਲੇ, ਪੁਲਾੜ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨ ਆਦਿ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">) </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">-</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਪੱਤਰ ਪਾ ਕੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਲਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ
ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੀ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ 300 ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਸਵਾਲ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ
ਵਿੱਚੋਂ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ </span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">67%</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">,</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"> 80%</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ਅਤੇ </span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">98%</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ਅੰਕ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਧੀਨ
ਸੇਵਾਵਾਂ ਬੋਰਡ ਦੇ ਪਟਵਾਰੀ ਦੇ ਪੇਪਰ ਵਿੱਚ </span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">80%</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ
ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਚੋਂ 83% ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ
ਗਣਿਤ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਵਿਚੋਂ </span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">93%</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ਅੰਕ
ਹਾਸਲ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਅਤੇ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਅਕਾਲ
ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਦੇ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਗਿਆਨ’ ਨਾਮਕ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ
ਤੋਂ ਘੱਟ 8 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ। ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਅਨੁਸਾਰ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਦੇ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾਈ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਅਨੁਵਾਦ ਮਾਡਲ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਦਾ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਨਾ ਹੋਣਾ ਤੇ
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਪਾਠ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਤੋਟ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੀ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਵਾਲਾਂ ਵਿਚ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਇਹ ਮਾੜੀ ਕਾਰਗੁਜਾਰੀ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ।</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ
ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਜਾਂ ਇਸ ਵਰਗੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਹੋਰ ਏਆਈ ਟੂਲਜ਼ ਦਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭ
ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਖੁਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਸਮੱਗਰੀ ਅਪਲੋਡ ਕਰਨੀ
ਪਵੇਗੀ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਲੇਖਕ, ਕਾਲਮਨਵੀਸ, ਕਵੀ ਆਪਣੀਆਂ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਰਚਨਾਵਾਂ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ਦੇ ਸਾਫਟ ਰੂਪ ਨੂੰ ਹਰ ਹੀਲੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਉੱਤੇ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ਬਲੌਗ, ਵਿੱਕੀਪੀਡੀਆ ਪੇਜ, ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਆਦਿ
ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ। ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਨੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਸ ਅਧਿਐਨ
ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਪਰਚਾ ‘ਸੰਵਾਦ’ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਨਾਮਕ </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਪੀਅਰ
ਰੀਵੀਊਡ ਖੋਜ ਰਸਾਲੇ ਵਿਚ ਛਪਿਆ ਹੈ ਤੇ ਪਾਠਕ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਉ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="PA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: PA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ਨ੍ਹਾਂ</span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ਦੇ ਬਲੌਗ </span><a href="http://www.cpkamboj.com"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;">www.cpkamboj.com</span></a><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"> </span><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘ਤੇ ਜਾ
ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਅਹਿਮ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋ. ਅਰਵਿੰਦ ਨੇ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ
ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ। </span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><a href="https://draft.blogger.com/blog/post/edit/340806002093620119/4107004657549758308">Read Full Article and download Research Paper </a></span></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span face=""Raavi",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">Limitations of Chat-GPT, Punjabi Language Research, Chat-GPT software, Language Model, Transformer, AI, Machine Learning, Deep Learning, Prompt Engine </span><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-size: 12pt; line-height: 107%;"> </span></p>
Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-41070046575497583082023-07-29T21:01:00.005-07:002024-01-06T07:06:28.649-08:00ਕੀ ਮਨੁੱਖ ’ਤੇ ਭਾਰੀ ਪਵੇਗੀ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ? Chat GPT<div class="separator"><p style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="color: #3d85c6;"> </span><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:DoNotShowRevisions/>
<w:DoNotPrintRevisions/>
<w:DoNotShowComments/>
<w:DoNotShowInsertionsAndDeletions/>
<w:DoNotShowPropertyChanges/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>PA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<w:DoNotOptimizeForBrowser/>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="376">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Link"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Arial",sans-serif;
mso-hansi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
</style>
<![endif]-->
</p><p class="MsoHeader" style="text-align: left;"><span style="color: #3d85c6; font-size: large;"><a href="https://drive.google.com/file/d/1qbVHiV56FzbvTECGzFZKAtCMmIhhmilW/view?usp=sharing"><span lang="PA" style="font-family: Akaash; text-transform: uppercase;">ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ, “</span><span lang="PA" style="font-family: Akaash; text-transform: uppercase;">ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦੀ
ਵਰਤੋਂ: ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ”, ਸੰਵਾਦ (</span><span style="font-family: Akaash; text-transform: uppercase;">A Peer reviewed punjabi research journal<span lang="PA">), ਜੁਲਾਈ-ਦਸੰਬਰ 2023, ਸਾਲ 9ਵਾਂ, ਅੰਕ 18ਵਾਂ, ਪੰਨਾ 32-44, </span>ISSN
2395-1273</span></a></span></p><p align="center" class="MsoHeader" style="tab-stops: 36.0pt; text-align: center;"><span style="color: #990000; font-size: large;"><span style="font-family: Akaash; text-transform: uppercase;"><b><span style="background-color: #fcff01;"><a href="https://drive.google.com/file/d/1qbVHiV56FzbvTECGzFZKAtCMmIhhmilW/view?usp=sharing">ਖੋਜ ਪਰਚਾ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ</a></span></b></span></span></p><p align="center" class="MsoHeader" style="tab-stops: 36.0pt; text-align: center;"><span style="color: #990000; font-size: large;"><span style="font-family: Akaash; text-transform: uppercase;"><b><span style="background-color: #fcff01;"><a href="https://www.cpkamboj.com/2023/08/limitations-of-chat-gpt-in-punjabi.html">ਪ੍ਰੈੱਸ ਕਵਰੇਜ ਪੜ੍ਹੋ </a></span></b> </span></span></p></div><div class="separator" style="text-align: center;"></div><div class="separator"><p style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><b><span style="font-size: large;">ਕੀ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਹੀ ਹੈ ਸਾਰੇ ਮਸਲਿਆਂ ਦਾ ਹੱਲ?</span></b></p></div><div style="text-align: center;"><b><span style="font-size: large;">ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਚੁਨੌਤੀ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਵਾਂ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ: ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ</span></b><br /></div><div style="text-align: right;"> ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ<br />ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ<br /></div><div><br /></div><div style="text-align: justify;"><div style="text-align: justify;"><span style="color: #2b00fe;">(ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਜੀਤ ਵਿਚ 2 ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਵਿਚ ਛਪਣ ਵਾਲਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲੇਖ) </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="color: #2b00fe;"></span><br /></div><div style="text-align: justify;">ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਇਕ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ (AI) ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਹੈ ਜੋ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਨਾਲੋ-ਨਾਲ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਇਹ ਓਪਨ ਏਆਈ (Open AI) ਕੰਪਨੀ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਤਾਦਾਦ ਵਿਚ ਡਾਟੇ ਜਾਂ ਪਾਠ ਸਮਗਰੀ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਉਹ ਖੋਜ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲੋਂ ਜਵਾਬ ਟਾਈਪ ਕਰਕੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। <br />ਕੀ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਇਨਸਾਨਾਂ ਲਈ ਸਹਾਈ ਸਿੱਧ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਨਿੱਜੀ ਲੁਕਾਅ ਦੇ ਪਰਦੇ ਨੂੰ ਛਲਨੀ ਕਰੇਗਾ? ਕੀ ਇਹ ਨੌਕਰੀਆਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰਕੇ ਮਨੁੱਖ ਤੇ ਭਾਰੀ ਪਵੇਗਾ? ਆਓ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਇਸ ਲੇਖ ਰਾਹੀਂ ਜਾਣੀਏ:<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiS2GJOK8e3R66XlY2-m-xqD3914rag_CwgIkHPVrB2WvtDXMME-xX1aiAoZxtjScFx0wJ_VYQbs_lGRNeA3H1Bhc_2QC2MZbYCz0gXFQImgDqfopAnh4SRwGGbPFqgf7Se36DsS85fiRkzZy82_R2YmwvsWDdZeS1jLySO9juZ5_vdnvtq05RAYAiD/s1403/1AjitEpaper-2023041614-1294106.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="1403" data-original-width="1223" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiS2GJOK8e3R66XlY2-m-xqD3914rag_CwgIkHPVrB2WvtDXMME-xX1aiAoZxtjScFx0wJ_VYQbs_lGRNeA3H1Bhc_2QC2MZbYCz0gXFQImgDqfopAnh4SRwGGbPFqgf7Se36DsS85fiRkzZy82_R2YmwvsWDdZeS1jLySO9juZ5_vdnvtq05RAYAiD/w174-h200/1AjitEpaper-2023041614-1294106.jpg" width="174" /></a></div></div><div style="text-align: justify;"><br /><b><span style="font-size: medium;">ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਕੀ ਹੈ?</span></b><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ (AI) ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ (NLP) ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਖੋਜ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਜਾਂ ਮਸਨੂਈ ਬੁੱਧੀ ਵਾਲਾ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਡਾਟੇ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਡਾਟੇ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਿਊਟਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਸ਼ਾਈ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਉਪਲਬਧ ਡਾਟੇ ਵਿਚੋਂ ਖੰਘਾਲ ਕੇ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਇਕ <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGnqzygScfdAehuoT84nvltw2ACCNhfXiTtRGPCGv8wEQhzPQ_5m2VVXg_nMM-bX4RYyDz__WpE9_lUr-UXZ1DK6Td-LgSPve9G--oG7OMMSHiT_6V5ExvfgEOXVEO8JVN4tUZvoO5R6pdoLf2CFHYlp1ST9M-SyXMJeKUcBP1OWynkwd1Wf_2NDk3/s1212/2AjitEpaper-2023041714-1294107.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="924" data-original-width="1212" height="153" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGnqzygScfdAehuoT84nvltw2ACCNhfXiTtRGPCGv8wEQhzPQ_5m2VVXg_nMM-bX4RYyDz__WpE9_lUr-UXZ1DK6Td-LgSPve9G--oG7OMMSHiT_6V5ExvfgEOXVEO8JVN4tUZvoO5R6pdoLf2CFHYlp1ST9M-SyXMJeKUcBP1OWynkwd1Wf_2NDk3/w200-h153/2AjitEpaper-2023041714-1294107.jpg" width="200" /></a></div><br />ਵਿਸ਼ਾਲ ਭਾਸ਼ਾਈ ਮਾਡਲ (GPT-3) 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਓਪਨ ਏਆਈ ਕੰਪਨੀ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ (ਬਿੱਲ ਗੇਟਸ ਦੀ ਕੰਪਨੀ) ਮਾਈਕਰੋਸਾਫ਼ਟ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਪੂੰਜੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਇਨਸਾਨੀ ਲਹਿਜ਼ੇ ਵਿਚ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਤਾਕਤਵਰ ਚੈਟ-ਬੋਟ ਹੈ। <br /><span style="font-size: medium;"><b> </b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><b> </b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><b>ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਕੀ ਹੈ?</b></span><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਨਾਮ “ਚੈਟ ਜਨਰੇਟਿਵ ਪ੍ਰੀ-ਟਰੇਂਡ ਟਰਾਂਸਫ਼ਾਰਮਰ” ਹੈ। ਪੂਰੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚੈਟ ਕਰਨ ਜਾਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਅਤ (Pre-trained) ਹੈ ਜੋ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਵਾਲਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾਈ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਉਪਲਬਧ ਸਮਗਰੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਤਬਾਦਲਾ (Transfer) ਕਰਦਾ ਹੈ।<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://www.successcds.net/wp-content/uploads/2023/01/GPT.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="350" data-original-width="700" height="200" src="https://www.successcds.net/wp-content/uploads/2023/01/GPT.png" width="400" /></a><p style="text-align: center;"><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/Y53hENPrXiw" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p></div><br /><br />ਇਹ ਓਪਨ ਏਆਈ ਦੇ ਜੀਪੀਟੀ 3.5 ਸੰਸਕਰਨ ’ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਇਨਸਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। <br /><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ?<a href="https://images.livemint.com/img/2023/02/04/1600x900/OPENAI-CHATGPT--2_1675484582663_1675484582663_1675484603670_1675484603670.JPG" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="800" height="180" src="https://images.livemint.com/img/2023/02/04/1600x900/OPENAI-CHATGPT--2_1675484582663_1675484582663_1675484603670_1675484603670.JPG" width="320" /></a></span></b><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੈਮ ਅਲਟਮੈਨ ਅਤੇ ਐਲਨ ਮਸਕ ਨੇ 2015 ਵਿਚ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਇਕ ਨਾਂ-ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਪਰ ਸਾਲ 2017-18 ਵਿਚ ਐਲਨ ਮਸਕ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਅਧਵਾਟੋਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਮਾਈਕਰੋਸਾਫ਼ਟ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬਿਲ ਗੇਟਸ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ’ਤੇ ਵੱਡਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 30 ਨਵੰਬਰ 2022 ਨੂੰ ਇਸ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਦਾ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ੀ ਸੰਸਕਰਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਸਾਲ 2021 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਉਪਲਬਧ ਡਾਟੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਉਪਲਬਧ ਪਾਠ ਸਮਗਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਵੈੱਬ ਪੰਨੇ, ਵਿੱਕੀਪੀਡੀਆ ਦੇ ਲੇਖ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਿਖਤ ਸਮਗਰੀ ਰਾਹੀਂ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਤੀਹ ਕਰੋੜ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਡਾਟੇ ਅਤੇ ਸਾਢੇ ਸਤਾਰਾਂ ਕਰੋੜ ਫ਼ਾਰਮੂਲਿਆਂ ਜਾਂ ਪੈਰਾਮੀਟਰਾਂ (Parameters) ਰਾਹੀਂ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਮੇਂ ਹੀ ਇਸ ਨੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ’ਤੇ ਐਸਾ ਜਾਦੂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਵੇਖਦੇ ਹੀ ਵੇਖਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਹੀ ਇਸ ਦੇ 10 ਲੱਖ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਹੋ ਗਏ। ਜਨਵਰੀ 2023 ਤੱਕ ਇਸ ਨੇ 10 ਕਰੋੜ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਪਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਰੋਜ਼ਾਨਾ 280 ਲੱਖ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਓਪਨ ਏਆਈ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ’ਤੇ ਇਸ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਹਨ।<br /><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ?</span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://fourweekmba.com/wp-content/uploads/2023/02/how-does-chat-gpt-work.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="594" data-original-width="800" height="297" src="https://fourweekmba.com/wp-content/uploads/2023/02/how-does-chat-gpt-work.png" width="400" /></a></div><br /> </span></b><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਵਿਆਪਕ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚੋਂ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਜਵਾਬ ਘੜ੍ਹਨ ਦੇ ਫ਼ਾਰਮੂਲੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਸਵਾਲ ਜਾਂ ਇਨਪੁਟ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰੋਸੈੱਸ (process) ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਵਾਕ ਨੂੰ ਪਦ-ਛੇਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਉਪਲਬਧ ਡਾਟੇ ਵਿਚੋਂ ਉਸ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵੇਂ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨਾਲ ਦਰੁਸਤ ਮੇਲ (ਜਵਾਬ) ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।<br /><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਕਿਵੇਂ ਵਰਤੀਏ?</span></b><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟ chat.openai.com ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਗੂਗਲ ਜਾਂ ਮਾਈਕਰੋਸਾਫ਼ਟ ਦੇ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਲੌਗ-ਇਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵੈੱਬ ਪੰਨੇ ’ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਨਾਲ ਇਕ ਪਾਠ ਬਕਸਾ ਖੁੱਲ੍ਹੇਗਾ ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਸਵਾਲ ਟਾਈਪ ਕਰਕੇ ਐਂਟਰ ਬਟਨ ਦੱਬਾਂਗੇ। ਦੇਖਦੇ ਹੀ ਦੇਖਦੇ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਜਵਾਬ ਅੱਖਰ-ਦਰ-ਅੱਖਰ ਟਾਈਪ ਕਰਕੇ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਸ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਨੂੰ ਇੰਜ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕੋਈ ਇਨਸਾਨ ਟਾਈਪ ਕਰਕੇ ਜਵਾਬ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਪੰਨੇ ਉੱਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਤੇ ਖ਼ਾਮੀਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। </div><div style="text-align: justify;"><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ’ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਏਆਈ ਕੀ ਹੈ? ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ? 295 ਅਤੇ 88 ਦੇ ਜੋੜ ਨੂੰ 12 ਨਾਲ ਗੁਣਾਂ ਕਰਨ ’ਤੇ ਕੀ ਮਿਲੇਗਾ? ਇਕ ਤਸਵੀਰ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਾਈਪਰ ਲਿੰਕ ਲਾਉਣ ਦਾ ਐੱਚਟੀਐੱਮਐੱਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? <br />ਇਸ ਕੋਲੋਂ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਅਕਤੀ, ਸਥਾਨ ਜਾਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਬੜੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ, “ਮੁਆਫ਼ ਕਰਨਾ, ਮੈਂ ਇਕ ਮਸ਼ੀਨ ਹਾਂ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਦਿੱਤੇ ਡਾਟੇ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈਂ। ਤੁਹਾਡਾ ਸਵਾਲ ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ।”<br />ਕਈ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਗੂਗਲ ਦਾ ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਸਮਝ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੱਧ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਸਮਝ ਅਤੇ ਰਚਨਾਤਮਿਕਤਾ ਦਾ ਗੁਣ ਨਹੀਂ।<br /><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://i0.wp.com/tekedia-website.s3.us-east-2.amazonaws.com/wp-content/uploads/2023/01/04110550/Bing-ChatGPT.jpg?fit=1375%2C863&ssl=1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="502" data-original-width="800" height="251" src="https://i0.wp.com/tekedia-website.s3.us-east-2.amazonaws.com/wp-content/uploads/2023/01/04110550/Bing-ChatGPT.jpg?fit=1375%2C863&ssl=1" width="400" /></a></div><br /><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਤੇ ਲਾਭ</span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://www.netsolutions.com/insights/wp-content/uploads/2022/12/ChatGPT-use-cases.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="467" data-original-width="800" height="234" src="https://www.netsolutions.com/insights/wp-content/uploads/2022/12/ChatGPT-use-cases.webp" width="400" /></a></div><br /> </span></b><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਆਪਣੀਆਂ ਅਨੇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ, ਇਨਸਾਨੀ ਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਨ, ਭਾਸ਼ਾ ਅਨੁਵਾਦ, ਪਾਠ ਨੂੰ ਸੰਖੇਪ ਕਰਨ, ਪਾਠ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਸੰਪੂਰਨ ਕਰਨ, ਨਵਾਂ ਪਾਠ ਤਿਆਰ ਕਰਨ, ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਨਾਲ ਲੈਸ ਸੰਵਾਦ ਰਚਾਉਣ, ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਪਦ-ਛੇਦ ਕਰਨ, ਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ, ਇਨਸਾਨੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਆਦਿ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੁਣ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।<br /><ol><li>ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਤਤਵਕਤੀ (Live) ਜਵਾਬ ਦੇਣ ’ਚ ਮਾਹਿਰ ਹੈ। </li><li>ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵਾਕ ਜਾਂ ਪੈਰ੍ਹੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। </li><li>ਅਸੀਂ ਇਸ ਤੋਂ ਜਵਾਬ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿਚ, ਸੂਚੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਾਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ ਵਾਲੇ ਲਿਖਵਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। </li><li>ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਠ ਸਮਗਰੀ ਦੇ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਸੰਖੇਪ ਕਰਕੇ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕੰਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹੈ। </li><li>ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦੇ ਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵੱਖਰੇ ਜਾਂ ਬੇਜੋੜ ਉੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। </li><li>ਇਹ ਪਾਠ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਮੇਤ ਕਰੀਬ ਇਕ ਦਰਜਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ (ਸਪੈਨਿਸ਼, ਫ਼ਰੈਂਚ, ਜਰਮਨ, ਇਟਾਲੀਅਨ, ਪੁਰਤਗਾਲੀ, ਡੱਚ, ਰੂਸੀ, ਚੀਨੀ, ਜਪਾਨੀ, ਕੋਰੀਅਨ, ਅਰਬੀ) ਵਿਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। </li><li>ਇਸ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹੁਨਰ ਹੈ।</li><li>ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਚੈਟ-ਬੋਟ ਵਰਤ ਰਹੀਆਂ ਵਪਾਰਿਕ ਕੰਪਨੀਆਂ/ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਇਕ ਹੁਨਰਮੰਦ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਹਾਇਕ ਦਾ ਕੰਮ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। </li><li>ਇਹ ਸਵਾਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਪਾਠ ਸਮਗਰੀ ਵਿਚੋਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਇਹ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪਾਠ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਗ਼ਮੀ, ਗ਼ੁੱਸੇ, ਪਿਆਰ ਜਾਂ ਹਾਸ-ਵਿਅੰਗ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ। </li><li>ਇਹ ਸਵਾਲ ਵਿਚੋਂ ਖ਼ਾਸ ਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀਆਂ, ਥਾਵਾਂ ਆਦਿ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। </li><li>ਇਹ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾਂਵ, ਕਿਰਿਆ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਾਕ-ਬਣਤਰ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਸਮਝਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।</li><li>ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇਕ ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਗੁਣ ਹਨ ਜਿਸ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਲਾਭ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। </li><li>ਇਹ ਕਿਸੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨੂੰ ਚੋਵੀ ਘੰਟੇ ਸੱਤੇ ਦਿਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਮ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਸਟੀਕ ਜਵਾਬ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। </li><li>ਇਹ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇਣ ਦਾ ਇਕ ਸਸਤਾ ਸਾਧਨ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਿਆਂ ਹੀ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।</li><li>ਅਧਿਆਪਕ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕ ਵਿੱਦਿਅਕ ਚੈਟ-ਬੋਟ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹਨ। </li><li>ਇਹ ਇਕ ਚੰਗੇ ਡਾਕਟਰ, ਚੰਗੇ ਸਲਾਹਕਾਰ, ਹੁੰਨਰਮੰਦ ਮੀਡੀਆ ਕਰਮੀਂ, ਉੱਚ ਕੋਟੀ ਦੇ ਲੇਖਕ, ਗੀਤਕਾਰ, ਕਵੀ ਆਦਿ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।</li><li>ਕਿਸੇ ਨਵੇਂ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ, ਈ-ਮੇਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪ੍ਰਬੰਧ, ਬਜ਼ਾਰ, ਵਿਕਰੀ ਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਬਾਰੇ ਸਰਵੇਖਣ ਕਰਨ, ਸਰਚ ਇੰਜਣ ਓਪਟੀਮਾਈਜੇਸ਼ਨ (SEO) ਅਤੇ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਇਹ ਇਕ ਮਦਦਗਾਰ ਟੂਲ ਹੈ।</li><li>ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਭਾਸ਼ਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਈਥਨ, ਐੱਚਟੀਐੱਮਐੱਲ, ਸੀਐੱਸਐੱਸ ਜੇਐੱਸਐਕਸ ਆਦਿ ਦਾ ਕੋਡ/ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਿਖਵਾਇਆ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀਆਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਠੀਕ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। </li><li>ਇਹ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿਚ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਲੇਖ, ਕਹਾਣੀ, ਕਵਿਤਾ, ਗੀਤ, ਚੁਟਕਲਾ ਆਦਿ ਲਿਖ ਕੇ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। </li><li>ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਤੱਥ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੀ ਤਸੱਲੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਇਹ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪੁੱਛੋ ਕਿ, “ਕੀ ਭਾਰਤ 1947 ਵਿਚ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ?” ਤਾਂ ਇਹ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਖ਼ਾਸ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਵਾਲ ਲਿਖੋ ਕਿ, “ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਮਗਰੋਂ ਕੀ ਵਾਪਰਿਆ”? ਤਾਂ ਇਹ ਆਪਣੀ ਹੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਦਰੁਸਤ ਜਵਾਬ ਦੇਵੇਗਾ।</li><li>ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਸਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅਗਲੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਉਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। </li><li>ਕੋਈ ਪੱਤਰਕਾਰ ਆਪਣੀ ਖ਼ਬਰ/ਪ੍ਰੈੱਸ ਨੋਟ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। </li><li>ਕੋਈ ਖੋਜਕਾਰ ਆਪਣੇ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਸਾਰ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਗਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। </li><li>ਇਸ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਇੰਨਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰੇਕ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਮਾਲਾਮਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੱਭਿਅਕ/ਅਭੱਦਰ ਦਰਜੇ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦੇਣ ਲਈ ਇਹ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨੇਕ ਸਲਾਹ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। </li><li>ਇਹ ਇਕ ਕੋਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ-ਕੋਸ਼ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। </li><li>ਜੇਕਰ ਇਸ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਕਿਸੇ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ’ਤੇ ਤਸੱਲੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ‘ਦੁਬਾਰਾ ਜਵਾਬ’ (regenerate Response) ਵਿਕਲਪ ਰਾਹੀਂ ਦੁਬਾਰਾ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਬੋਟ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਵੇਗੀ।</li></ol></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><b> </b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><b>ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਕੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ?</b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><b><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://imageio.forbes.com/specials-images/imageserve/64019d25c9c1532b0b058201/0x0.jpg?format=jpg&width=1200" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="300" src="https://imageio.forbes.com/specials-images/imageserve/64019d25c9c1532b0b058201/0x0.jpg?format=jpg&width=1200" width="400" /></a></div><br /> </b></span><br />ਭਲੇ ਹੀ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਸਾਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ’ਤੇ ਪਾਠ ਸਮਗਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ </div><ol><li>ਇਸ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਜਵਾਬ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦਰੁਸਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। </li><li>ਇਹ ਨਕਲੀ ਜਾਂ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਦਾ ਮੁਥਾਜ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਸਾਲ 2021 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਇਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਤੋਂ ਲਏ ਡਾਟੇ ’ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ। </li><li>ਸਾਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਉਪਲਬਧ ਸਮਗਰੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ’ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਸੱਲੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਦੂਜਾ ਇਹ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲੀ ਫ਼ਾਰਮੂਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਤੇ ਸਵਾਲ ਨੂੰ ਪਦ-ਛੇਦ ਕਰਕੇ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਡਾਟੇ ਵਿਚੋਂ ਆਪਣੀ ਸਮਝ ਅਨੁਸਾਰ ਡਾਟਾ ਲੱਭ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। </li><li>ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਬੇਲੋੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਜੋੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਤਰਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕ ਨੇ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਤੋਂ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ, “ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਕੌਣ ਹਨ?” .. ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਉਸੇ ਨੇ ਬੜੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੇ ਦਰੁਸਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਪਰ ਇਕ ਵਾਧੂ ਤੇ ਗ਼ਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬੜੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਡੀਨ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਵਹਿਣ ਜਾਂ ਵਹਾਅ ਵਿਚ ਗ਼ਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਲਾ ਵਾਕ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇਕ ਅਨਜਾਣ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਨੂੰ ਹੀ ਸੱਚ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ।</li><li>ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਇਹ ਪਰੂਫ਼ ਰੀਡਿੰਗ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਭਾਸ਼ਾਈ ਤਰੁੱਟੀਆਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਮੁਕਤ ਹੈ ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਜਵਾਬ ਪੁੱਛਣ ’ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਹ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਈ ਵੇਰਾਂ ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਤੇ ਵਿਆਕਰਨਿਕ ਤਰੁੱਟੀਆਂ ਸਹਿਤ ਜਵਾਬ ਘੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। </li><li>ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੰਮ ਸੌਂਪਣੀਆਂ (Assignments), ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿਚ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਨਕਲ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਕਈ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ, ਕਾਲਜਾਂ ਆਦਿ ਵਿਚ ਇਸ ’ਤੇ ਰੋਕ ਵੀ ਲਾਈ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।</li><li>ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੋਂ ਡਾਟਾ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ ਵਿਚ ਜੇਕਰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਮਾਹਿਰ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰ ਦੇਣ ਤਾਂ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਗ਼ਲਤ ਨਤੀਜੇ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। </li><li>ਅਜਿਹੇ ਚੈਟ-ਬੋਟਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨੀ ਨਿੱਜਤਾ ਤੇ ਤਿੱਖਾ ਵਾਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੌਰਾਨ ਇਕ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਬਾਰੇ ਨਿੱਜੀ ਡਾਟਾ ਇਸ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਜਨਤਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇਕਰ ਗ਼ਲਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਅਭੱਦਰ ਦਰਜੇ ਦੀ ਸਮਗਰੀ, ਅੱਤਵਾਦ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੇ ਨਫ਼ਰਤ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪਾਠ ਇਸ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਅਰਾਜਕਤਾ ਫੈਲਣ ਦਾ ਡਰ ਰਹੇਗਾ। </li><li>ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਇਕ ਚਲਾਕ ਤੇ ਨਕਲਚੀ ਲਿਖਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਰਾਜਨੀਤਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ’ਤੇ ਚੁੱਪ ਵੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਈ ਸਵਾਲਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਿਕ/ਮਿਥਿਹਾਸਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਚਲਦੀ ਗੱਲ ਵਿਚ ਗ਼ਲਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਭੁਲੇਖਾ ਖਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।</li><li>ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਲਿਖਤ ਸਮਗਰੀ ਵਿਚੋਂ ਚੋਰੀ ਫੜਨ ਵਾਲੇ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਵੰਗਾਰ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਤੋਂ ਨਕਲ ਕਰਕੇ ਲਿਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਰਚਿਆਂ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਆਦਿ ਵਿਚੋਂ ਸਾਹਿਤਕ ਚੋਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਔਖਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ “ਏਆਈ ਪਾਠ ਡਿਟੈਕਟਰ” ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਰਾਹ ਮੋਕਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।</li><li>ਇਟਲੀ ਦੀ ਡੇਟਾ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਅਥਾਰਟੀ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਓਪਨਏਆਈ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਚੈਟਜੀਪੀਟੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਇਸ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਜਾਅਲੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਤੇ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਮਾਡਲ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸਮੇਤ ਇਟਲੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗੀ।</li></ol><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਕੀ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਗੂਗਲ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡੇਗਾ?</span></b><br />ਗੂਗਲ ਇਕ ਸਰਚ ਇੰਜਣ ਹੈ ਜੋ ਲੱਭੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ (Keywords) ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੱਭ ਕੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਸਕਰੀਨ ’ਤੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਉੱਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਦੀ ਫਰੋਲਾ-ਫਰੋਲੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਤੇ ਬਣਇਆ-ਬਣਾਇਆ ਜਵਾਬ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੈੱਟ ਜੀਪੀਟੀ 2021 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਡਾਟੇ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। </div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://petapixel.com/assets/uploads/2023/02/chatgpt-versus-google-in-answering-photography-questions.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="420" data-original-width="800" height="210" src="https://petapixel.com/assets/uploads/2023/02/chatgpt-versus-google-in-answering-photography-questions.jpg" width="400" /></a></div><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਵਾਲੇ ਫ਼ਾਰਮੂਲੇ ਲਾ ਕੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੋਂ ਹਾਸਲ ਡਾਟੇ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਖ਼ੁਦ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਗੂਗਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਵਿਚ ਗ਼ਲਤੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਸਰਚ ਇੰਜਣ ਨਕਸ਼ੇ (Maps), ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਨਾਵਾਂ, ਤਸਵੀਰਾਂ, ਵੀਡੀਓ, ਔਡੀਓ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਤਾਜ਼ਾ-ਤਾਰੀਨ ਤੇ ਸਟੀਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਵਿਚ ਇਹ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ।<br />ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮਸਨੂਈ ਬੁੱਧੀ ਵਾਲੀ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਲੈਸ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਨੇ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਜਗਤ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਗੂਗਲ ਦੇ ਸੀਈਓ ਸੁੰਦਰ ਪਿਚਾਈ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਚੁਕੰਨਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਨੇ ਏਆਈ ਅਧਾਰਿਤ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਗੂਗਲ ਬਾਰਡ (Bard) ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਸਮਾਂ ਹੀ ਦੱਸੇਗਾ ਕਿ ਮਸਨੂਈ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਕੌਣ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ।<br /><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><br /><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਕੀ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਹੋਰਨਾਂ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ</span></b><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਜੀ-ਮੇਲ ਲਈ ਇਕ ਪਲੱਗ-ਇਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ: ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਰਾਈਟਰ। ਇਸ ਨੂੰ ਗੂਗਲ ਕਰੋਮ ’ਤੇ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਕਿਸੇ ਆਈ ਹੋਈ ਮੇਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਰਾਈਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਕਰੋਮ ਵਿਚ ਪਲੱਗ-ਇਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਗੂਗਲ ਸਰਚ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਨੂੰ ਮਾਈਕਰੋਸਾਫ਼ਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਰਚ ਇੰਜਣ ਬਿੰਗ (Bing) ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਈਕਰੋਸਾਫ਼ਟ ਦੇ ਵੈੱਬ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਐੱਜ (Edge) ਵਿਚ ਵੀ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ।<br />ਫਰਵਰੀ, 2023 ਤੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ (US) ਵਿਚ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਸਕਰਨਾਂ “ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਪਲੱਸ” ਅਤੇ “ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਪ੍ਰੋ” ਨੂੰ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਕੀਮਤਾਂ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 20 ਡਾਲਰ ਅਤੇ 42 ਡਾਲਰ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ। <br /><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਕੀ ਇਸ ਨਾਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣਗੀਆਂ?</span></b><br />ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਨਾਲ ਨੌਕਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖ਼ਤਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਸ ਨੂੰ ਆਗਾਮੀ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਹੋਰ ਡਾਟੇ ਨਾਲ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਕੇ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਮਾਡਲ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗੁਣਵਾਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਖੋਹ ਸਕਦਾ ਹੈ।</div><div style="text-align: justify;"><br />ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਖ਼ਬਰਾਂ/ਪ੍ਰੈੱਸ ਨੋਟ ਲਿਖਣ, ਯੂ-ਟਿਊਬ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਲਿਖਤ (Script) ਤਿਆਰ ਕਰਨ, ਉਪ-ਵਿਸ਼ਾ ਲਿਖਣ, ਕਿਸੇ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਲੇਖ ਲਿਖਣ, ਖੋਜ ਪਰਚਾ ਲਿਖਣ, ਕਿਸੇ ਨਾਮਵਰ ਹਸਤੀ ਦਾ ਰੇਖਾ ਚਿੱਤਰ ਲਿਖਣ ਆਦਿ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਬਹੁਤੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀਜਨਕ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਦੋ ਰਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਕਿ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰੂਫ਼ ਰੀਡਿੰਗ ਕਰਕੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਉਕਤ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਸਹਾਇਕ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।<br /><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://nypost.com/wp-content/uploads/sites/2/2023/01/AI-jobs-2.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="534" data-original-width="800" height="267" src="https://nypost.com/wp-content/uploads/sites/2/2023/01/AI-jobs-2.jpg" width="400" /></a></div><br /><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਚੈਟ-ਬੋਟ ਕਿਹੜੇ ਹਨ?</span></b><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਹੋਰ ਚੈਟ-ਬੋਟ ਤਿਆਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਡਾਟੇ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸਟੀਕ ਨਤੀਜੇ ਦੇਣ ਦੇ ਗੁਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੈਟ-ਬੋਟ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ-<br /> <br /><div style="margin-left: 40px;">o ਚੈਟ ਸੋਨਿਕ (Chat Sonic)<br />o ਚਿਨ ਚਿੱਲਾ (Chinchilla)<br />o ਬਲੂਮ (Bloom) <br />o ਮੈਗਾਟ੍ਰੋਨ ਟਰਨਿੰਗ (Megatron Turning)<br />o ਜੈਸਪਰ (Jasper)<br />o ਰਿਪਲਿਕਾ (Replika)<br />o ਫੇਸ ਐਪ (Face App)<br />o ਸੋਕ੍ਰੇਟਿਕ (Socratic) ਆਦਿ<br /></div> <br /><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਬਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਮੱਤ </span></b><br /> ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਰਲਿਆ-ਮਿਲਿਆ ਹੁੰਗਾਰਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਕਲ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।<br />ਫਰਵਰੀ 2023 ਵਿਚ ਟਾਈਮ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਟਾਈਟਲ ਪੰਨੇ ’ਤੇ ਛਾਇਆ ਟੂਕਾਂ “ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ (AI) ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਦੌੜ ਜਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਸਾਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ” ਨੇ ਚਿੰਤਾ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵਿੱਕੀਪੀਡੀਆ ਨੇ “ਚਾਈਨਾ ਡੇਲੀ” ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਲੇ ਹੀ ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਭਰਮ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।<br />ਗੂਗਲ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਚੋਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਰ ਕੈਥਿਨ ਗੁਡਮੈਨ ਇਸ ਦੀ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਲਈ ਕਈ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਮੈਡੀਕਲ ਲਾਇਸੈਂਸ ਲੈਣ ਲਈ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਇਸ ਨੂੰ 70 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅੰਕ ਹਾਸਲ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਕਾਲਤ ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਰਸਾਇਣਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉਸ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 70 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅਤੇ 78 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ। ਕਈ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੀਆਂ ਕੰਮ ਸੌਂਪਣੀਆਂ (Assignments) ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਇਕ ਗਲਤ ਰੁਝਾਨ ਹੈ।<br />ਕਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਵਾਲੇ ਫੌਂਟਾਂ ਅਤੇ ਪਲੋਟਰ ਦੀ ‘ਕਿਰਪਾ’ ਨਾਲ ਕੰਮ ਸੌਂਪਣੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।<br /><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਸਬੰਧਿਤ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ</span></b><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਜਾਂ ਮਸਨੂਈ ਬੁੱਧੀ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਤਕਨੀਕੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਬਾਰੇ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।<br /><ul><li><b>ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ (AI-Artificial Intelligence): </b>ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸਮਝ, ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਆਦਿ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ- ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ।</li><li><b>ਕੁਦਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ (NLP-Natural Language Processing):</b> ਇਹ ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ ਦਾ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਜਾਂ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ ਜੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦਰਮਿਆਨ ਰਾਬਤਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।</li><li><b>ਨਿਊਰਲ ਨੈੱਟਵਰਕ (Neural Network): </b>ਇਹ ਮਸ਼ੀਨ/ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਕ ਵਿਧੀ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਲੋੜ ਪੈਣ ’ਤੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।</li><li><b>ਟਰਾਂਸਫ਼ਾਰਮਰ (Transformer):</b> ਨਿਊਰਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਤਰਕੀਬ ਜਾਂ ਬਣਤਰ ਜੋ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।</li></ul><b><span style="font-size: medium;"> </span></b></div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਸਿੱਟਾ</span></b><br />ਚੈਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਇਨਸਾਨੀ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਮਸਨੂਈ ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਗਿਣਾਤਮਿਕ ਤੇ ਗੁਣਾਤਮਿਕ ਗੁਣ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਡਾਟੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ, ਗਣਿਤ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੱਲ ਕਰਨ, ਵੱਡੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਬਣਾ ਕੇ ਲਿਖਣ, ਪਾਠ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਆਦਿ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਇਹ ਹੋਰ ਗੁਣਵਾਨ ਤੇ ਤੇਜ਼-ਤਰਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। </div><div style="text-align: justify;"> </div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><b><span style="color: #0b5394;">ਚੈੱਟ-ਜੀਪੀਟੀ ਬਾਰੇ ਸਰਵੇਖਣ/Survey on ChatGPT</span></b></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;">ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਵਲੀ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ/Downlod Questionary</span></div><ol><li style="text-align: justify;"><span style="font-size: small;"><span lang="PA" style="font-family: "Times New Roman", serif; line-height: 107%;"><a href="https://drive.google.com/file/d/1B5O0-42HFPcL3f4M33dwih15GgLVAy4V/view?usp=sharing">ਨਮੂਨੇ ਦੇ 300 ਸਵਾਲ</a> </span></span></li><li><span style="font-size: small;"><span lang="PA" style="font-family: "Times New Roman", serif; line-height: 107%;"><a href="https://drive.google.com/file/d/1RnXFdyc94VQnK_rvsaVoXg_z5jb_drOV/view?usp=share_link">ਪੰਜਾਬ ਪਟਵਾਰੀ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ</a></span></span></li><li><span style="font-size: small;"><span lang="PA" style="font-family: "Times New Roman", serif; line-height: 107%;"><a href="https://drive.google.com/file/d/1KGAQ9cZOVwZ1a21cxQ-KH46On1bsyZhp/view?usp=share_link">ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ</a></span></span></li><li><span style="font-size: small;"><span lang="PA" style="font-family: "Times New Roman", serif; line-height: 107%;"><a href="https://www.pseb.ac.in/#questionpaper">ਗਣਿਤ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ</a></span></span></li><li><span style="font-size: small;"><span lang="PA" style="font-family: "Times New Roman", serif; line-height: 107%;"><a href="https://drive.google.com/file/d/10GEJ-lVc0U-rcu8WzJczSjgPq_ACP-jN/view?usp=share_link">ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰੀ ਗਿਆਨ </a></span></span></li></ol><h3 style="text-align: center;"><span class="x193iq5w xeuugli x13faqbe x1vvkbs x1xmvt09 x1lliihq x1s928wv xhkezso x1gmr53x x1cpjm7i x1fgarty x1943h6x xtoi2st xw06pyt x1603h9y x1u7k74 x1xlr1w8 xzsf02u x1yc453h" dir="auto"><span class="x1lliihq x6ikm8r x10wlt62 x1n2onr6 x1120s5i" style="-moz-box-orient: vertical; -webkit-line-clamp: 2; background-color: #d9ead3; color: red; display: -webkit-box;"><b>ਆਉ
ਸੁਣੀਏ, ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵੀ.ਸੀ ਡਾ.ਬੀ.ਐੱਸ ਘੁੰਮਣ
….. ਪੰਜਾਬ ਭਵਨ ਸਰੀ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਤੇ! ਪੰਜਾਬ ਭਵਨ ਸਰੀ ਕੈਨੇਡਾ</b></span></span><b><span lang="PA" style="background-color: #d9ead3; color: red; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 11pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: PA; mso-bidi-language: PA; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: PA;"><a href="https://www.facebook.com/chardiklatimetvofficial/videos/742000934644929">https://www.facebook.com/chardiklatimetvofficial/videos/742000934644929</a><br /><br />ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਕੁਲਪਤੀ ਘੁੰਮਣ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸਹੀ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਸਹੀ ਨੁਕਤੇ ਉਠਾਏ ਹਨ<br /><br />ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੈਟ ਜੀਬੀਟੀ ਬਾਰੇ ਕੀਤੇ ਮੇਰੇ ਅਧਿਐਨ ਬਾਰੇ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ 🌹<br /><br />ਚੈਟ ਜੀਪੀਟੀ ਬਾਰੇ ਕੀਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਪੜਨ ਲਈ ਹੇਠਲੇ ਲਿੰਕ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ<br /><a href="https://www.cpkamboj.com/2023/04/chat-gpt.html?m=1">https://www.cpkamboj.com/2023/04/chat-gpt.html?m=1<br /></a></span><span style="background-color: #d9ead3; color: red;"><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:DoNotShowRevisions/>
<w:DoNotPrintRevisions/>
<w:DoNotShowComments/>
<w:DoNotShowInsertionsAndDeletions/>
<w:DoNotShowPropertyChanges/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>PA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<w:DoNotOptimizeForBrowser/>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="376">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Link"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Arial",sans-serif;
mso-hansi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
</style>
<![endif]--></span></b></h3><h3 style="text-align: center;"><b><span style="background-color: #d9ead3; color: red;"> </span></b></h3><div style="text-align: right;">Dr. C P Kamboj</div><div style="text-align: right;">Computer Writer</div><div style="text-align: right;">Punjabi Computer Help Centre</div><div style="text-align: right;">Punjabi University Patiala<br /></div><br /><br /></div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-62633697532710811972023-05-03T21:04:00.008-07:002023-05-03T21:11:28.098-07:00ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਬਲੌਗ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿੱਖੋ-Blog Writing<p style="text-align: center;"><b><span style="font-size: large;"></span></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b><span style="font-size: large;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjW6uGQmmJy_kYwXxQ-DWnr6gHPbLScAjuhxq1n0T42Jy1b_j0WOOfoFbD05I8J4dCLKbg3iojnRET4Z_tGq0-lDnoIZ4EpHeR2cRHdrMuqLvE3DqH4Qn8u7hyBe-7dIyHrdj5FD4BFaw8v/s538/Google-will-not-shut-down-blogger.png" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="359" data-original-width="538" height="214" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjW6uGQmmJy_kYwXxQ-DWnr6gHPbLScAjuhxq1n0T42Jy1b_j0WOOfoFbD05I8J4dCLKbg3iojnRET4Z_tGq0-lDnoIZ4EpHeR2cRHdrMuqLvE3DqH4Qn8u7hyBe-7dIyHrdj5FD4BFaw8v/s320/Google-will-not-shut-down-blogger.png" width="320" /></a></span></b></div><p><b><span style="font-size: large;">ਪੰਜਾਬੀ ’ਚ ChatGPT ਫੇਲ੍ਹ ਕਿਉਂ?<br /></span></b><b><span style="font-size: large;">ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ: </span></b><b><span style="font-size: large;">ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਗਰੀ ਦੀ ਘਾਟ <br /></span><span style="font-size: medium;">ਇਸ ਘਾਟ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਲੌਗ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿੱਖੋ ਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਗਰੀ ਅਪਲੋਡ ਕਰੋ; ਬਲੌਗ ਲੇਖਣੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣੇ? <br /></span></b></p><p></p><p><b><span style="color: #0b5394;"> </span></b></p><p><b><span style="color: #0b5394;">ਬਲੌਗ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਡਾਇਰੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਨ-ਲਾਈਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। </span></b><br /><b><span style="color: #cc0000;">ਬਲੌਗ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਪੋਸਟਾਂ (Posts) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਤਾਰੀਖ਼-ਵਾਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। </span></b><br /><b><span style="color: #0b5394;">ਬਲੌਗ ਲੇਖਣੀ ਵਿੱਚ ਲੇਖ, ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੀਡੀਆ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਔਡੀਓ, ਵੀਡੀਓ, ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਆਦਿ) ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। </span></b><br /><b><span style="color: #cc0000;">ਬਲੌਗ ਲਗਾਤਾਰ ਤਰੋ-ਤਾਜ਼ਾ (Update) ਕੀਤੇ ਜਾਂ ਨਵਿਆਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। </span></b><br /><b><span style="color: #0b5394;">ਬਲੌਗ ਰਾਹੀਂ ਅਧਿਐਨ-ਅਧਿਆਪਨ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਵਿਚ ਵੱਡੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ ਹਨ।</span></b></p><div style="text-align: justify;"><b><span style="background-color: #ffe599; color: red;">ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਜਾਂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਲੌਗ ਚਲਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਬਲੌਗ ਰਾਹੀਂ ਦੂਜੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ (Affiliated marketing) ਕਰਕੇ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਬਲੌਗ ਵਿਚ ਐਡਸੈਂਸ (AdSence) ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਲਾਭ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਖ਼ੁਦ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਜਾਂ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਕਰਕੇ ਵੀ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਲੌਗ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਤੋਂ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਫੀਸ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਆਮਦਨ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। </span></b></div><b><span style="color: #0b5394;"></span></b><!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:DoNotShowRevisions/>
<w:DoNotPrintRevisions/>
<w:DoNotShowComments/>
<w:DoNotShowInsertionsAndDeletions/>
<w:DoNotShowPropertyChanges/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>PA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="376">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Link"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:Raavi;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-bidi-language:AR-SA;}
</style>
<![endif]-->
<p class="MsoListParagraph" style="background: rgb(217, 217, 217); line-height: 80%; margin-bottom: .2pt; margin-left: 36.0pt; margin-right: 0cm; margin-top: 6.0pt; margin: 6pt 0cm 0.2pt 36pt; mso-background-themecolor: background1; mso-background-themeshade: 217; mso-list: l0 level2 lfo1; tab-stops: 22.5pt 72.0pt 108.0pt 144.0pt 180.0pt 216.0pt 252.0pt 288.0pt 324.0pt 360.0pt 396.0pt 432.0pt 468.0pt 504.0pt; text-align: justify; text-indent: -36pt;"><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"></b></p><p><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Baloo Paaji 2"; font-size: 14pt; line-height: 80%; mso-ansi-language: PA; mso-color-alt: windowtext; mso-fareast-font-family: Raavi; mso-fareast-language: PA;"></span></b><span lang="PA" style="font-family: "Baloo Paaji 2"; font-size: 14pt; line-height: 80%; mso-ansi-language: PA; mso-bidi-font-weight: bold; mso-fareast-font-family: Raavi; mso-fareast-language: PA;"></span><span style="color: #660000; font-size: large;"></span></p><p><span style="color: #660000; font-size: medium;"><b>ਗੂਗਲ ਬਲੌਗਰ ਰਾਹੀਂ ਬਲੌਗ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿੱਖੋ</b></span></p><p><span style="color: #660000; font-size: medium;"><b> </b></span></p><div style="text-align: center;"><a href="https://www.hostinger.in/tutorials/wp-content/uploads/sites/2/2016/06/Settings-section-on-Blogger-the-Custom-domain-option-is-highlighted.-Users-can-use-their-own-custom-domain-name-that-they-got-from-domain-registrars-instead-of-Google_s-one-1024x739.png"><img border="0" data-original-height="577" data-original-width="800" height="289" src="https://www.hostinger.in/tutorials/wp-content/uploads/sites/2/2016/06/Settings-section-on-Blogger-the-Custom-domain-option-is-highlighted.-Users-can-use-their-own-custom-domain-name-that-they-got-from-domain-registrars-instead-of-Google_s-one-1024x739.png" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #660000; font-size: medium;"><b></b></span></div><span style="color: #660000; font-size: medium;"><b><br /></b></span><p></p><p><span style="color: #660000; font-size: medium;"><b>ਬਟਨ ਅਤੇ ਡਰੌਪ-ਡਾਊਨ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਡ</b></span></p><p style="margin-left: 80px; text-align: left;"><style><br />/* Style the button */<br />.button { background-color: #4CAF50;border: none; color: white; padding: 16px 32px; text-align: center;<br />text-decoration: none; display: inline-block; font-size: 16px; margin: 4px 2px; transition-duration: 0.4s;cursor: pointer; }<br />/* Style the button on hover */<br />.button:hover { background-color: #008CBA; color: white; }<br />/* Style the dropdown container */<br />.dropdown { position: relative; display: inline-block; }<br />/* Style the dropdown button */<br />.dropbtn { background-color: #4CAF50; color: white;padding: 16px;font-size: 16px;border: none; cursor: pointer; }<br />/* Style the dropdown button on hover */<br />.dropbtn:hover, .dropbtn:focus { background-color: #3e8e41; }<br />/* Style the dropdown content (hidden by default) */<br />.dropdown-content { display: none; position: absolute; background-color: #f9f9f9; <br />min-width: 160px; overflow: auto; box-shadow: 0px 8px 16px 0px rgba(0,0,0,0.2); z-index: 1; }<br />/* Style the links inside the dropdown */<br />.dropdown-content a { color: black; padding: 12px 16px; text-decoration: none; display: block; }<br />/* Change color of dropdown links on hover */<br />.dropdown-content a:hover {background-color: #f1f1f1} </style><br /><br /><!-- **************** Button-1 --><br /><a href="<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.example.com&source=gmail&ust=1683258036293000&usg=AOvVaw2sH_buqyY1IKKNnBOR-r42" href="https://www.example.com" target="_blank">https://www.example.com</a>"> <br /></p><div style="margin-left: 80px; text-align: left;"><button class="button">Home</button></div><div style="margin-left: 80px; text-align: left;"></a><br /><br /><!-- ************ Dropdown-1 --><br /><div class="dropdown"> <br /><button class="dropbtn">Dropdown</<wbr></wbr>button><br /><div class="dropdown-content"><br /><a href="<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.bing.com&source=gmail&ust=1683258036293000&usg=AOvVaw0RReqqxFkHd8wZe-dTaHAm" href="https://www.bing.com" target="_blank">https://www.bing.com</a>"><wbr></wbr>Bing</a><br /><a href="<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.google.com&source=gmail&ust=1683258036293000&usg=AOvVaw31z-GmUrPBSx9oah6JhdwB" href="https://www.google.com" target="_blank">https://www.google.com</a>"><wbr></wbr>Google</a><br /><a href="<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.yahoo.com&source=gmail&ust=1683258036293000&usg=AOvVaw17Xuc1rQgqoJwfNcCpM_R7" href="https://www.yahoo.com" target="_blank">https://www.yahoo.com</a>"><wbr></wbr>Yahoo</a><br /></div></div><br /><br /><script> var dropdown = document.<wbr></wbr>getElementsByClassName("<wbr></wbr>dropbtn");<br />for (var i = 0; i < dropdown.length; i++) {<br />dropdown[i].addEventListener("<wbr></wbr>click", function() {<br />var dropdownContent = this.nextElementSibling;<br />if (dropdownContent.style.display === "block") {<br />dropdownContent.style.display = "none";<br /><div>} else { dropdownContent.style.display = "block"; } }); } </script></div></div><p><span style="color: #660000; font-size: medium;"><b> </b></span></p><p><span style="color: #660000; font-size: medium;"><b>ਬਲੌਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਦਦਗਾਰ ਪੁਸਤਕ </b></span></p><p><span style="color: #660000; font-size: medium;"><b></b></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: #660000; font-size: medium;"><b><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6Hy4me2Y4haZYsOGdaEEMhjC51ismvVMknriwvWG-eGJHo1elCcKjRvBxYGOlL-AM26kMajzqssxpXbaCCsP4cYUUOVPfb2ujHLBJnLr2aakeoiKlPXn4OJLWTlpYRgplv4pG0bt7DrMsu3YpGhcxePxymGI7krMaOBXbsX_2K9XKii5IeE_5omxB/s837/20220809%20bookRelease.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="837" data-original-width="406" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6Hy4me2Y4haZYsOGdaEEMhjC51ismvVMknriwvWG-eGJHo1elCcKjRvBxYGOlL-AM26kMajzqssxpXbaCCsP4cYUUOVPfb2ujHLBJnLr2aakeoiKlPXn4OJLWTlpYRgplv4pG0bt7DrMsu3YpGhcxePxymGI7krMaOBXbsX_2K9XKii5IeE_5omxB/w310-h640/20220809%20bookRelease.png" width="310" /></a></b></span><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpmg-y8Yj0GFAk_3STabuJQ4eUkKEApNS483uA9WuCAcFOOtWUQRruRQ1ko4xbZ9x1rw9Umyp9zfpMifTR2V4tTpOQj9MxfaYZhyPACKNIMNV1jTqcjbSb3OWaS2x6OKoxi7IG2EO6uigHOserVKD-AkR8NUl6jbpci0IOC8Nkg0BsPWcI0mYv6dca/s1511/WhatsApp%20Image%202022-08-14%20at%205.20.03%20PM.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1511" data-original-width="971" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpmg-y8Yj0GFAk_3STabuJQ4eUkKEApNS483uA9WuCAcFOOtWUQRruRQ1ko4xbZ9x1rw9Umyp9zfpMifTR2V4tTpOQj9MxfaYZhyPACKNIMNV1jTqcjbSb3OWaS2x6OKoxi7IG2EO6uigHOserVKD-AkR8NUl6jbpci0IOC8Nkg0BsPWcI0mYv6dca/w258-h400/WhatsApp%20Image%202022-08-14%20at%205.20.03%20PM.jpeg" width="258" /></a><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgn18dz6gK8sw_ZtdrVUA95INbW9vV-tGwEM8JLBQrefOjZ6i2ehYqIkkigx6z-JsKb4demEnE2iqDk12AFN5LJaFeyNfGgaZljPsfpXbk8-hb9ml1eHLW2wHKen1RWPi7KvSAgHxV-QjVn_vTUqRHRj_zU0faUW3F7pKzxAdcyvB_ByPBqi6iOT7_t/s1700/0.2_00008.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1700" data-original-width="1100" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgn18dz6gK8sw_ZtdrVUA95INbW9vV-tGwEM8JLBQrefOjZ6i2ehYqIkkigx6z-JsKb4demEnE2iqDk12AFN5LJaFeyNfGgaZljPsfpXbk8-hb9ml1eHLW2wHKen1RWPi7KvSAgHxV-QjVn_vTUqRHRj_zU0faUW3F7pKzxAdcyvB_ByPBqi6iOT7_t/s320/0.2_00008.jpg" width="207" /></a></div></div><span style="color: #660000; font-size: medium;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOsYQKrdYBDAN9552_zgU-e2zHsC7ucdHfzo7zv9qfQwYCWZ2i51L2vQFTSoWn25wlGwcAjH9a5B6o6YUJqh-xRn2IXiE1LjLJgitGQIIcV7An7Je-T5YRQ1WT75Ui0eC-nrW_cYijGTahCYasOiYV3VDdRZw3zQRMJOgJcok-J3QQn998r9ij7mvL/s1700/0.2_00006.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1700" data-original-width="1100" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOsYQKrdYBDAN9552_zgU-e2zHsC7ucdHfzo7zv9qfQwYCWZ2i51L2vQFTSoWn25wlGwcAjH9a5B6o6YUJqh-xRn2IXiE1LjLJgitGQIIcV7An7Je-T5YRQ1WT75Ui0eC-nrW_cYijGTahCYasOiYV3VDdRZw3zQRMJOgJcok-J3QQn998r9ij7mvL/s320/0.2_00006.jpg" width="207" /></a><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFaYkS-I1533bN2D-e2BQxbpV_Af5s6059QOCPeJbwGcNGVfxo3R0r5AZ6l7QvnG7jmsiMgciuzPx0BsT04QZqfOEuLBf7HGTQl9c2OSfR6dGqvpkVUNVs3SrRhCwAZQoOolFnVEt2gKQikg7JJG6rg_qhJbel6OflHYrW5YHoL7pcS7whk6vMLbm2/s1700/0.2_00007.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1700" data-original-width="1100" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFaYkS-I1533bN2D-e2BQxbpV_Af5s6059QOCPeJbwGcNGVfxo3R0r5AZ6l7QvnG7jmsiMgciuzPx0BsT04QZqfOEuLBf7HGTQl9c2OSfR6dGqvpkVUNVs3SrRhCwAZQoOolFnVEt2gKQikg7JJG6rg_qhJbel6OflHYrW5YHoL7pcS7whk6vMLbm2/s320/0.2_00007.jpg" width="207" /></a></div></div></span><br />
<p></p>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-58725175545613151192023-04-19T05:16:00.074-07:002023-04-22T08:00:32.932-07:00ਨਾਨਕ ਲਿਪੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ 5 ਖੂਬਸੂਰਤ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਕੋਡ ਫੌਂਟ ਜਾਰੀ/5 beautiful Punjabi unicode fonts of NanakLipi family released<div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMxN3WFHcD-sUp64wH8zXKLbyBOqhsXXF1BY2k_mT_gI5ioJi0Rr7vDp-n82V1uZ9uXtFvIjbGAc8LiTn17LGol1ICeS1tbsXVN8I6YfuZUfVKs117Jgsxj_TKdx-4-iTAv7ivUT-wC8vglR55BClatz9NdVGy5xsUc-PUrLNtAgTnMYoZcOSDL1fi/s1754/flayerFnal.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1754" data-original-width="1240" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMxN3WFHcD-sUp64wH8zXKLbyBOqhsXXF1BY2k_mT_gI5ioJi0Rr7vDp-n82V1uZ9uXtFvIjbGAc8LiTn17LGol1ICeS1tbsXVN8I6YfuZUfVKs117Jgsxj_TKdx-4-iTAv7ivUT-wC8vglR55BClatz9NdVGy5xsUc-PUrLNtAgTnMYoZcOSDL1fi/w283-h400/flayerFnal.jpg" width="283" /></a></div><span style="color: #0b5394; font-size: medium;"> </span><span style="color: #0b5394; font-size: medium;"> </span><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;"> </span><br /></div><div style="text-align: center;"><span style="background-color: #fce5cd; color: #0b5394; font-size: medium;">ਨਾਨਕ ਲਿਪੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ 5 ਖੂਬਸੂਰਤ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਕੋਡ ਫੌਂਟ ਜਾਰੀ</span><span style="background-color: #fce5cd;"><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">ਗੁਰਬਾਣੀ ਤੇ ਸੰਗੀਤਕ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ</span><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਰਤੀ ਗਈ ਰੂਪ ਬਦਲੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ</span><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">ਉੱਨਤ ਰੈਂਡਰਿੰਗ ਇੰਜਣ </span><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਨੇ ਬਣਾਏ ਫੌਂਟ </span><span style="color: #0b5394; font-size: medium;"></span><br /><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">5 beautiful Punjabi unicode fonts of NanakLipi family released</span><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">Having Gurbani and musical symbols</span><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">A Stylistic Set feature used for the first time in Punjabi font technology</span><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;"> Advanced rendering engine</span><br /><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">Dr. </span><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">C P Kamboj from </span><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">Punjabi University Patiala created </span><span style="color: #0b5394; font-size: medium;">Punjabi Gurmukhi Unicode based Fonts</span><span style="color: #0b5394; font-size: medium;"> </span></span></div><div style="text-align: justify;"><div style="text-align: center;"><span style="color: #0b5394; font-size: medium;"> </span><span style="background-color: #ffa400; color: red;"><span style="font-size: large;"><a href="http://www.punjabiuniversity.ac.in/Departments/Profiles/72/Web/index.html">ਡਾਊਨਲੋਡ ਲਈ ਲਿੰਕ/link for download</a></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjB46WV40FqAPMNCdp7DVolmp3kMX89uMFfb7y-9bIFcCh88zBEoQcjnirxQy8DlKdgT1LX22WyOsKf1yPU7NxVesQqrL5iwIX3YZ0wI7M1_fXNkcJF9SOEIyjfnvJik7xEX4rHnSfFiIdvh1C9i1QM8EnmHcIdOxucV-_D2dHeUF0GRo2ASXSbA_41/s654/WhatsApp%20Image%202023-04-21%20at%207.42.00%20AM.jpeg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="654" data-original-width="645" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjB46WV40FqAPMNCdp7DVolmp3kMX89uMFfb7y-9bIFcCh88zBEoQcjnirxQy8DlKdgT1LX22WyOsKf1yPU7NxVesQqrL5iwIX3YZ0wI7M1_fXNkcJF9SOEIyjfnvJik7xEX4rHnSfFiIdvh1C9i1QM8EnmHcIdOxucV-_D2dHeUF0GRo2ASXSbA_41/s320/WhatsApp%20Image%202023-04-21%20at%207.42.00%20AM.jpeg" width="316" /></a></div></div><div style="text-align: justify;">ਅੱਜ (19-04-2023) ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਵੱਲੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਗਲੋਬਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ (ਕੈਨੇਡਾ) ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ 5 ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਯੂਨੀਕੋਡ ਫੌਂਟਾਂ ਨੂੰ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋ. ਅਰਵਿੰਦ ਨੇ ਲੋਕ ਅਰਪਨ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਪ੍ਰੋ. ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਈਆਂ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ। ਸਮਾਰੋਹ ਵਿਚ ਜੀਐੱਨਆਈ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਉੱਘੇ ਸਿੱਖ ਚਿੰਤਕ ਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਡਾ. ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਡਾ. ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਸੰਪੂਰਨ ਕਰਨ ਤੇ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ। </div><div style="text-align: justify;"> <br /></div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaeIV8gXXqR04KfC2YPqzQxoigKLoldVcoChla6RAhXZlDO4HW5HzT274qUAZdFMvGU1w6iKt1gaUWXoBxBXVr35riRcnSXdcTDpvYy2x-xxTv5nDSjokmdn7LASEahHAemn3QDforFcul5edptJlSRkmabz8etHndWwYxtQH565GDJEsrnQSLo80w/s3888/press1(1).JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1869" data-original-width="3888" height="154" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaeIV8gXXqR04KfC2YPqzQxoigKLoldVcoChla6RAhXZlDO4HW5HzT274qUAZdFMvGU1w6iKt1gaUWXoBxBXVr35riRcnSXdcTDpvYy2x-xxTv5nDSjokmdn7LASEahHAemn3QDforFcul5edptJlSRkmabz8etHndWwYxtQH565GDJEsrnQSLo80w/s320/press1(1).JPG" width="320" /></a></div><br /></div><div style="text-align: justify;">ਇਸ ਸਮੇਂ ਬੋਲਦਿਆਂ ਪ੍ਰੋ. ਅਰਵਿੰਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਵੀ ਫੌਂਟ ਬਣਾਏਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਗੇ। </div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKdmqNTaKjfgL9Y3x-y1ARdXVPmubJyOEBp3onUwg1TCkDu2kYiA7be8_U7oOw0n3X4TqeKBho2XYpJkdQG5-AVc-VPrsGyUppQbV2KhzJ_f8hMr5-ehvomUDwy08vdceH1YsYjPpSuVUJeNpI-Nyka6c4d9V3a7yJxpPnbrVhn3FHssXPb2a0AiKt/s3888/fontrel%20(2).JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2592" data-original-width="3888" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKdmqNTaKjfgL9Y3x-y1ARdXVPmubJyOEBp3onUwg1TCkDu2kYiA7be8_U7oOw0n3X4TqeKBho2XYpJkdQG5-AVc-VPrsGyUppQbV2KhzJ_f8hMr5-ehvomUDwy08vdceH1YsYjPpSuVUJeNpI-Nyka6c4d9V3a7yJxpPnbrVhn3FHssXPb2a0AiKt/s320/fontrel%20(2).JPG" width="320" /></a></div> <br /></div><div style="text-align: justify;">ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰੀ, ਨਾਨਕ ਲਿਪੀ, ਨਾਨਕ ਲਿਪੀ ਉਭਾਰੀ, ਨਾਨਕ ਨਾਦ ਅਤੇ ਨਾਨਕ ਪੱਟੀ ਨਾਂ ਦੇ ਫੌਂਟ ਬਾਰੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਵਿਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਧੀ ਦੱਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਕੋਡ ਫੌਂਟਾਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੂਪ ਬਦਲੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ (Stylistic Set) ਅਤੇ ਉੱਨਤ ਰੈਂਡਰਿੰਗ ਇੰਜਣ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। </div><div style="text-align: justify;">ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫੌਂਟਾਂ ਨੂੰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ <a href="http://www.punjabiuniversity.ac.in/Departments/Profiles/72/Web/index.html">ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰ</a> ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ, <a href="http://www.punjabiuniversity.ac.in/Departments/Profiles/72/Web/index.html">ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ</a> ਅਤੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgT6A--vG61FwpT9rgYq8v_udLmPpZLPnYXVOWHl64qHhWrbalYN-jOCIOGdCc_cQF-pCOu2d2x7xkmrcxwp5R0Tmcr9A4vCp_WR4DtiIcHZiYXZdMU5aKj52jrx7IH1NVlab5bd_AU-GtqsNecBg9I2GwtFYXqePGWcS-MeBLgzqqcck-0_7CfodLm/s3692/press(1).jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1905" data-original-width="3692" height="165" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgT6A--vG61FwpT9rgYq8v_udLmPpZLPnYXVOWHl64qHhWrbalYN-jOCIOGdCc_cQF-pCOu2d2x7xkmrcxwp5R0Tmcr9A4vCp_WR4DtiIcHZiYXZdMU5aKj52jrx7IH1NVlab5bd_AU-GtqsNecBg9I2GwtFYXqePGWcS-MeBLgzqqcck-0_7CfodLm/s320/press(1).jpg" width="320" /></a></div></div><div style="text-align: justify;"> <br /></div><div style="text-align: justify;">ਇਸ ਮੌਕੇ ਧਰਮ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਗੁਰਮੇਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟਾਂ ਵਿਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੀਆਂ ਦਿੱਕਤਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ, ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਡੀਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਡਾ. ਰਾਜਿੰਦਰਪਾਲ ਬਰਾੜ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਆਈ ਜੀਐੱਨਆਈ ਦੀ ਟੀਮ ਤੇ ਫੌਂਟ ਵਿਕਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਮੰਚ ਸੰਚਾਲਨ ਅਧਿਆਪਕ ਡਾ. ਗੁਰਸੇਵਕ ਸਿੰਘ ਲੰਬੀ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸ. ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਦਰਦੀ, ਡਾ. ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਜੀਤ ਕੌਰ ਬੈਂਸ, ਡਾ. ਕਮਲਜੀਤ ਕੌਰ, ਸ. ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਟੌਹੜਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਤੋਂ ਡਾ. ਚਮਕੌਰ ਸਿੰਘ, ਵਿਸ਼ਵ ਪੰਜਾਬੀ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਬਲਕਾਰ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਕੇਹਰ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਰਾਜਵੰਤ ਪੰਜਾਬੀ, ਡਾ. ਗੁਰਜੰਟ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਰਾਜਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਮਲਕਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਡਾ. ਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਸਮੇਤ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਜਗਤ ਦੀਆਂ ਅਹਿਮ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।</div><div style="text-align: justify;"> </div><div style="text-align: justify;"><b><span style="font-size: medium;">ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਹਿਯੋਗ</span></b><br /> <br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLS3DJLIZR0q7CDn1Tz0xt3VqNPerRC1l9PU32L2m-YM2j5RLr7meF61NQdunfS6W2irS_thgULrf4hRgdrKMxjSmUeIeENBvpi9Qnf_qEqYGha0sUJ6qyZ0TvRzpTnfCXsWgeIHV5lM9fRursV2LL_jCvpLIKtj4A91XDbHePIOcw8bVHwb8B55XJ/s1280/guides.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLS3DJLIZR0q7CDn1Tz0xt3VqNPerRC1l9PU32L2m-YM2j5RLr7meF61NQdunfS6W2irS_thgULrf4hRgdrKMxjSmUeIeENBvpi9Qnf_qEqYGha0sUJ6qyZ0TvRzpTnfCXsWgeIHV5lM9fRursV2LL_jCvpLIKtj4A91XDbHePIOcw8bVHwb8B55XJ/s320/guides.jpg" width="320" /></a></div><br /><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><a href="https://www.boldapunjab.com/inner.php?news=MjkyNg=="> </a></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><a href="https://www.boldapunjab.com/inner.php?news=MjkyNg==">BoldaPunjab Website 'ਤੇ ਪੜ੍ਹੋ </a></span><br /></div><div style="text-align: justify;">Font developed, typographer, graphics designer, open type Punjabi features programmer, rendring engine developer: Dr. C P Kamboj and his team <br /></div><div style="text-align: justify;"> </div><div style="text-align: justify;"><br /> </div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-72465257905693170242023-03-25T10:28:00.001-07:002023-03-25T10:28:14.905-07:00ਐਸਕਸੇਲ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ/Excel Tutorial for Beginners in Punjabi<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/Ni_CPqgjLeQ" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen></iframe>
<div class="" dir="auto"><div class="x1iorvi4 x1pi30zi x1swvt13 x1l90r2v" data-ad-comet-preview="message" data-ad-preview="message" id="jsc_c_ff"><div class="x78zum5 xdt5ytf xz62fqu x16ldp7u"><div class="xu06os2 x1ok221b"><span class="x193iq5w xeuugli x13faqbe x1vvkbs x1xmvt09 x1lliihq x1s928wv xhkezso x1gmr53x x1cpjm7i x1fgarty x1943h6x xudqn12 x3x7a5m x6prxxf xvq8zen xo1l8bm xzsf02u x1yc453h" dir="auto"><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xdj266r x126k92a"><br /><div dir="auto" style="text-align: start;"><span><a class="x1i10hfl xjbqb8w x6umtig x1b1mbwd xaqea5y xav7gou x9f619 x1ypdohk xt0psk2 xe8uvvx xdj266r x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r xexx8yu x4uap5 x18d9i69 xkhd6sd x16tdsg8 x1hl2dhg xggy1nq x1a2a7pz xt0b8zv x1qq9wsj xo1l8bm" href="https://www.facebook.com/hashtag/learn?__eep__=6&__cft__[0]=AZWJCmYP9zTAL6hiYA_TltMMdrec5j2O5FcJeoNZD3T1VZ3jpP70YnZdIDoy6_kr3NNCChmJ_fVC1gYOld0eZW600xw_dBfRn0r_8ygv709C00AVqPuvmNhaqRmQJHks3F0&__tn__=*NK-R" role="link" tabindex="0">#Learn</a></span> MS Excel in Punjabi</div><div dir="auto" style="text-align: start;"><span><a class="x1i10hfl xjbqb8w x6umtig x1b1mbwd xaqea5y xav7gou x9f619 x1ypdohk xt0psk2 xe8uvvx xdj266r x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r xexx8yu x4uap5 x18d9i69 xkhd6sd x16tdsg8 x1hl2dhg xggy1nq x1a2a7pz xt0b8zv x1qq9wsj xo1l8bm" href="https://www.facebook.com/hashtag/%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80?__eep__=6&__cft__[0]=AZWJCmYP9zTAL6hiYA_TltMMdrec5j2O5FcJeoNZD3T1VZ3jpP70YnZdIDoy6_kr3NNCChmJ_fVC1gYOld0eZW600xw_dBfRn0r_8ygv709C00AVqPuvmNhaqRmQJHks3F0&__tn__=*NK-R" role="link" tabindex="0">#ਪੰਜਾਬੀ</a></span> 'ਚ ਐਕਸੇਲ ਸਿੱਖੋ</div></div><div class="x11i5rnm xat24cr x1mh8g0r x1vvkbs xtlvy1s x126k92a"><div dir="auto" style="text-align: start;">ਵੱਧ <span><a tabindex="-1"></a></span>ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ *ਸਟੇਟੱਸ* ਤੇ ਲਾਓ ਜੀ <span class="x3nfvp2 x1j61x8r x1fcty0u xdj266r xhhsvwb xat24cr xgzva0m xxymvpz xlup9mm x1kky2od"><img alt="🙏" height="16" src="https://static.xx.fbcdn.net/images/emoji.php/v9/td9/1.5/16/1f64f.png" width="16" /></span></div><div dir="auto" style="text-align: start;">Timespane</div><div dir="auto" style="text-align: start;">00:00 - ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ (Theory)</div><div dir="auto" style="text-align: start;">01:16 - ਐਕਸੇਲ ਦੇ ਕੰਮ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">01:28 - ਐਕਸੇਲ ਦੀ ਸਕਰੀਨ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">03:37 - ਰੋਅ, ਕਾਲਮ ਤੇ ਸੈੱਲ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">05:00 - ਕਾਲਮ ਹੈਡਿੰਗ ਤੇ ਰੋਅ ਹੈਡਿੰਗ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">05:35 - ਵਰਕਸ਼ੀਟ ਅਤੇ ਵਰਕਬੁੱਕ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">07:30 - ਫਾਰਮੂਲਾ ਕੀ ਹੈ?</div><div dir="auto" style="text-align: start;">09:57 - ਫਾਰਮੂਲਾ ਲਾਉਣਾ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">12:50 - ਐਕਸੇਲ ਖੋਲ੍ਹਣਾ (Practical)</div><div dir="auto" style="text-align: start;">13:08 - ਟਾਈਟਲ ਬਾਰ, ਰੀਬਨ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">13:38 - ਵਰਕਸ਼ੀਟ ਜੋੜਨਾ ਤੇ ਨਾਮ ਬਦਲਣਾ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">14.42 - ਡਾਟਾ ਐਂਟਰ ਕਰਨਾ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">16:42 - ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਜੋੜ ਕੱਢਣਾ</div><div dir="auto" style="text-align: start;">19:02 - ਫਿੱਲ ਹੈਂਡਲ ਰਾਹੀਂ ਫਾਰਮੂਲਾ ਕਾਪੀ ਕਰਨਾ</div></div></span></div></div></div></div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-18158455978969070592023-02-02T02:41:00.007-08:002023-02-02T19:09:00.583-08:00“ਲਿਖਦਾ ਪੰਜਾਬ” ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਬਿਨਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੋਂ ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਕਰੋ ਟਾਈਪਿੰਗ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ<div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj08fDis5ccnFAXxnbyqVK14tIZ_S35Dh_uUAqubZlmHLmw-lAs__yKnij6H5HRhywbhqZ_aTIoR7eT86fQzILpmpPOBMuS9z04b9S1c5hB_92kY7CZlAS4JEosGPPGtQ_NpgAsNRzFFs22lqz-t8QGHFbMu09nVPZ31cAYRRCwGoP7GvthbJzlm_lf/s3085/QR.png" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="3085" data-original-width="3000" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj08fDis5ccnFAXxnbyqVK14tIZ_S35Dh_uUAqubZlmHLmw-lAs__yKnij6H5HRhywbhqZ_aTIoR7eT86fQzILpmpPOBMuS9z04b9S1c5hB_92kY7CZlAS4JEosGPPGtQ_NpgAsNRzFFs22lqz-t8QGHFbMu09nVPZ31cAYRRCwGoP7GvthbJzlm_lf/s320/QR.png" width="311" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">ਇੰਸਟਾਲ ਕਰਨ ਲਈ QR ਕੋਡ ਸਕੈਨ ਕਰੋ<br /><h1 style="text-align: center;"><span style="background-color: #cfe2f3;"><span style="color: #2b00fe;"><span style="font-size: x-large;"><b><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="line-height: 115%;">ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਨੇ ਬਣਾਈ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨ
ਉਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਪਿੰਗ ਦਾ ਗੁਰ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਐਪ</span></b></span></span></span></h1></td></tr></tbody></table><p style="text-align: center;"><b><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"></span></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b></b></div><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihxFsAW3qAYRMVqW0mObCAfl146YNxlfFQT-3bgL0IgvfZGix0gq7TL9MLLmI04uzr4aXgWzsMKRMIxlnG3PxC4gNaklfyND9UurHwuo15gtmvYORgLIu8aWu4Hj8oBiBXBIj1NbfmagpRM3YVzV1zSiDPuquv8_uKyfazC6I7sMJhe0wK44glRZml/s2340/Screenshot_20230202_084026.jpg" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="2340" data-original-width="1080" height="363" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihxFsAW3qAYRMVqW0mObCAfl146YNxlfFQT-3bgL0IgvfZGix0gq7TL9MLLmI04uzr4aXgWzsMKRMIxlnG3PxC4gNaklfyND9UurHwuo15gtmvYORgLIu8aWu4Hj8oBiBXBIj1NbfmagpRM3YVzV1zSiDPuquv8_uKyfazC6I7sMJhe0wK44glRZml/w168-h363/Screenshot_20230202_084026.jpg" width="168" /></a></div><b></b></div><p></p><p><b><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"></span></b></p><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><b><span style="color: red;">“ਲਿਖਦਾ ਪੰਜਾਬ” ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਰੋ ਟਾਈਪਿੰਗ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ</span></b><br /></span><br /><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCFrDujTjPvh5lyBarotoMVfzStMC6YQXWRFm_G-Ci0XGrW9-Ei18xEX-Ne_GGF3wGWiO0SN-ZSDWi3KFWA4QQL48XTWZN2auViUlo-tw5eybIyRsBt9T8Yh2NY1VYm2TdYW6hupaUassSoHBRMgXPjcsKPAHRv8YoYiTAVnTtWhIljc1DWzmwxUki/s500/unnamed-removebg-preview.png" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="500" data-original-width="500" height="127" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCFrDujTjPvh5lyBarotoMVfzStMC6YQXWRFm_G-Ci0XGrW9-Ei18xEX-Ne_GGF3wGWiO0SN-ZSDWi3KFWA4QQL48XTWZN2auViUlo-tw5eybIyRsBt9T8Yh2NY1VYm2TdYW6hupaUassSoHBRMgXPjcsKPAHRv8YoYiTAVnTtWhIljc1DWzmwxUki/w127-h127/unnamed-removebg-preview.png" width="127" /></a></span></div><div style="text-align: justify;"><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">ਪਟਿਆਲਾ:- 2 ਫਰਵਰੀ (ਪੱਤਰ ਪ੍ਰੇਰਕ): ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕਈ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿਚ ਟਾਈਪਿੰਗ ਟੈੱਸਟ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਲਾਈ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਗ਼ਰੀਬ ਤੇ ਲੋੜਵੰਦ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਟਾਈਪ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸੈਂਟਰਾਂ ਦੀ ਮੋਟੀ ਫ਼ੀਸ ਭਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਲੇਖਕ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਨੇ ਇਹ ਮਸਲਾ ਇਕ ਐਂਡਰਾਇਡ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਪਲੇਅ ਸਟੋਰ ਤੋਂ ਮੁਫ਼ਤ ‘ਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਇਸ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਟਾਈਪਿੰਗ ਵਿਧੀਬੱਧ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਿੱਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।</span><br /></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><span style="color: red;"><b><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFulgFGKH9DIgto4VDoyPicFLdbnOUhOd4lwTdWkrhCyZIkjwB2MTXOb_BogJ2tMa1b_8v3JmokOddICkVq1PKK9JwGj929X8u-p1E220Du3-48Ivw6K1vITHIbxLbD-S9nAiTFJqrRI2P1_dBr8jBohWUkrIWAwLOejckcmJzk7aq9_5zuo9bUA_0/s3264/IMG_20221211_160433.jpg" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="3264" data-original-width="2448" height="221" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgFulgFGKH9DIgto4VDoyPicFLdbnOUhOd4lwTdWkrhCyZIkjwB2MTXOb_BogJ2tMa1b_8v3JmokOddICkVq1PKK9JwGj929X8u-p1E220Du3-48Ivw6K1vITHIbxLbD-S9nAiTFJqrRI2P1_dBr8jBohWUkrIWAwLOejckcmJzk7aq9_5zuo9bUA_0/w166-h221/IMG_20221211_160433.jpg" width="166" /></a></div><br />ਟਾਈਪ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਤੇ ਰਫਤਾਰ ਵੀ ਦੱਸੇਗੀ ਐਪ</b></span><br />ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਟਾਈਪਿੰਗ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲੀ ਐਪ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਤਕਰੀਬਨ ਇਕ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਿਆ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੋਜਾਰਥੀ ਪ੍ਰੋ. ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟਾਈਪ ਸਿੱਖਣ ਤੇ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਵੀ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਇਸ ਐਪ ਨੂੰ ਪਲੇਅ ਸਟੋਰ ਤੋਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੇ। ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਤਿੰਨ ਸੌ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕੀ-ਬੋਰਡ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਓਟੀਜੀ ਕੇਬਲ ਰਾਹੀਂ ਮੋਬਾਇਲ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਐਪ ਵਿਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਇਨਸਕਰਿਪਟ ਲੇਆਊਟ ਦੇ ਲੜੀਵਾਰ ਪਾਠ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਅਭਿਆਸ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਐਪ ਦੀ ਵੱਡੀ ਖਾਸਿਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਾਲ਼ੋਂ-ਨਾਲ ਟਾਈਪ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਤੇ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵੀ ਦੱਸਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।</span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"> </span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"></span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"></span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"></span></div><div><br /><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><br /><span style="color: red;"><b><br />‘ਲਿਖਦਾ ਪੰਜਾਬ’ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡਾ ਤੋਹਫ਼ਾ</b></span><br />ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਡੀਨ ਅਤੇ ਉੱਘੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਲਹਿਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਐਪ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਐਪ ਪੰਜਾਬੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤੇ ਇਨਸਕਰਿਪਟ ਯੂਨੀਕੋਡ ਮਿਆਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਐਪ ਦਾ ਪਿੰਡਾਂ ਜਾਂ ਦੁਰਵਰਤੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਲੋੜਵੰਦ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਮਿਲੇਗਾ।<span style="color: red;"><b> </b></span></span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><span style="color: red;"><b><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvNed7Vv45y4V9Q8EZRnE53_6QQ2mK1hTVXr1DzkQT-Pc5R8Lg6VPNNeXuhl56wwySkrxvNpoaFXB_tkopJbfIuvb_KRshsHqs5BS33v5rmGtrEgH4YAfy3FKWSYrJOS1xfwh2V8Bf9v6WAubSIVkFtCImuwSMN0P3IKEnq8JRE9g6-XPgPu1454FY/s240/%E0%A8%A1%E0%A8%BE.%20%E0%A8%97%E0%A9%81%E0%A8%B0%E0%A8%AA%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%A4%20%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98%20%E0%A8%B2%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B2.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="240" data-original-width="210" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvNed7Vv45y4V9Q8EZRnE53_6QQ2mK1hTVXr1DzkQT-Pc5R8Lg6VPNNeXuhl56wwySkrxvNpoaFXB_tkopJbfIuvb_KRshsHqs5BS33v5rmGtrEgH4YAfy3FKWSYrJOS1xfwh2V8Bf9v6WAubSIVkFtCImuwSMN0P3IKEnq8JRE9g6-XPgPu1454FY/s1600/%E0%A8%A1%E0%A8%BE.%20%E0%A8%97%E0%A9%81%E0%A8%B0%E0%A8%AA%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%A4%20%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98%20%E0%A8%B2%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%B2.jpg" width="210" /></a></div></div><br /> </b></span></span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><span style="color: red;"><b>“ਲਿਖਦਾ ਪੰਜਾਬ’ ਅਤੇ ਟਾਈਪਿੰਗ ਬਾਰੇ ਪੁਸਤਕ ਲਾਭਕਾਰੀ</b></span><br />ਇਸ ਬਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਆਮ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ‘ਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ‘ਲਿਖਦਾ ਪੰਜਾਬ’ ਐਪ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਪਿੰਗ ਬਾਰੇ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਨੂੰ ਇਸ ਵਡਮੁੱਲੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ।</span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNpRVUpzeqY3ptUmUyAFEJ7LKkhEPX0_cE7tToXKfhYasWOF-T4FlUUoy3NXvvfBGDVVxEux3AB1NH6QnWOHaYH0s3CogJoJnaryhg0qK18V6K09GVuqfXxlvRhf7iVkRG4rE-5nc9Vxf1ZldMV4rAR4YszKhHMrzbLHWIWyv9ENMHesY0J7uc4Lx4/s548/%E0%A8%A1%E0%A8%BE%20%E0%A8%97%E0%A9%81%E0%A8%B0%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A8%96%20%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="548" data-original-width="519" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNpRVUpzeqY3ptUmUyAFEJ7LKkhEPX0_cE7tToXKfhYasWOF-T4FlUUoy3NXvvfBGDVVxEux3AB1NH6QnWOHaYH0s3CogJoJnaryhg0qK18V6K09GVuqfXxlvRhf7iVkRG4rE-5nc9Vxf1ZldMV4rAR4YszKhHMrzbLHWIWyv9ENMHesY0J7uc4Lx4/s320/%E0%A8%A1%E0%A8%BE%20%E0%A8%97%E0%A9%81%E0%A8%B0%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A8%96%20%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98.jpeg" width="303" /></a></div><br /> </span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"> </span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><span style="color: red;"><b>ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਦੇ ਨੁਕਤਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਛਪੀ ਪੁਸਤਕ ਵੀ ਸਾਰਥਿਕ<br /></b></span><br />ਗੁਰੂ
ਕਾਸ਼ੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪੀਐੱਚ-ਡੀ ਖੋਜਾਰਥੀ
ਪ੍ਰੋ. ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਐਪ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ
ਲਾਹੇਵੰਦ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਲੈਪਟਾਪ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ
ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਐਪ ਵਿਚ ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਟਾਈਪਿੰਗ ਵਾਲੀ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ
ਦਿੱਤੀ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿਧਾ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਗਲੇਰੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ
ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਾਲ ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਦੇ ਨੁਕਤਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਡਾ. ਕੰਬੋਜ ਦੀ ਲੋਕਗੀਤ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਤੋਂ ਛਪੀ ਪੁਸਤਕ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।</span></div><div><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmgBgOL9mX4mOrDsm01-zAbY-7kbgzdMdrXdTyameHJWj1SoFShRPJZa4_n0_tysxz2do-IWhQoP9jfMz4GLx1mFDV842Wov0loEQg44risWNKmOQQ6qV3AmDdy-oYQew-rB1TvYIP8Z3aaHcAfdytUAkhWgiEXRcDFfkWk14dZ6BrHuTztMWwnBJ8/s612/%E0%A8%97%E0%A9%81%E0%A8%B0%E0%A8%AA%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%A4%20%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="612" data-original-width="474" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmgBgOL9mX4mOrDsm01-zAbY-7kbgzdMdrXdTyameHJWj1SoFShRPJZa4_n0_tysxz2do-IWhQoP9jfMz4GLx1mFDV842Wov0loEQg44risWNKmOQQ6qV3AmDdy-oYQew-rB1TvYIP8Z3aaHcAfdytUAkhWgiEXRcDFfkWk14dZ6BrHuTztMWwnBJ8/s320/%E0%A8%97%E0%A9%81%E0%A8%B0%E0%A8%AA%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%A4%20%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0%E0%A8%98.jpeg" width="248" /></a><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOvFVTGm-f0dNxsEaSMn9rSpwMXNvjP7aeOMRrNoufoHKci-osTCdMQyi9NUuox1MBM8c1sWZuMXQtLC9MzJDFBTTe0GIkLNUh1bVrXyb31zO3woORF5oxmHcyBMzIf8ngFJOcjvoR8Dv2zSgSL7wsGGsKDdi84H_T7ZMqWfmWeKt8HUPZ6tRzfJY5/s2767/Image.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2767" data-original-width="1731" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOvFVTGm-f0dNxsEaSMn9rSpwMXNvjP7aeOMRrNoufoHKci-osTCdMQyi9NUuox1MBM8c1sWZuMXQtLC9MzJDFBTTe0GIkLNUh1bVrXyb31zO3woORF5oxmHcyBMzIf8ngFJOcjvoR8Dv2zSgSL7wsGGsKDdi84H_T7ZMqWfmWeKt8HUPZ6tRzfJY5/s320/Image.jpg" width="200" /></a><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpByEs-7SYWKQ_QpcaSXnponG0HOxzx0rvAb03smmvSLFZVaveILLF1XxniB6rLImyIQmj2anPpJ9VLYJ-RglOLyHAXEMFReDmcD7gA34O7gsxCEeCIcBvIiZCY78XBWu3mGYMt8ycm-BR-VjNaWZtmulrv_MMMc3f9MudPXieoCtVHRLPChGjLuaj/s1445/punjabiTribune20230203.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1445" data-original-width="1151" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgpByEs-7SYWKQ_QpcaSXnponG0HOxzx0rvAb03smmvSLFZVaveILLF1XxniB6rLImyIQmj2anPpJ9VLYJ-RglOLyHAXEMFReDmcD7gA34O7gsxCEeCIcBvIiZCY78XBWu3mGYMt8ycm-BR-VjNaWZtmulrv_MMMc3f9MudPXieoCtVHRLPChGjLuaj/s320/punjabiTribune20230203.png" width="255" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOEMK-oRi8_EhBx6aBhynLvIg9qEQb8_lhuEmRnxqiCC6FYzmpYbNgS8acKFZn_fcUMPYsz8drZwfN6AtWKuWSU04OatXIiMjZLOJ8hzVumv_ITOT2EerGB3LqY9IG2k3-4SGL4KbQfgs49psTB5_1FoD8rwS7N9AFAcBQyunTq02gjwuWwVteyGcK/s1544/Ajit%2020230103.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1544" data-original-width="1232" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOEMK-oRi8_EhBx6aBhynLvIg9qEQb8_lhuEmRnxqiCC6FYzmpYbNgS8acKFZn_fcUMPYsz8drZwfN6AtWKuWSU04OatXIiMjZLOJ8hzVumv_ITOT2EerGB3LqY9IG2k3-4SGL4KbQfgs49psTB5_1FoD8rwS7N9AFAcBQyunTq02gjwuWwVteyGcK/s320/Ajit%2020230103.png" width="255" /></a></div><br /></div><br /></div><br /> </span><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"> </span><br /><b><span face="Raavi,sans-serif" lang="PA" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><br /><br /><br /><br /><br /> </span></b><p></p></div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-30910098555900684622023-01-01T09:48:00.001-08:002023-01-01T09:48:55.390-08:002023, ਮੁਬਾਰਕਾਂ<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSC5dvVR4v0LDcxrdNyK1VWYmE-LnRLEGgk_vC9XtvaEOpUZMfC-Koo-K9WRrNHD7saTRrQvWCIed5XBZsCJ6WEnOXLaSMkqcBJgMDBToQDzhHZqFHoc6B6TaYXSL5JbfC0onauij9-Ps/s1600/1672595329959403-0.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;">
<img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSC5dvVR4v0LDcxrdNyK1VWYmE-LnRLEGgk_vC9XtvaEOpUZMfC-Koo-K9WRrNHD7saTRrQvWCIed5XBZsCJ6WEnOXLaSMkqcBJgMDBToQDzhHZqFHoc6B6TaYXSL5JbfC0onauij9-Ps/s1600/1672595329959403-0.png" width="400">
</a>
</div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-68968868132465472182022-12-16T04:01:00.001-08:002022-12-16T04:01:12.365-08:00ਕੰਪਿਊਟਰ ਬਾਰੇ ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ<div>https://youtu.be/TEInsWfYglk</div><div><br></div><div>ਬੀ ਏ, ਐਮ ਏ, ਸਰਟੀਫੀਕੇਟ, ਡਿਪਲੋਮਾ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਲਈ</div><div>ਕੰਪਿਊਟਰ ਬਾਰੇ ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ</div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-54933081271364622932022-05-06T08:57:00.003-07:002022-05-06T08:57:40.040-07:0052ਵੀਂ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਸਮਾਪਤ<br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQPHUj-6GkoEOaxCTqMBUqhZ9z18U7dTmYVMFOTLx6NYdd56gQsL6-FS8HN2t0gDVNP6KbV3nbYQd0ZLeIBiG2a2I7EAf6WAR2TAnFZiKdPackSqWlMQXoPJziW_9FIf-YlufxCeN0NA-iatci-pLyjbTdwhKFMmtLEj6p7JR1LmVHV6UMpYUmeqtn/s1754/52%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82%20%E0%A8%B5%E0%A8%B0%E0%A8%95%E0%A8%B6%E0%A8%BE%E0%A8%AA2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1240" data-original-width="1754" height="226" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQPHUj-6GkoEOaxCTqMBUqhZ9z18U7dTmYVMFOTLx6NYdd56gQsL6-FS8HN2t0gDVNP6KbV3nbYQd0ZLeIBiG2a2I7EAf6WAR2TAnFZiKdPackSqWlMQXoPJziW_9FIf-YlufxCeN0NA-iatci-pLyjbTdwhKFMmtLEj6p7JR1LmVHV6UMpYUmeqtn/s320/52%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82%20%E0%A8%B5%E0%A8%B0%E0%A8%95%E0%A8%B6%E0%A8%BE%E0%A8%AA2.jpg" width="320" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVJQ6S1dxL2iVF6hK51FLKxu45c00-5SvqV6nDuwuBcQyLRNw6ymfopTsFXRTsvLmg2vK46Ws50-0uwIwwleMTSuwXoS56D6GmGSyz2tb_6MaRNt2BCh9eX00s-c3fkSDlzzoez8mson0gDkENmbmpwAq4UiYNDio8H01njoJp3QYekvHzu3DpmOwn/s1754/52%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82%20%E0%A8%B5%E0%A8%B0%E0%A8%95%E0%A8%B6%E0%A8%BE%E0%A8%AA.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1240" data-original-width="1754" height="226" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVJQ6S1dxL2iVF6hK51FLKxu45c00-5SvqV6nDuwuBcQyLRNw6ymfopTsFXRTsvLmg2vK46Ws50-0uwIwwleMTSuwXoS56D6GmGSyz2tb_6MaRNt2BCh9eX00s-c3fkSDlzzoez8mson0gDkENmbmpwAq4UiYNDio8H01njoJp3QYekvHzu3DpmOwn/s320/52%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%82%20%E0%A8%B5%E0%A8%B0%E0%A8%95%E0%A8%B6%E0%A8%BE%E0%A8%AA.jpg" width="320" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKD-Y04NmHcP9yx2a4l9E2rE8NdYlbljxRTsL6HU4gTUeptPKjmt7LRMoS301QKwp1Y2aa6Qp815MTK7udkfEjzRkuDp-k_Mja-VFvJf8xecxSfW8BkJTIbpLwRoCvrq3pYyUdV6kwdMvPoCKwsn_QHG7GZhtWxr4JxfvPVjSM_IbNOYPq8-fCfydZ/s531/WhatsApp%20Image%202022-05-06%20at%209.22.44%20AM.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="430" data-original-width="531" height="259" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKD-Y04NmHcP9yx2a4l9E2rE8NdYlbljxRTsL6HU4gTUeptPKjmt7LRMoS301QKwp1Y2aa6Qp815MTK7udkfEjzRkuDp-k_Mja-VFvJf8xecxSfW8BkJTIbpLwRoCvrq3pYyUdV6kwdMvPoCKwsn_QHG7GZhtWxr4JxfvPVjSM_IbNOYPq8-fCfydZ/s320/WhatsApp%20Image%202022-05-06%20at%209.22.44%20AM.jpeg" width="320" /></a></div><br />Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-79319296522152901412022-04-14T07:14:00.003-07:002022-05-06T08:46:24.506-07:00 ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਤੇ ਲੇਖਣੀ ਦਾ ਸੁਮੇਲ - ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ<div data-contents="true"><div data-block="true" data-editor="a4jng" data-offset-key="b5atf-0-0"><span data-offset-key="b5atf-1-0"><span data-text="true"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihgWvxrk6XUpgYnzuex0fJW2GBLD7l_TjR7muC9ply1JMVOhQ0AuON-13fKuyaP2GAA0kCx2AcBhLs3gijVG7S4BnO7qft8GD64XnhJ6PmEHxwLMu6Hq86iqPOJDA6-I_iHyD2s5wquVW6-qbW0m1iaR0x7P7AkPmwmQ6p9BHvlTeON-LLfg_-RMO7/s1920/Screenshot_20211021_194633.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="886" data-original-width="1920" height="148" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihgWvxrk6XUpgYnzuex0fJW2GBLD7l_TjR7muC9ply1JMVOhQ0AuON-13fKuyaP2GAA0kCx2AcBhLs3gijVG7S4BnO7qft8GD64XnhJ6PmEHxwLMu6Hq86iqPOJDA6-I_iHyD2s5wquVW6-qbW0m1iaR0x7P7AkPmwmQ6p9BHvlTeON-LLfg_-RMO7/s320/Screenshot_20211021_194633.jpg" width="320" /></a></div><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKm7ChmbonVMG6WgN83fjCrCxVG0udb6ELZVSAVTSg-sMWWT5-Uq39I5uUZ6aEAMniPxnkZ-F_UCqIzC46PA_8V2uoVzg8ssJFvc2bRu79zeZfqDw7poUQGNa64CJ73a91VHn5ckMHdXICzEdrddchCVZetKypHLGeofQ__Ni6vdQxYK5CRKHRSeeJ/s956/Screenshot_20220311_162731.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="596" data-original-width="956" height="199" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKm7ChmbonVMG6WgN83fjCrCxVG0udb6ELZVSAVTSg-sMWWT5-Uq39I5uUZ6aEAMniPxnkZ-F_UCqIzC46PA_8V2uoVzg8ssJFvc2bRu79zeZfqDw7poUQGNa64CJ73a91VHn5ckMHdXICzEdrddchCVZetKypHLGeofQ__Ni6vdQxYK5CRKHRSeeJ/s320/Screenshot_20220311_162731.jpg" width="320" /></a></div><br />ਜੇ ਕੋਈ ਪਾਠਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨ ਲਈ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਜਾਂ ਵੀਡੀਉਜ਼ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਨਵੇਂ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਫਾਲੋ ਕਰੇ?
‘ਹੈਲੋ ਕੰਪਿਊਟਰ’ ਅਤੇ ‘ਟੈੱਕ.ਕਾਮ’ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਪਟਿਆਲਾ ਦਾ ਮੇਰਾ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਲੜੀਵਾਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ‘ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਗੀਤ’ ਅਤੇ ‘ਅੱਜ ਦਾ ਮਸਲਾ’ ਵਿਚ ਬਤੌਰ ਮਾਹਿਰ ਮਹਿਮਾਨ ਮੈਂ ਜਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਯੂ-ਟਿਊਬ ‘ਤੇ ਮੇਰਾ ਸੀ-ਟੈੱਕ ਪੰਜਾਬੀ (cTechPunjabi) ਨਾਂ ਦਾ ਚੈਨਲ ਹੈ ਜਿਸ ‘ਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰੀ ਨੁਕਤੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਪਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸੇ ਨਾਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਫੇਸਬੁਕ ਪੇਜ ਅਤੇ ਟਵਿਟਰ ਹੈਂਡਲ ਹੈ ਪਾਠਕ ਉਸ ਨੂੰ ਫਾਲੋ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਤਾਜ਼ਾ-ਤਾਰੀਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪਾਠਕ ਮੇਰੇ ਬਲੌਗ ਸੀਪੀਕੰਬੋਜ.ਕਾਮ ਨੂੰ ਲੌਗ-ਇਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। </span></span></div><div data-block="true" data-editor="a4jng" data-offset-key="b5atf-0-0"><span data-offset-key="b5atf-1-0"><span data-text="true"><span><a name='more'></a></span>Read More <br /></span></span></div><div data-block="true" data-editor="a4jng" data-offset-key="b5atf-0-0"><span data-offset-key="b5atf-1-0"><span data-text="true"> </span></span></div><div data-block="true" data-editor="a4jng" data-offset-key="b5atf-0-0"><span data-offset-key="b5atf-1-0"><span data-text="true"> </span></span></div><div data-block="true" data-editor="a4jng" data-offset-key="b5atf-0-0"><span data-offset-key="b5atf-1-0"><span data-text="true">ਮੁਲਾਕਾਤੀ: ਅੰਗਰੇਜ ਸਿੰਘ ਵਿੱਕੀ</span></span></div><div data-block="true" data-editor="a4jng" data-offset-key="b5atf-0-0"><span data-offset-key="b5atf-1-0"><span data-text="true"> </span></span></div><div data-block="true" data-editor="a4jng" data-offset-key="b5atf-0-0"><span data-offset-key="b5atf-1-0"><span data-text="true"><a href="https://www.amritsartimes.com/article-punjabi-computer-writing?fbclid=IwAR0oEKnyhI_GlXc0Hqb93kTsRJOXJCExpWu1HSUsIQW1Rklavwgw8lb2neU "><span style="font-size: large;"><b><span style="color: #ffa400;">ਪੂਰਾ ਪੜ੍ਹੋ </span></b></span></a><br /></span></span></div></div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-80999607376543059262022-04-12T07:40:00.000-07:002022-04-12T07:40:02.958-07:00ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਦਾ ਅਦਭੁਤ ਨਮੂਨਾ: ਅੱਖਰ ਲਾਈਟ | How to use Akhar-2021 for Punjabi Proofreading<p style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;">Akhar 2021 an invaluable tool for Punjabi learners, typists, students, teachers, journalists, and writers</span><br /></p><p> </p><p style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">ਅੱਖਰ-2021 ਜਾਂ ਅੱਖਰ-ਲਾਈਟ ਇਸ ਪੰਜਾਬੀ ਵਰਡ ਪ੍ਰੋਸੈੱਸਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ (ਡਾ.) ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਲਹਿਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਅੱਖਰ ਨੂੰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ।</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"> </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"> </span><br /></p><p>
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/C9qYFzEkMiA" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>EN-US</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>PA</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:EnableOpenTypeKerning/>
<w:DontFlipMirrorIndents/>
<w:OverrideTableStyleHps/>
</w:Compatibility>
<w:DoNotOptimizeForBrowser/>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="false"
DefSemiHidden="false" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="376">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="header"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footer"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="index heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of figures"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="envelope return"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="footnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="line number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="page number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote reference"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="endnote text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="table of authorities"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="macro"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="toa heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Bullet 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Number 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Closing"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="List Continue 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Message Header"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Salutation"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Date"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text First Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Note Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Body Text Indent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Block Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="FollowedHyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Document Map"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Plain Text"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="E-mail Signature"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Top of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Bottom of Form"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal (Web)"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Acronym"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Address"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Cite"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Code"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Definition"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Keyboard"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Preformatted"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Sample"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Typewriter"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="HTML Variable"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Normal Table"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="annotation subject"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="No List"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Outline List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Simple 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Classic 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Colorful 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Columns 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Grid 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 4"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 5"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 7"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table List 8"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table 3D effects 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Contemporary"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Elegant"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Professional"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Subtle 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 2"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Web 3"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Balloon Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Table Theme"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" QFormat="true"
Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" QFormat="true"
Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" QFormat="true"
Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" QFormat="true"
Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" QFormat="true"
Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" QFormat="true"
Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" SemiHidden="true"
UnhideWhenUsed="true" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="41" Name="Plain Table 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="42" Name="Plain Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="43" Name="Plain Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="44" Name="Plain Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="45" Name="Plain Table 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="40" Name="Grid Table Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="Grid Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="Grid Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="Grid Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="Grid Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="Grid Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="Grid Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="Grid Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="Grid Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="Grid Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="Grid Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46" Name="List Table 1 Light"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51" Name="List Table 6 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52" Name="List Table 7 Colorful"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="46"
Name="List Table 1 Light Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="47" Name="List Table 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="48" Name="List Table 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="49" Name="List Table 4 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="50" Name="List Table 5 Dark Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="51"
Name="List Table 6 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="52"
Name="List Table 7 Colorful Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Hyperlink"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Hashtag"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Unresolved Mention"/>
<w:LsdException Locked="false" SemiHidden="true" UnhideWhenUsed="true"
Name="Smart Link"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:"Table Normal";
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:8.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:107%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
mso-bidi-font-size:10.0pt;
font-family:"Arial",sans-serif;
mso-hansi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";}
</style>
<![endif]-->
</p><p class="BODY" style="tab-stops: 56.7pt 113.4pt 170.1pt 3.15in 283.5pt 340.2pt 396.9pt 6.3in 510.3pt 567.0pt 623.7pt 9.45in 737.1pt 793.8pt; text-align: justify;"><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਪੂਰੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਦੁਨੀਆ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਵਿਚ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਹਰਮਨ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਪਿਆਰੇ</span><span lang="X-NONE"> </span><span style="mso-ansi-language: EN-US;">‘</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਅੱਖਰ</span><span style="mso-ansi-language: EN-US;">’</span> <span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਦਾ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਨਵਾਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਸੰਸਕਰਨ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਅੱਖਰ</span><span lang="X-NONE">-2021 </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਜਾਰੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਹੋ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਗਿਆ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Mangal; mso-ascii-font-family: Mangal; mso-hansi-font-family: Mangal;">।</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਇਸ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਵਿਚ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਪਿਛਲੇ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਸੰਸਕਰਨ</span><span lang="X-NONE"> (</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਅੱਖਰ</span><span lang="X-NONE">-2016) </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਨਾਲੋਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਕੁਝ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਵਖਰੇਵਾਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Mangal; mso-ascii-font-family: Mangal; mso-hansi-font-family: Mangal;">।</span><span lang="X-NONE" style="mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਪੰਜਾਬੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਭਾਸ਼ਾ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਵਿਚ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਲਿਖੇ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਮਜ਼ਮੂਨ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਦੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਪਰੂਫ਼</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਰੀਡਿੰਗ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਲਈ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਕੁਝ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਨਵੀਂਆਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਸ਼ਾਮਲ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਕੀਤੀਆਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਗਈਆਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਹਨ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਤੇ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਨੂੰ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਹਲਕਾ</span><span lang="X-NONE">-</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਫੁਲਕਾ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਬਣਾਉਣ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਲਈ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਕੁਝ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਵਾਧੂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਸਹੂਲਤਾਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਹਟਾ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਦਿੱਤੀਆਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਗਈਆਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਹਨ</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Mangal; mso-ascii-font-family: Mangal; mso-hansi-font-family: Mangal;">।</span><span lang="X-NONE" style="mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਪੰਜਾਬੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਪਟਿਆਲਾ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਦੇ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਡਾ</span><span lang="X-NONE">. </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਸਿੰਘ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਲਹਿਲ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਦੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਅਗਵਾਈ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਵਾਲੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਟੀਮ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਵੱਲੋਂ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਤਿਆਰ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਕੀ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਤਾ</span><span lang="PA"> </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">‘</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਅੱਖਰ</span><span lang="X-NONE">-2021</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">’</span><span lang="PA" style="mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਪੰਜਾਬੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਦਾ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਅਦਭੁਤ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਨਮੂਨਾ</span><span lang="X-NONE"> </span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi;">ਹੈ</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Mangal; mso-ascii-font-family: Mangal; mso-hansi-font-family: Mangal;">।</span><span lang="X-NONE"> </span></p>
<p class="BODY" style="tab-stops: 56.7pt 113.4pt 170.1pt 3.15in 283.5pt 340.2pt 396.9pt 6.3in 510.3pt 567.0pt 623.7pt 9.45in 737.1pt 793.8pt; text-align: justify;"><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span></span><span lang="X-NONE">ਇਹ <a href="http://www.akhariwp.com"><span style="color: blue;">www.akhariwp.com</span></a>
ਤੋਂ ਫਰਾਟੇ ਨਾਲ ਡਾਊਨਲੋਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਅੱਖਰ-2016 ਦੇ ਬਜਾਏ ਇਸ ਦਾ ਅਕਾਰ ਮਸਾਂ ਚੌਥਾ ਹਿੱਸਾ</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;"> </span><span lang="X-NONE">(247 ਐੱਮਬੀ) ਹੈ। </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਇਹ </span><span lang="X-NONE">ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਉਪਰ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਦਿੱਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਿੰਕ ਤੋਂ
ਡਾਊਨਲੋਡ </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਕਰ ਲਓ</span><span lang="X-NONE">।</span><span lang="X-NONE" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;"> </span><span lang="X-NONE">ਇੰਸਟਾਲ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਮੂਹਰੇ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਫਾਰਮ
ਖੁੱਲ੍ਹੇਗਾ। </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਫਾਰਮ ਭਰੋ। </span><span lang="X-NONE">ਐਕਟੀਵੇਸ਼ਨ ਕੀ</span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">ਅ</span><span lang="PA"> </span><span lang="X-NONE">ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੇਲ ਬਾਕਸ </span><span lang="PA" style="font-family: Raavi; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;">’</span><span lang="X-NONE">ਤੇ ਵੇਖ ਕੇ ਭਰ ਦਿਓ।</span></p>
Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-60351542964659477822022-02-24T00:28:00.002-08:002022-02-24T00:28:33.624-08:00ਮਾਣਯੋਗ ਹਨ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ <p style="text-align: center;"><span style="background-color: #ffe599;"><span style="font-size: x-large;"><span style="color: red;"><span><strong>ਵਿਗਿਆਨ ਹਫ਼ਤੇ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼</strong></span></span></span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="color: red;"><span style="font-size: large;"><span style="color: black;"></span></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjiRiNufkhqF6sJQuRD19Upr248NtGfIEOEHeUdAviqvBQgZmEKpr5XRbrk3OTT1ml9TK1MZ8b_vtAGWC6V42DWox5VZAWF8Y1vIw5HPqnak5kjdEPBE74lIXuHZAGN40hO-ckOcjhB_iTLVnRivfWBrU-KfT_XcfsJccUXMwFwo2PbIGKp3G9qaZtF=s800" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="482" data-original-width="800" height="193" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjiRiNufkhqF6sJQuRD19Upr248NtGfIEOEHeUdAviqvBQgZmEKpr5XRbrk3OTT1ml9TK1MZ8b_vtAGWC6V42DWox5VZAWF8Y1vIw5HPqnak5kjdEPBE74lIXuHZAGN40hO-ckOcjhB_iTLVnRivfWBrU-KfT_XcfsJccUXMwFwo2PbIGKp3G9qaZtF=s320" width="320" /></a></div><br />ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁਲਕ ਭਰ ਵਿਚ 22 ਤੋਂ 28 ਫਰਵਰੀ ਤੱਕ ਵਿਗਿਆਨ ਹਫ਼ਤਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਨੂੰ ਇਕ ਉਤਸਵ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕੁੱਲ 75 ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਿੱਖਿਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਮੰਤਵ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਫ਼ਤੇ ਨੂੰ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਰੰਗਤ ਵਿਚ ਰੰਗਣ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਵਿਚ ਹੋਏ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਬੰਧੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਤੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਨ ਉਤਸਵ ਵਿਚ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਨਗੇ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਲੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਕੰਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਵੇਗੀ।<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEi-_jynmrFmplCFNm8uGZeq1pQuVt94jwe2u9Z6f9xLVjFrOjnM1bDruwtvJAZ111kIcweXHazuufooGkY7tzGWpQg2aelTaqWnjD0_WJeku7UsDLpkmjlt3cssiieYAnu6z7y_6dXjlTiBP0hIkrZ21jP1hXu1XLvqBA-LRlnMrRsfOCFc7OLfCZl6=s317" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="317" data-original-width="316" height="317" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEi-_jynmrFmplCFNm8uGZeq1pQuVt94jwe2u9Z6f9xLVjFrOjnM1bDruwtvJAZ111kIcweXHazuufooGkY7tzGWpQg2aelTaqWnjD0_WJeku7UsDLpkmjlt3cssiieYAnu6z7y_6dXjlTiBP0hIkrZ21jP1hXu1XLvqBA-LRlnMrRsfOCFc7OLfCZl6" width="316" /></a></div><br /><br />ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਪੱਖ ਹੈ-ਕੰਪਿਊਟਰੀਕਰਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰੀਕਰਨ 'ਚ ਖ਼ਾਸਾ ਕੰਮ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰੀਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੇ ਤਸੱਲੀਬਖ਼ਸ਼ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। <p></p><p style="text-align: justify;"><span style="color: red;"><span style="font-size: large;"><span style="color: black;">ਪਿਛਲੇ ਡੇਢ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਵੱਡੀਆਂ ਮੱਲਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਹਨ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਲੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਫੌਂਟਾਂ ਅਤੇ ਟਾਈਪਿੰਗ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਕਈ ਟਾਈਪਿੰਗ ਵਿਧੀਆਂ, ਕੀ-ਬੋਰਡ ਐਪਸ, ਕੀ-ਬੋਰਡ ਲੇਆਊਟ ਤੇ ਫੌਂਟ ਪਲਟਾਊ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ-ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ ਤਿੰਨੇ ਰੂਪਾਂ-ਸੀ.ਡੀ., ਆਨ-ਲਾਈਨ ਅਤੇ ਐਂਡਰਾਇਡ ਐਪ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਆਨ-ਲਾਈਨ ਵਿਸ਼ਵ-ਕੋਸ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਪੀਡੀਆ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਖੋਜਾਰਥੀਆਂ ਦਾ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ।<br />ਦੋਵਾਂ ਪੰਜਾਬਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਉੱਸਰੀਆਂ ਲਿਪੀ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਵਾਲਾ 'ਸੰਗਮ' ਨਾਂਅ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਵਿਚਕਾਰ ਲਿਪੀਅੰਤਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਲੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਅਨੁਵਾਦ ਅਤੇ ਲਿਪੀਬਦਲੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਨ-ਲਾਈਨ ਅਤੇ ਆਫ਼-ਲਾਈਨ ਦੋਵਾਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਤਸਵੀਰੀ ਰੂਪ ਨੂੰ ਟਾਈਪ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਉਸ ਓ.ਸੀ.ਆਰ. (ਆਪਟੀਕਲ ਕਰੈਕਟਰ ਰੈਕੂਗੀਨੇਸ਼ਨ) ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਹੋਰਨਾਂ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਮਾਹਰਾਂ ਨੇ ਨੇਤਰਹੀਣਾਂ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਲੋੜਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਪੈੱਲ ਚੈਕਰ ਲੇਖਕਾਂ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਸੰਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਨ-ਲਾਈਨ 'ਸੋਧਕ' ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 'ਪੰਜਾਬੀ ਗਿਆਨ ਸੀਡੀ' ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਮਾਧਿਅਮ ਰਹੀਂ ਉੱਚ ਦਰਜੇ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਪਾਠਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।<br />ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਵਰਡ ਪ੍ਰੋਸੈੱਸਰ 'ਅੱਖਰ-2016' ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸਰਬੋਤਮ ਨਮੂਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਇਕੱਲੇ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ 'ਚ ਇਕ ਦਰਜਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਸ਼ੁਮਾਰ ਹਨ। 'ਅੱਖਰ' ਵਿਚ ਗੁਰਮੁਖੀ, ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ, ਦੇਵਨਾਗਰੀ, ਰੋਮਨ ਆਦਿ ਲਿਪੀਆਂ ਵਿਚ ਟਾਈਪ ਕਰਨ, ਸੈਂਕੜੇ ਗ਼ੈਰ-ਮਿਆਰੀ ਰਵਾਇਤੀ ਫੌਂਟਾਂ ਵਿਚ ਸੰਜੋਈਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਯੂਨੀਕੋਡ ਆਧਾਰਿਤ ਫੌਂਟਾਂ (ਰਾਵੀ ਆਦਿ) ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ, ਅੱਖਰ ਤੇ ਗਰਾਮਰ ਚੈੱਕ ਕਰਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ 11 ਲਿਪੀ ਜੋੜਿਆਂ ਅਤੇ 4 ਭਾਸ਼ਾਈ ਜੋੜਿਆਂ ਦਾ ਲਿਪੀਅੰਤਰਨ ਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਦਮਦਾਰ ਸਹੂਲਤ ਹੈ। 'ਅੱਖਰ' ਦੇ ਓ.ਸੀ.ਆਰ. ਰਾਹੀਂ ਤੁਸੀਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਾਂ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਸਕੈਨ ਕੀਤੇ ਪੰਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਟਾਈਪ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹੋ।<br />ਰਵਾਇਤੀ ਫੌਂਟਾਂ ਨੂੰ ਮਿਆਰੀ ਯੂਨੀਕੋਡ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਕਈ ਐਂਡਰਾਇਡ ਫੋਨਾਂ ਲਈ 'ਪਲਟਾਵਾ' ਐਪ, 'ਖੋਜ ਪੰਜਾਬੀ ਸਰਚ ਇੰਜਣ', ਯੂਨੀਕੋਡ ਟਾਈਪਿੰਗਪੈਡ, ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਖਤ ਸਾਰੰਸ਼ ਆਦਿ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਦੇਣ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਲਈ ਵੈੱਬਸਾਈਟ <a href="http://www.punjabicomputer.com">www.punjabicomputer.com</a> ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਵਿਕਸਿਤ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ-ਪ੍ਰਸਾਰ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਕੋਰਸ ਇਨ ਪੰਜਾਬੀ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਰਜਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੁਖੀ ਕੋਰਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਰਗ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।<br />ਮਾਤ-ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰੀਕਰਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਹਾਣ ਦਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਾਲੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਟਿੱਪਣੀ/ਟੈਗ (annotated) ਸਹਿਤ ਸ਼ਬਦ ਭੰਡਾਰ, ਤਸਵੀਰ, ਸ਼੍ਰਵਣੀ ਤੇ ਵੀਡੀਊਜ਼ ਜ਼ਖ਼ੀਰਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ, ਵੱਡ ਆਕਾਰੀ ਕੋਸ਼, ਵਿਸ਼ਾ-ਕੋਸ਼, ਤਕਨੀਕੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਆਦਿ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਮਸ਼ੀਨੀ ਸਿਆਣਪ, ਡੀਪ ਲਰਨਿੰਗ, ਇਨਸਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ (NLP) ਆਦਿ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਬੋਲ ਕੇ ਟਾਈਪ ਕਰਨ, ਟਾਈਪ ਕੀਤੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾਉਣ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ 'ਚ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ, ਪਰੂਫ਼ ਰੀਡਿੰਗ ਕਰਨ, ਬੋਲ ਭਾਸ਼ਨਾਂ, ਆਡੀਓ ਸੀਡੀਆਂ ਤੇ ਰੇਡੀਉ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬੋਲ ਕੱਢਣ, ਟਾਈਪ ਦੌਰਾਨ ਅਗਲਾ ਸ਼ਬਦ ਸੁਝਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਾਕ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੀ-ਬੋਰਡ ਐਪਜ਼ ਬਣਾਉਣ, ਪੰਜਾਬੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਮੰਚ ਉਸਾਰਨ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਹਾਲੇ ਪਿਛਾਂਹ ਹਾਂ। ਮੌਰਫੌਲੋਜੀਕਲ ਜਨਰੇਟਰ/ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ, ਸ਼ਬਦ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸੰਯੋਜਕ (POS), ਵਿਆਕਰਨ ਨਿਰੀਖਕ ਆਦਿ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿਚ ਹੋਰ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਬਾਰੇ ਗਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਤੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਘਾਟ ਹੈ।<br />ਕੰਪਿਊਟਰ ਸੰਬੰਧੀ ਆਮ ਗਿਆਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂ-ਟਿਊਬਿੰਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਬਲੌਗਿੰਗ, ਪੰਜਾਬੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਵਿਕਾਸ, ਆਡੀਓ/ਵੀਡੀਓ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਤੇ ਐਡਿਟਿੰਗ ਆਦਿ ਕੋਰਸ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਧਿਅਮ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੇਂਡੂ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ।<br /></span></span></span></p><p><span style="color: red;"><span style="font-size: large;"><span style="color: black;"><br /></span></span></span></p><p style="text-align: right;"><span style="color: #2b00fe;"><span style="font-size: large;">-ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ</span></span></p><p style="text-align: right;"><span style="color: #2b00fe;"><span style="font-size: large;">ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ, ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਕਾਸ ਵਿਭਾਗ</span></span></p><p style="text-align: right;"><span style="color: red;"><span style="font-size: large;"><span style="color: #2b00fe;">ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।</span><strong><br /></strong></span></span></p><p><span style="color: red;"><span style="font-size: large;"><strong> </strong></span></span></p>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-43731853506626577132022-01-16T06:29:00.010-08:002022-01-16T06:29:52.834-08:00Best Punjabi OCR App|ਤਸਵੀਰ ਰੂਪ ਨੂੰ ਟਾਈਪ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਦਲੋ | Free Mobile App 2022<div style="text-align: center;">Best Punjabi OCR App|ਤਸਵੀਰ ਰੂਪ ਨੂੰ ਟਾਈਪ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਦਲੋ | Free Mobile App 2022
#ਪੰਜਾਬੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਟਾਈਪ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਦਲੋ
#ਪੁਸਤਕ ਦੁਬਾਰਾ ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ
#Best way to extract or convert Punjabi text from Image
#Punjabi OCR App
#Punjabi IMAGE TO TEXT
#Free Punjabi image to text converter <iframe frameborder="0" height="270" src="https://youtube.com/embed/ermSJLKnYgQ" style="background-image: url(https://i.ytimg.com/vi/ermSJLKnYgQ/hqdefault.jpg);" width="480"></iframe></div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-6214250672744664442021-11-29T18:04:00.001-08:002021-11-30T02:29:25.271-08:00ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦਾ ਮੱਕੜਜਾਲ |Cyber Security | International Cyber Security Day 30 Nov 2021<div style="text-align: center;">ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਨ 'ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਲੇਖ<br />30 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿਵਸ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼<br /><span style="font-size: x-large;"><b><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjctEE7i9PmfbnXz11b-_Zmb7C_MUZTbolTP4PNOSmsv-J92XGfpj8FVgdCJHAH2zOp4seOZkSe6wELfhgTXRh-JDv_bb25VpTH5ubVauiZ6AnUFjerehYG-F8Sxuswx96vTVMmZwgENds/s1200/1Computer-Security-Day.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="740" data-original-width="1200" height="197" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjctEE7i9PmfbnXz11b-_Zmb7C_MUZTbolTP4PNOSmsv-J92XGfpj8FVgdCJHAH2zOp4seOZkSe6wELfhgTXRh-JDv_bb25VpTH5ubVauiZ6AnUFjerehYG-F8Sxuswx96vTVMmZwgENds/s320/1Computer-Security-Day.jpg" width="320" /></a></div> </b></span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-size: x-large;"><b>ਖਤਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਈਬਰ ਖਿਡਾਰੀ</b></span><br /></div><div style="text-align: left;"><div style="text-align: right;">ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ<br /></div><div style="text-align: justify;">ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਸਕਰਨ ‘ਅਰਪਾਨੈੱਟ’ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 1988 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ‘ਐਡਵਾਂਸ ਰਿਸਰਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਏਜੰਸੀ ਨੈੱਟਵਰਕ’ (ARPANET) ਦੇ ਕੁਝ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਤੇ ਇਕ ਅਣਪਛਾਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਬੁਲਾਏ ਮਹਿਮਾਨ ਵਾਂਗ ਦਸਤਕ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਮਾਰੂ ਵਾਇਰਸ ਹੈ ਜੋ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ 30 ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਦਿਹਾੜਾ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਯਾਦ ਦੁਆਉਣ ਲਈ ਰਾਖਵਾਂ ਰੱਖ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਪੁਖਤਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਹਰੇਕ ਵਰ੍ਹੇ 30 ਨਵੰਬਰ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਵਿਚਾਰ ਗੋਸ਼ਟੀਆਂ, ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾਵਾਂ, ਪੋਸਟਰ ਮੁਕਾਬਲੇ ਆਦਿ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। </div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj58pDqpNF9rmrsuL82BnoA80dhFAejp-4AdWj7t-f3WEsv_K821EviXHdadA5_yMRN0YKv22ztcrPvz_kAIGR84Q7htXJ4IzxHVx_Tl9bwzPbaV8bNSJ04J-188QCYE28iMSfiu8k6dsU/s1024/5bigstock-Close-Up-Smartphone-Social-Med-286844728_1024X684.png" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="684" data-original-width="1024" height="214" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj58pDqpNF9rmrsuL82BnoA80dhFAejp-4AdWj7t-f3WEsv_K821EviXHdadA5_yMRN0YKv22ztcrPvz_kAIGR84Q7htXJ4IzxHVx_Tl9bwzPbaV8bNSJ04J-188QCYE28iMSfiu8k6dsU/s320/5bigstock-Close-Up-Smartphone-Social-Med-286844728_1024X684.png" width="320" /></a></div><br />ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਓਵੇਂ-ਓਵੇਂ ਇਸ ਉੱਤੇ ਡਾਟੇ ਦਾ ਭਾਰ ਵੀ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸਾਰਾ ਡਾਟਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਅਤੇ ਇਲੈੱਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਗੈਜੇਟਸ ਉੱਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਅਹਿਮ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਡਾਟਾ, ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਭਾਗਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਪੁਖ਼ਤਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ। ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਲੈਪਟਾਪਾਂ, ਸਮਾਰਟ ਫੋਨਾਂ, ਟੈਬਲਟਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਾਜ਼ੋ ਸਾਮਾਨ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ, ਸੰਨ੍ਹਮਾਰਾਂ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰੌਤੀ ਮੰਗਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮੱਕੜ-ਜਾਲ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੂਤਰ ਸਿੱਖ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। <br /><h2><b>ਇਸ ਖ਼ਾਸ ਦਿਹਾੜੇ ਤੇ ਪ੍ਰਣ ਕਰੀਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਦਿੱਤੇ ਨੁਕਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ/ ਸਮਾਰਟ ਫੋਨਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਪੁਖ਼ਤਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਾਂਗੇ। </b></h2>ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਤੇ ਨਕੇਲ ਕਸਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਲ 2000 ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਈਟੀ ਐਕਟ- 2000 ਜਾਂ ਸਾਈਬਰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਸੋਧ ਕੇ ਇਸ ਵਿਚ ਡਾਟੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਧਾਰਾ 66-ਏ ਜੋੜ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਹ 2009 ਵਿਚ ਫਿਰ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸਾਈਬਰ ਕਾਨੂੰਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। <br />ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਸਾਈਬਰ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਧਾਰਾਵਾਂ ਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਮੋਟੇ ਅਨੁਮਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 7 ਸਾਲ ਤਕ ਜੇਲ੍ਹ ਅਤੇ 50 ਲੱਖ ਤਕ ਜੁਰਮਾਨਾ ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgw6SqtP5h9z7lT_e-AYFQt9xrc2ve9nudVnA5eTqVxamWAyVkmoBef2ciVUj2-y2Z_2OMIhI3pEFLo6vguSMKWE8q-u-FrhGgiCwjyOP5agTNYBdZwOk_j_wtJKkSMSJXht9l_pbmimjQ/s1080/6cyber-security-and-smartphone-design-vector-8003642.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1080" data-original-width="867" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgw6SqtP5h9z7lT_e-AYFQt9xrc2ve9nudVnA5eTqVxamWAyVkmoBef2ciVUj2-y2Z_2OMIhI3pEFLo6vguSMKWE8q-u-FrhGgiCwjyOP5agTNYBdZwOk_j_wtJKkSMSJXht9l_pbmimjQ/s320/6cyber-security-and-smartphone-design-vector-8003642.jpg" width="257" /></a></div><br /><br /><br />ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਤੇ ਨਕੇਲ ਕਸਣ ਦਾ ਮਸਲਾ ਸਾਈਬਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਸਿਰਦਰਦੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਨਿਤ-ਦਿਨ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਆਜ਼ਮਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ‘ਹੱਥ ਸਾਫ’ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਪਰਾਧ ਰਵਾਇਤੀ ਅਪਰਾਧਾਂ ਵਾਂਗ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦੇ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅਪਰਾਧੀ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਪਰਾਧੀ ਸੱਤ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਬੈਠਾ ਅਭਾਸੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਆਪਣੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੋ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲੇ ਉਪਰੰਤ ਅਪਰਾਧੀ ਨੂੰ ਫੜਨ ‘ਤੇ ਸਮਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। <br /><h2>ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਲਈ ਕੀ ਕਰੀਏ?<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3c2NJ7fAje1BeOW90Q6dNwWY5yOsyfzErjuV9wJQAYsa0ebTIiEcL6wlDc9NAUwum740qxlt_7YqsBOtwsgN4kRz5hb42q7jDAIMT_txXtEWb7jBhVnwBic_lZDKFFJ3jE9rt0Wniueg/s640/3national-computer-security-day-640x514.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="514" data-original-width="640" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3c2NJ7fAje1BeOW90Q6dNwWY5yOsyfzErjuV9wJQAYsa0ebTIiEcL6wlDc9NAUwum740qxlt_7YqsBOtwsgN4kRz5hb42q7jDAIMT_txXtEWb7jBhVnwBic_lZDKFFJ3jE9rt0Wniueg/s320/3national-computer-security-day-640x514.jpg" width="320" /></a></div></h2>ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦਾ ਡਾਟਾ ਕੀਮਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਬੈਕਅੱਪ ਪੋਰਟੇਬਲ ਹਾਰਡ ਡਿਸਕ, ਪੈੱਨ ਡਰਾਈਵ, ਕਲਾਊਡ ਸਟੋਰੇਜ ਆਦਿ ਉੱਤੇ ਲੈ ਲਓ। ਮੁਫ਼ਤ ਜਾਂ ਕਰੈਕ ਕੀਤੇ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਨਾ ਵਰਤੋ। ਇਹ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਵਾਇਰਸ ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਤਾਂ ਬਣਦੇ ਹੀ ਹਨ ਨਾਲ ਹੀ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਖ਼ੁਫ਼ੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਭੇਦ ਵੀ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਫ਼ਾਲਤੂ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿਓ। ਸਿਰਫ਼਼ ਕੰਮ ਦੇ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਹੀ ਰੱਖੋ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰ ਲਓ। ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਵਿੰਡੋਜ਼ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰੋ ਤੇ ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇ ਹੀ ਵਰਤ। ਕਈ ਵਾਰ ਚਮਕ-ਦਮਕ ਵਾਲੇ ਮੁਫ਼ਤ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰਾਂ ਪਿੱਛੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਲਕ ਦਾ ਗੁਪਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਛੁਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸੇ ਬਿਨਾਂ ਸਾਡੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ‘ਚ ਵੜ ਕੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਕੀਤੀ ਹਰੇਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਡੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਹਥਿਆ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਵੀ ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ। ਆਪਣੇ ਬਲੂਟੂਥ, ਵਾਈ-ਫਾਈ ਅਤੇ ਹੌਟਸਪੌਟ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪਾਸਵਰਡ ਲਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। <br />ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤੀਆਂ ਅਭੱਦਰ ਦਰਜੇ ਦੀਆਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਜ਼ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਈ-ਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਅਣਪਛਾਤੇ, ਗ਼ੈਰਜ਼ਰੂਰੀ ਤੇ ਫ਼ਾਲਤੂ ਈ-ਮੇਲ ਲਿੰਕਜ਼ ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਹ ਲਿੰਕ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਲਿਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫ਼ਾਲਤੂ ਈ-ਮੇਲਜ਼ ਨੂੰ ਬਲਾਕ ਕਰ ਦਿਓ। ਨੈੱਟ ਬੈਂਕਿੰਗ ਲਈ ਬੈਂਕ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਨੂੰ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦ ਟਾਈਪ ਕਰਕੇ ਖੋਲ੍ਹੋ। ਲਿੰਕ ਰਾਹੀਂ ਬੈਂਕ ਦੇ ਵੈੱਬ ਪੰਨੇ ਤੇ ਨਾ ਜਾਓ। ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਐਡਰੈੱਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਐੱਚਟੀਟੀਪੀਐੱਸ (https) ਅਤੇ ਇਕ ਛੋਟੇ ਤਾਲੇ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਸਹੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮੰਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਅਤੇ ਅਣਚਾਹੀ ਨਿੱਜੀ ਚੈਟ ਦੇ ਝੰਜਟ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ, ਐੱਸਐੱਮਐੱਸ, ਵਟਸਐਪ, ਮੇਲ ਲਿੰਕ ਬਲੌਕ ਕਰ ਦਿਓ। ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚੋਂ ਫ਼ਾਲਤੂ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਕੱਢ ਦਿਓ। <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiF7J1XGL7oEfyuU9rmmktFFMRP-3vE6LZpdoRqMY94knNInuNyih9O4WSmgQJnb9SdYvEnfuan1cS40qfIp-QBX5uROTBXPpW1IvLsibVGgeStnUX5EyO2X_DSLn5LyLdriHzrP-xyE8U/s512/4unnamed.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="232" data-original-width="512" height="145" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiF7J1XGL7oEfyuU9rmmktFFMRP-3vE6LZpdoRqMY94knNInuNyih9O4WSmgQJnb9SdYvEnfuan1cS40qfIp-QBX5uROTBXPpW1IvLsibVGgeStnUX5EyO2X_DSLn5LyLdriHzrP-xyE8U/s320/4unnamed.png" width="320" /></a></div><br /><br />ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ, ਈ-ਮੇਲ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਓ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਆਰਜ਼ੀ ਫਾਈਲਾਂ ਦੇ ਜ਼ਖੀਰੇ, ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਦੀ ਹਿਸਟਰੀ, ਕੁੱਕੀਜ਼, ਕੈਸ਼ ਮੈਮਰੀ ਆਦਿ ਦਾ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਦੇ ਰਹੋ। ਵੈੱਬ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਐੱਜ, ਮੋਜ਼ੀਲਾ ਫਾਇਰਫਾਕਸ, ਗੂਗਲ ਕਰੋਮ ਆਦਿ ਉੱਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਸੇਵ ਨਾ ਕਰੋ। ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਫਾਇਰਵਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਏਟੀਐਮ ਰਾਹੀਂ ਨਕਦੀ ਕਢਵਾਉਣ ਸਮੇਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ। ਆਪਣਾ ਪਿੰਨ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਬਦਲਦੇ ਰਹੋ। ਲਾਟਰੀ ਦਾ ਝਾਂਸਾ ਦੇ ਕੇ ਲੁੱਟਣ ਅਤੇ ਕਰੈਡਿਟ/ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡਾਂ ਤੇ ਲੱਕੀ ਡਰਾਅ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦੇ ਕੇ ਬੈਂਕ ਵੇਰਵਾ ਜਾਣਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚੂਨਾ ਲਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਨੈੱਟ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮੁਫ਼ਤ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸਿਰਫ਼ ਜਾਣਕਾਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਫੇਸਬੁੱਕ ਮਿੱਤਰਤਾ ਬੇਨਤੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰੋ। ਵਟਸਐਪ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਮੰਚਾਂ ਉੱਤੇ ਸਨਸਨੀ ਫੈਲਾਉਣ, ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਕੁੜੱਤਣ ਦਾ ਜਾਪ ਅਲਾਪਣ ਵਾਲੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਨੂੰ ਫਾਰਵਰਡ ਨਾ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਲੈਪਟਾਪ ਵਰਤ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਅੱਜ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਪਾਸਵਰਡ ਬਦਲ ਲਓ। ਪਾਸਵਰਡ ਅੱਖਰਾਂ, ਅੰਕਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨਾਲ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਦੇ ਰਹੋ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾ ਦੱਸੋ। ਜੇਕਰ ਲਿਖ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਪਵੇ ਤਾਂ ਗੁਪਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਆਪਣੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਖ਼ਰੀਦੇ ਹੋਏ ਐਂਟੀ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਅਤੇ ਸਕੈਨ ਕਰਦੇ ਰਹੋ। <br /><h2>ਫੋਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸੂਤਰ </h2><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-i1i1AtMDqIPQ2JrA5nJtjlXSO9f1kEJetuELkosajWgwsKIXP-G54P6ukd6ffTYrhLWovd26y4RgujGcvJvhpMwjthyWQW1ImfsCbeWYz2zT7cj_35l9Pp8Xt2R7VYVl2wx3rT9EgLc/s630/2Screenshot_1-1-1.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="455" data-original-width="630" height="231" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-i1i1AtMDqIPQ2JrA5nJtjlXSO9f1kEJetuELkosajWgwsKIXP-G54P6ukd6ffTYrhLWovd26y4RgujGcvJvhpMwjthyWQW1ImfsCbeWYz2zT7cj_35l9Pp8Xt2R7VYVl2wx3rT9EgLc/s320/2Screenshot_1-1-1.png" width="320" /></a></div><br /><br />ਉਂਞ ਤਾਂ ਗੂਗਲ ਪਲੇਅ ਸਟੋਰ ਅਤੇ ਐਪਲ ਸਟੋਰ ਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਕੈਨਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਐਪਜ਼ ਨੂੰ ਪਰਖ ਕੇ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੋਬਾਈਲ ਵਿਚ ਤੀਜੀ ਧਿਰ ਦੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਐਪਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਮੰਚਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹਦਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਲਾਗੂ ਕਰੋ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ਉੱਤੇ ਪਾਈ ਪੋਸਟ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ, ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ, ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਵਿਖਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚਲੀ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਲੁਕੋ ਕੇ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤੇ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਸੂਤਰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਿਚਰਨ ਲਈ ਸਹਾਈ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। <br /><br />ਬੈਂਕ, ਆਨ-ਲਾਈਨ ਖ਼ਰੀਦਦਾਰੀ, ਫੋਨ ਰੀਚਾਰਜ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕਈ ਐਪਜ਼ ਉਪਲਬਧ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਿਰਫ ਓਟੀਪੀ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਰਾਹੀਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢਾਲ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਐਪ ਹੀ ਚੁਣੋ। ਫੋਨ ਵਿਚਲੀ ਸਪੀਡ ਡਾਇਲ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਡਾਇਲ, ਓਨਰ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਤਤਕਾਲ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਲਓ। ਫੋਨ ਨੂੰ ਇਕੱਲਾ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੋਲ ਰੱਖੋ। ਸਕਰੀਨ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਐਪਜ਼ ਨੂੰ ਅੱਡ ਪਾਸਵਰਡ ਲਗਾ ਕੇ ਰੱਖੋ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਬਦਲਦੇ ਰਹੋ। ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਅਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾ ਵਰਤੋ। ਡੈਬਿਟ/ ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਦੇ ਪਿੰਨ ਨੂੰ ਸੇਵ ਨਾ ਕਰੋ। ਐੱਸਐੱਮਐੱਸ, ਓਟੀਪੀ ਆਦਿ ਦੀ ‘ਆਟੋ-ਕੰਪਲੀਟ’ ਸੁਵਿਧਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਓ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਦੀ ਹਿਸਟਰੀ, ਕੁੱਕੀਜ਼, ਕੈਸ਼ ਆਦਿ ਨੂੰ ਹਟਾਉਂਦੇ ਰਹੋ। ‘ਫਾਈਂਡ ਮਾਈ ਫੋਨ’ ਨਾਂ ਦੀ ਐਪ ਨੂੰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰਕੇ ਰੱਖੋ। ਇਹ ਐਪ ਫੋਨ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਫੋਨ ਤੇ *#06#* ਡਾਇਲ ਕਰਕੇ ਆਈਐੱਮਈਆਈ (IMEI) ਨੰਬਰ ਨੋਟ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਫੋਨ ਦੇ ਗੁੰਮਣ ਸਮੇਂ ਇਹ ਵਿਲੱਖਣ ਨੰਬਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਐੱਫਆਈਆਰ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਸਮੇਂ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਫੋਨ ਹੈਕ ਹੋਣ ਜਾਂ ਧੋਖਾ ਹੋਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਫੋਨ ਕੰਪਨੀ, ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਪੁਲਸ ਥਾਣੇ ਵਿਖੇ ਲਿਖਤੀ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ। ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਬੈਂਕ, ਕਾਰਡ, ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਨੂੰ ਆਨ-ਲਾਈਨ ਵੀ ਬਲਾਕ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਫੋਨ ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਕਰੀਨ ਲੌਕ, ਪੈਟਰਨ ਲੌਕ, ਫਿੰਗਰ ਪ੍ਰਿੰਟ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਜੀ-ਮੇਲ, ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ਆਦਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਐਪਜ਼ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ‘2-ਸਟੈੱਪ-ਔਥੈਂਟੀਕੇਸ਼ਨ’ ਕਰਕੇ ਰੱਖੋ। ਸਿਰਫ਼ ਪਲੇਅ ਸਟੋਰ ਤੋਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਯੋਗ ਐਪਜ਼ ਹੀ ਵਰਤੋ। ਮੁਫ਼ਤ ਐਪਜ਼ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖਰੀਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਜਾਂ ਓਪਨ ਸੋਰਸ ਐਪਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਐਪਜ਼ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਦੇ ਰਹੋ। <br /></div><br /><br /></div><div style="text-align: right;">ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ<br />ਅਸਿਸਟੈਂਟ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ<br />ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਕਾਸ ਵਿਭਾਗ<br />ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ<br />ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ: 9417455614<br />ਈ-ਮੇਲ: cpk@pbi.ac.in<br /></div><div style="text-align: left;"><br /><br /></div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-10523602747650263572021-07-26T22:06:00.004-07:002021-10-24T19:57:50.647-07:00ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਸਮਾਰਟ ਫ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਭੇਜੀਏ? How to transfer computer files by Dr_C_P_Kamboj<p dir="ltr" id="docs-internal-guid-09e35b6c-7fff-17a9-da44-8439a4ccb007" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj82Vm5b7OnUOTte_oslqgBH7IQMu6rzfhOLgG3VK7j0oPS7FYviq0KetdBHEzPl8Qw647PC9bTVknne_-OfqOha7rVjJFFxXeOLP-GnKipYjOnf50uwUtnRuYOQQQi6Hp37AHN_5ig_9o/s680/20210721.PNG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="424" data-original-width="680" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj82Vm5b7OnUOTte_oslqgBH7IQMu6rzfhOLgG3VK7j0oPS7FYviq0KetdBHEzPl8Qw647PC9bTVknne_-OfqOha7rVjJFFxXeOLP-GnKipYjOnf50uwUtnRuYOQQQi6Hp37AHN_5ig_9o/s320/20210721.PNG" width="320" /></a></div><p><span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: #0b5394;">ਸਾਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਹਨ। </span></b></span></p><p><span style="font-size: x-large;"><b><span style="color: #0b5394;">ਆਓ ਸਿੱਖੀਏ ਇਸ ਦੇ ਢੰਗ-ਤਰੀਕੇ: <br /></span></b></span></p><p style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span>ਯੂਐੱਸਬੀ ਕੇਬਲ ਸਾਰੇ ਫੋਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਟੇਬਲ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਯੂਐੱਸਬੀ ਪੋਰਟ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਅਸੀਂ ਫਾਈਲਾਂ ਟਰਾਂਸਫ਼ਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।</span></span><br /></p><div style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnxPKkZj5RMc8dKv9yQBbMqMYE3-OBGnIwSJhAnFu5SzzvX8TkNtr5kU5sN6qsZgu8X8IGjxyfw3SaXA2c4w2uxErLsVDikIi8I7GyanWj40N-gknoIQvACtV3dkPLGfyf3BubiZmiB3E/s474/1.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="474" data-original-width="474" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhnxPKkZj5RMc8dKv9yQBbMqMYE3-OBGnIwSJhAnFu5SzzvX8TkNtr5kU5sN6qsZgu8X8IGjxyfw3SaXA2c4w2uxErLsVDikIi8I7GyanWj40N-gknoIQvACtV3dkPLGfyf3BubiZmiB3E/s320/1.jpeg" /></a></div></span><br /></div><h2 style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><span style="font-family: Raavi;">ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਬਲ਼ੂ-ਟੁੱਥ ਚਾਲੂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਫਾਈਲਾਂ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।</span></span></h2><div style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-UbYkjyzW3u5-9Nc2_ShlFfhW3loU7NEc56eZ3KONsQ1QnQmvc1_xzmpmF2_vW48q6jHoztFnIr0ENxttKNFpFn_diahj8O1_M619z6LUfTrSuS50SeVS2CeJAfJOj_DOVbUV7iUKcQ0/s458/2.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="305" data-original-width="458" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-UbYkjyzW3u5-9Nc2_ShlFfhW3loU7NEc56eZ3KONsQ1QnQmvc1_xzmpmF2_vW48q6jHoztFnIr0ENxttKNFpFn_diahj8O1_M619z6LUfTrSuS50SeVS2CeJAfJOj_DOVbUV7iUKcQ0/s320/2.png" width="320" /></a></div></span><br /><br /></div><h2 style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><span style="font-family: Mangal;">ਮੋਬਾਈਲ ਦੇ ਮੈਮਰੀ ਕਾਰਡ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਕਾਰਡ ਰੀਡਰ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਵੀ ਫਾਈਲਾਂ ਭੇਜੀਆਂ </span></span></h2><h2 style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><span style="font-family: Mangal;">ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।</span></span></h2><div style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJcIHURYoXcNHsIBqXk0ur7j2ZzGz60JUboqL4vqyRf9xXB9ot1kjutCQc5AMOC5Yzs_1O8InPZObD60HBZWvZtFbGPsdR7hstzXXZD1M8O2Ic5Alrrwyn5aThixv-elo_ZwQE09Ay4wU/s474/3.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="259" data-original-width="474" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJcIHURYoXcNHsIBqXk0ur7j2ZzGz60JUboqL4vqyRf9xXB9ot1kjutCQc5AMOC5Yzs_1O8InPZObD60HBZWvZtFbGPsdR7hstzXXZD1M8O2Ic5Alrrwyn5aThixv-elo_ZwQE09Ay4wU/s320/3.jpeg" width="320" /></a></div></span><br /><br /></div><h2 style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><span style="font-family: Mangal;">ਫਾਈਲਾਂ ਦਾ ਆਨ-ਲਾਈਨ ਬੈਕਅਪ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। </span></span></h2><h2 style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><span style="font-family: Mangal;">ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਫਾਈਲ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਮੇਲ ਕਰ ਦਿਓ ਜਾਂ </span></span></h2><h2 style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><span style="font-family: Mangal;">ਗੂਗਲ ਡਰਾਈਵ ਉੱਤੇ ਅੱਪਲੋਡ ਕਰ ਦਿਓ ਤੇ ਫਿਰ ਮੋਬਾਈਲ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਈ-ਮੇਲ ਜਾਂ </span></span></h2><h2 style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><span style="font-family: Mangal;">ਗੂਗਲ ਡਰਾਈਵ ਤੋਂ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਲਓ।</span></span></h2><div style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyrAUVvnOHsti6UUnez9sPqQGDlMEWH2u0v6Y8ONbzCYzrcBDH31l29SbMqDkTNQp6di5L24lsicsW3c7sp9EdyiESizBmrJUy6-z8n2O4TnGcDR6KVkfiH0ZxeTqIwD5-6odtUYqWVGA/s1000/4.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="1000" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyrAUVvnOHsti6UUnez9sPqQGDlMEWH2u0v6Y8ONbzCYzrcBDH31l29SbMqDkTNQp6di5L24lsicsW3c7sp9EdyiESizBmrJUy6-z8n2O4TnGcDR6KVkfiH0ZxeTqIwD5-6odtUYqWVGA/s320/4.jpg" width="320" /></a></div></span><br /><br /><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">‘ਸ਼ੇਅਰ ਇੱਟ’ ਅਤੇ ‘ਈਜੀ ਸ਼ੇਅਰ’ ਆਦਿ ਐਪਸ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਡਾਟਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfQ0a4oNepQ1o4Ynhy6WCxp7F-NVvIKWTVA4Tnmrm3iD6o893rbo9rnxiYwjBX61QD8rKxMQsZIwiYLUaOlo0JLekXwS_NDQw1S9BOjiR2ep63RT6Vr8f2hqqPQQVjKALPXwCgFV9LzQw/s728/5.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="380" data-original-width="728" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfQ0a4oNepQ1o4Ynhy6WCxp7F-NVvIKWTVA4Tnmrm3iD6o893rbo9rnxiYwjBX61QD8rKxMQsZIwiYLUaOlo0JLekXwS_NDQw1S9BOjiR2ep63RT6Vr8f2hqqPQQVjKALPXwCgFV9LzQw/s320/5.png" width="320" /></a></div></span><br /><br /><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦੋ ਮੂੰਹਾਂ ਵਾਲੀ ਪੈੱਨ ਡਰਾਈਵ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ </span></div><div style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">ਡਿਊਲ </span><span face="Calibri,sans-serif" style="background-color: transparent; color: black; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">(dual) </span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">ਪੈੱਨ ਡਰਾਈਵ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"> ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਪਾ ਲਓ ਤੇ </span></div><div style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">ਫਿਰ ਇਸ ਦਾ <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqsYUr5yRS_H3HfMLb4FOzTVbhS5_A96vxdpFfJkYlOLTJ-0hdtWHZ56rpN3H9SnoJH6PzaTXB_ZwqfPDg5DyocjV-dGZM5QfhLIJRBLHx8DgdsOvxPIptb0JP-HFml231HiO7K22mKJw/s823/6.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="823" data-original-width="800" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqsYUr5yRS_H3HfMLb4FOzTVbhS5_A96vxdpFfJkYlOLTJ-0hdtWHZ56rpN3H9SnoJH6PzaTXB_ZwqfPDg5DyocjV-dGZM5QfhLIJRBLHx8DgdsOvxPIptb0JP-HFml231HiO7K22mKJw/s320/6.jpg" /></a></div></span><br /><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">ਮਾਈਕ੍ਰੋ ਯੂਐੱਸਬੀ ਵਾਲਾ (ਪਤਲਾ) ਸਿਰਾ ਮੋਬਾਈਲ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਫਾਈਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰ ਲਓ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"> </span></div><div style="text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"> </span></div><div style="text-align: center;"><a href="https://drive.google.com/file/d/1_NKYpGSqv7TG1Ps7VWv3fiSNZxhA20LT/view?usp=sharing"><span style="font-size: large;"><b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">ਆਓ ਪੜ੍ਹੀਏ </span></b></span></a></div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-69373016564113417152021-06-30T23:46:00.008-07:002021-07-01T00:01:25.629-07:00‘ਲਿਪੀਕਾਰ’ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਬੋਲ ਕੇ ਕਰੋ ਟਾਈਪ | Punjabi Lipikaar App | Punjabi Jagran| ਡਿਜੀਟਲ ਦੁਨੀਆ by Dr. C P Kamboj2021 06 26
<div style="text-align: center;"> <iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/lAZct8b1kXA" title="YouTube video player" width="560"></iframe></div>
<p dir="ltr" id="docs-internal-guid-149afa76-7fff-ba0a-7f14-3355da769c42" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6ehKjI-6rtknrgXOjbFU4mWD73i465VepBnHwNmX2fCAemxI14j5CPHEr_iGRTj19RnlTVF68kBC4wCg648g_05PVRpBMahqXSJni40lffSYDpjOX41lItiaLv3LeNbf9YHm5UyKu7LQ/s503/20212606.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="424" data-original-width="503" height="270" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6ehKjI-6rtknrgXOjbFU4mWD73i465VepBnHwNmX2fCAemxI14j5CPHEr_iGRTj19RnlTVF68kBC4wCg648g_05PVRpBMahqXSJni40lffSYDpjOX41lItiaLv3LeNbf9YHm5UyKu7LQ/w320-h270/20212606.png" width="320" /></a></div><br /><span> <span> <span style="font-size: large;"><b> </b></span></span><span style="font-size: large;"><b>What is Lipikaar Keyboard</b></span></span><p></p><p dir="ltr" id="docs-internal-guid-149afa76-7fff-ba0a-7f14-3355da769c42" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><span> </span><span> </span>ਸਮਾਰਟ ਫ਼ੋਨ ਉੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ ਕਰਨਾ ਬੜਾ ਸੌਖਾ ਹੈ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਲਿਪੀਕਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕੀ-ਬੋਰਡ ਐਪ ਵਰਤ ਤੇ ਇੱਕ ਅਨੋਖੇ ਤਰੀਕੇ ਰਾਹੀਂ ਟਾਈਪ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਇਹ ਅਨੋਖਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ- ਬੋਲ ਕੇ ਟਾਈਪ ਕਰਨਾ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਬੱਸ! ਐਪ ਚਾਲੂ ਕਰੋ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਤੁਸੀਂ ਬੋਲਦੇ ਜਾਓ, ... ਤੇ ਸਕਰੀਨ ਉੱਤੇ ਟਾਈਪ ਹੁੰਦਾ ਜਾਵੇਗਾ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span></p><p dir="ltr" id="docs-internal-guid-149afa76-7fff-ba0a-7f14-3355da769c42" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijO_QiSRgLbXFqluDZYdsuCP07ygHztIq1tNqB39ogt4wrenhANYwy3kwAmWqvxk7YgbDe0rDZge5kotEFudrgCHiaEgqnFaqJwXw964t3Fc49mtXicGYhXLXT2NE9GDsx3HAQ7kcbC84/s2340/Screenshot_20210701_115829.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2340" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijO_QiSRgLbXFqluDZYdsuCP07ygHztIq1tNqB39ogt4wrenhANYwy3kwAmWqvxk7YgbDe0rDZge5kotEFudrgCHiaEgqnFaqJwXw964t3Fc49mtXicGYhXLXT2NE9GDsx3HAQ7kcbC84/s320/Screenshot_20210701_115829.jpg" /></a></div><br /> <p></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">ਆਓ, ਹੁਣ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਫ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਪਾਈਏ? ਇਸ ਨੂੰ ਗੂਗਲ ਪਲੇਅ ਸਟੋਰ ਤੋਂ ਮੁਫ਼ਤ 'ਚ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> </span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤਣਾ ਬੜਾ ਹੀ ਸੌਖਾ ਹੈ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਇੱਕ ਵਾਰ ਸੈਟਿੰਗ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਡਿਫਾਲਟ ਕੀ-ਬੋਰਡ ਐਪ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਵਟਸਐਪ, ਮੈਸੇਜ ਐਪ, ਫੇਸਬੁਕ ਆਦਿ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਲਈ ਟੱਚ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗੇਗਾ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> </span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><span style="font-size: large;"><b>How to Use</b></span> </span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">ਇੱਥੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰ ਕੇ ਮਾਈਕਰੋਫ਼ੋਨ ਵਾਲੇ ਬਟਨ ਨੂੰ ਨੱਪ ਦਿਓ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਬੋਲਦੇ ਜਾਓ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਟਾਈਪ ਆਪੇ ਹੁੰਦਾ ਜਾਵੇਗਾ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਸਪਸ਼ਟ ਬੋਲੋ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> ਜੇ ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਸਮਾਰਟ ਫ਼ੋਨ ਨਾਲ ਵੱਖਰਾ ਮਾਈਕ੍ਰੋਫ਼ੋਨ ਜਾਂ ਕਾਲਰ ਮਾਈਕ ਜੋੜ ਕੇ ਬੋਲੋ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> </span></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyARHrcQ_txe2W7SkSEL8pqRd4hupfPhbrmWQwN0wZbdOKWlGPd5kktj_PSSCnetW91EkshqKJnI5GGNs5ZAyGiR0ySgGROW-zmA9yeO78ide9Dt5LQRuIzNa2G3YpSG7JGt4ne2mJdm8/s2340/Screenshot_20210701_115843.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2340" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyARHrcQ_txe2W7SkSEL8pqRd4hupfPhbrmWQwN0wZbdOKWlGPd5kktj_PSSCnetW91EkshqKJnI5GGNs5ZAyGiR0ySgGROW-zmA9yeO78ide9Dt5LQRuIzNa2G3YpSG7JGt4ne2mJdm8/s320/Screenshot_20210701_115843.jpg" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjweb7c5uWlyBBk3Y7x-qh_mKOluvYLR2vA17VL00w9KIAlEOy2dfhna5YlkK6BcCjnQanGd-tUypByEyeuKfofJuQM36obVRsLu6A8pAovvZdNv28qLtt4al95dTa3nAWxGVqDJWUhLPw/s2340/Screenshot_20210701_115850.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2340" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjweb7c5uWlyBBk3Y7x-qh_mKOluvYLR2vA17VL00w9KIAlEOy2dfhna5YlkK6BcCjnQanGd-tUypByEyeuKfofJuQM36obVRsLu6A8pAovvZdNv28qLtt4al95dTa3nAWxGVqDJWUhLPw/s320/Screenshot_20210701_115850.jpg" /></a></div><br /><br /> <p></p><p dir="ltr" style="line-height: 1.2; margin-bottom: 8pt; margin-top: 0pt; text-align: justify; text-indent: 36pt;"><span style="font-size: large;"><b><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-style: normal; font-variant: normal; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">How to get Add-free Version (disable Ads)</span></b></span></p><p><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><span> </span><span> </span>ਲਿਪੀਕਾਰ ਐਪ ਨੂੰ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਮੁਕਤ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਸਲਾਨਾ ਫ਼ੀਸ ਭਰ ਦਿਓ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"> </span></p><p><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">ਇਸ ਦੀ ਖ਼ਾਮੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਉੱਤੇ ਅਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ 15 ਕੁ ਸਕਿੰਟ ਹੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਤੇ </span></p><p><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">ਇਸ ਉਪਰੰਤ ਦੁਬਾਰਾ ਮਾਈਕਰੋਫ਼ੋਨ ਵਾਲੇ ਬਟਨ ਨੂੰ ਦੱਬਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">।</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"> ਟਾਈਪ ਕੀਤੇ ਮਜ਼ਮੂਨ ਵਿਚ </span></p><p><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਠੀਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਦੂਜੀ ਐਪ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ</span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Raavi; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-fPVkui2fg9OgicFLK9wPyl7FBmPinMONmnlmIw5ZI7fSZw06ilDhZuQN03EIgDYDg6Y5qvS3NPOoTsr1wQfiu83JNYubWDLzHmlt1JVK1RLYFX7df1_qTJmL6NeQz9sbYlxInPUrf14/s2340/Screenshot_20210701_115903.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2340" data-original-width="1080" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi-fPVkui2fg9OgicFLK9wPyl7FBmPinMONmnlmIw5ZI7fSZw06ilDhZuQN03EIgDYDg6Y5qvS3NPOoTsr1wQfiu83JNYubWDLzHmlt1JVK1RLYFX7df1_qTJmL6NeQz9sbYlxInPUrf14/s320/Screenshot_20210701_115903.jpg" /></a></span></div><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Mangal; font-size: 13pt; font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre;">।</span><p></p>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-37562956201038200622021-06-12T05:19:00.010-07:002021-06-14T01:53:08.167-07:00Dr. C P Kamboj's Activities- 2021<br /><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://www.youtube.com/channel/UCoK3RKJm7_7Uzm_izibNqvQ/videos" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="279" data-original-width="973" height="92" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihGq8hY3sfGwARQ_7Hr_li6LpiYTnGNevA0c6XaWHpAGo2sZ0-0ZeFIKcTbHRbnekR8qV_TpLV07TidX1ynKQ94NB1achJSQzTH-CEJOEFmfRJKdx9AU3y1h1SeVsQG-nhlDhw1BoKOOc/w332-h92/punjabicomputing1.jpg" width="332" /></a><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://www.youtube.com/user/kambojcp/videos" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="330" data-original-width="1222" height="86" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFu52rP43OP2EN7lH9d09oe97Nhin2BKTGckUoSQ4Wx0PfxGbBRRcdWmEStqnevP5mKVoQ6nA2qY2iH2zyc5-FRgXgXp-rYtjzOottW09SKyedAWJSPGKiTHlk54cTP_FOdcpdNvugr6U/w332-h86/ctech1.jpg" width="332" /></a><a href="https://www.youtube.com/channel/UCoK3RKJm7_7Uzm_izibNqvQ/videos" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"></a></div></div><p> </p><p> </p>
<div style="text-align: center;"><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/pyvTif3rW2I" title="YouTube video player" width="560"></iframe></div>
<p>Dec., 2020 to April, 2021<br /></p><p></p><h2 style="text-align: left;">Organized Certificate Course in Punjabi Computing at Punjabi Computer Help Centre, Punjabi University Patiala<br /></h2><h2 style="text-align: center;">
</h2><p>19-02-2021 (19 Feb to 20 March, 2021)<br /></p><h2 style="text-align: left;">Delivered a lecture for online Certificate Course: Computer and Punjabi Language; Dept. of Punjabi in collaboration with Internal Quality Assurance Cell (IQAC) Sri Guru Nanak Dev Khalsa College, University of Delhi<br /></h2><p> </p><p>21-02-2021</p><h2 style="text-align: left;">Delivered a lecture for One Day International Webinar, Punjabi Fonts, Keyboard and Typing; Sahit Sur Sangam Sabha, Itely</h2><p> </p><p>25-02-2021</p><h2 style="text-align: left;">Lecture
Delivered and Hands On Training: How to make interactive Presentation in Power Point; Panth Ratan Jathedaar Tohra Insti. of Advanced Studies in Sikhism, Patiala<br /></h2><p> </p><p>20-27 May, 2021<br /></p><h2 style="text-align: left;">Organized 50th Seven days Workshop on "Use of Computer in Punjabi" at Punjabi Computer Help Centre, Punjabi University Patiala</h2><h2 style="text-align: left;"> </h2><p>10-06-2021</p><h2 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: left;"><a href="https://youtu.be/1gujYmdcAso">Attended Webinar: How to Incorporate MOOCs/ SWAYAM Courses in University Curriculum ?</a></h2><p> </p><p>10-06-2021</p><h2 style="text-align: left;">Lecture Delivered: Employment opportunities in the field of Punjabi Computing, Scholar Field Public School, Patiala; S. Karnail Singh Arora<br /></h2>
<br /><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://www.youtube.com/channel/UCoK3RKJm7_7Uzm_izibNqvQ/videos" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="279" data-original-width="973" height="92" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihGq8hY3sfGwARQ_7Hr_li6LpiYTnGNevA0c6XaWHpAGo2sZ0-0ZeFIKcTbHRbnekR8qV_TpLV07TidX1ynKQ94NB1achJSQzTH-CEJOEFmfRJKdx9AU3y1h1SeVsQG-nhlDhw1BoKOOc/w332-h92/punjabicomputing1.jpg" width="332" /></a><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://www.youtube.com/user/kambojcp/videos" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="330" data-original-width="1222" height="86" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFu52rP43OP2EN7lH9d09oe97Nhin2BKTGckUoSQ4Wx0PfxGbBRRcdWmEStqnevP5mKVoQ6nA2qY2iH2zyc5-FRgXgXp-rYtjzOottW09SKyedAWJSPGKiTHlk54cTP_FOdcpdNvugr6U/w332-h86/ctech1.jpg" width="332" /></a><a href="https://www.youtube.com/channel/UCoK3RKJm7_7Uzm_izibNqvQ/videos" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"></a></div></div><p> </p><p> </p>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-24407759159074651902021-06-12T04:36:00.010-07:002021-06-12T05:29:48.768-07:00Videos | TV/Web Radio Talk Shows- 2021<p><span style="background-color: #fcff01;">02-03-2021</span></p><h1 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: center;">ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ - ਡਾ. ਸੀ. ਪੀ. ਕੰਬੋਜ | Meri Ikk Pehal</h1><h1 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: center;"> <iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/3oVOISTGSug" title="YouTube video player" width="560"></iframe></h1><p></p><p><br /></p><p><span style="background-color: #fcff01;">23-05-2021</span></p><h1 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: center;">Dr. C.P. Kamboj Interview | Harkirat Kaur | Rubaru E Hunar</h1><h1 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer"> </h1>
<div style="text-align: center;"></div><div style="text-align: center;"><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/r-a142cBT3g" title="YouTube video player" width="560"></iframe></div><p> </p><h2 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: left;"><span style="background-color: #fcff01;"><span style="font-size: x-small;">29-05-2021</span></span></h2><h1 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: center;">5G ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੇ ਨਫ਼ੇ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ </h1><h1 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: center;">ਡਾ ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ਼ ਜੀ ਨਾਲ 29 may 2021</h1><h2 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: center;"><span style="background-color: #fcff01;"><span style="font-size: x-small;">(From 25 Min to 1:10 Min)</span></span> <br /></h2>
<div style="text-align: center;"></div><div style="text-align: center;"></div><div style="text-align: center;"></div><div style="text-align: center;"><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/gGhI647by5g" title="YouTube video player" width="560"></iframe></div><p><span style="background-color: white;"> </span></p><p><span style="background-color: #fcff01;">03-06-2021</span></p><h1 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: center;">Prime ਸਵੇਰ (316) || ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਕਰੋਨਾ ਤੇ 5-ਜੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ</h1><h2 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer" style="text-align: center;"><span style="background-color: #fcff01;"><span style="font-size: x-small;">(From 44 Min to 1:10 Min)</span></span></h2><p style="text-align: center;"> <iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/n0cCbZaBQAk" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p style="text-align: left;"><span style="background-color: white;"> </span></p><p style="text-align: left;"><span style="background-color: #fcff01;">05-06-2021</span></p><h1 style="text-align: center;"><span style="background-color: white;"> </span>5G Kaaran Corona Te Motta Da Sach | Punjab Di Howegi Eh Tasveer | Anakh Punjab TV | 5G Testing | Dr. C P Kamboj</h1><h1 class="title style-scope ytd-video-primary-info-renderer"></h1>
<div style="text-align: center;"><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/U69h34Wbyjg" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </div><div style="text-align: center;"> </div><div style="text-align: center;">=======================================</div><div style="text-align: center;"><h1><span style="color: red;"><span style="background-color: #fcff01;"><b>
<table allign="center" border="4">
<tbody align="center">
<tr><td bgcolor="#ffcc77"><h1>
<a href="https://youtu.be/UDUFyb3mzrk" target="_blank"><b>ਮੇਰੇ ਯੁ-ਟਿਊਬ ਚੈਨਲ cTech Punjabi ਦੀਆਂ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵੇਖਣ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ (Videos- 2021) </b></a></h1></td></tr>
<tr><td bgcolor="#ffcc77"><h1>
<a href="https://www.youtube.com/user/kambojcp/videos" target="_blank"><b>ਮੇਰੇ ਯੁ-ਟਿਊਬ ਚੈਨਲ cTech Punjabi 'ਤੇ ਜਾਓ </b></a></h1></td></tr>
</tbody></table></b></span></span><span style="color: red;"><span style="background-color: #fcff01;"><b>
</b></span></span></h1></div><div style="text-align: left;"> </div>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-29823944620701229662021-06-02T08:31:00.001-07:002021-06-02T08:31:08.599-07:00ਧੰਨਵਾਦ! ਆਪ ਨੇ ਸੰਕਟ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ। <p><iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/cIyA6WP-v1o" title="YouTube video player" width="560"></iframe> </p><p> ਧੰਨਵਾਦ! <br />ਆਪ ਨੇ ਸੰਕਟ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ। <br />ਯੂ-ਟਿਊਬ ਟੀਮ ਨੇ ਆਪਣਾ ਹੈਕ ਹੋਇਆ ਚੈਨਲ 13 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। <br /><br />ਜੇ ਆਪ ਨੇ ਇਹ ਚੈਨਲ ਹਾਲਾਂ ਤੱਕ ਵੀ ਸਬਸਕ੍ਰਾਈਬ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਇਸ ਲਿੰਕ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਕੇ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰ ਲਓ- https://www.youtube.com/user/kambojcp <br />ਇਸ ਤਜਰਬੇ ਮਗਰੋਂ ਮੈਂ ਆਪ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿ ਆਪਣਾ ਡਾਟਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੋ। ਜ਼ਰੂਰੀ ਡਾਟੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਉਚਾਵੀਂ ਹਾਰਡ-ਡਿਸਕ, ਐੱਸਐਸਡੀ, ਪੈੱਨ ਡਰਾਈਵ, ਗੂਗਲ ਡਰਾਈਵ, ਮਾਈਕਰੋਸਾਫ਼ਟ ਵਨ ਡਰਾਈਵ, ਈ-ਮੇਲ ਸਰਵਰ ‘ਤੇ ਪਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਡਾਟਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ‘ਤੇ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ਹੋਇਆ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਪਾ ਕੇ ਰੱਖੋ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਉੱਤੇ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਜ਼ ਅਤੇ ਅਭੱਦਰ ਦਰਜੇ ਦੀ ਸਮਗਰੀ (ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵੀਡੀਓਜ਼) ਨਾ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਵਾਈਰਸ, ਡਾਟੇ ਨੂੰ ਤਾਲਾ ਲਗਾ ਕੇ ਫਿਰੌਤੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।<br /><br />ਡਾ. ਸੀ ਪੀ ਕੰਬੋਜ</p>Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-340806002093620119.post-62310912675856905732021-05-16T05:42:00.007-07:002021-05-16T05:42:45.935-07:00ਕੀ 5-ਜੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਕਰੋਨਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਹੱਲਾ? 5G Vs Corona<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/BJ4ABKgjyxo" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>
<p>#ਕਰੋਨੀ_ਕਿਰਮ #deathofbirds #5Gtesting #corona #cTech Punjabi #cpkamboj<br /></p><ul style="text-align: left;"><li><span style="font-size: large;">5-ਜੀ ਤਰੰਗਾਂ ਦੇ ਵਾਇਰਲ ਸੁਨੇਹੇ ਦਾ ਸੱਚ</span></li><li><span style="font-size: large;">ਕੀ ਹੈ ‘ਸਾਜ਼ਿਸ਼ੀ ਸਿਧਾਂਤ’(ਕੌਨਸਪੀਰੇਸੀ ਥਿਊਰੀ)</span></li><li><span style="font-size: large;">ਕੀ ਕਰੋਨਾ ਇਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵਿਆਪਕ ਘੁਟਾਲਾ ਹੈ</span></li><li><span style="font-size: large;">ਕੀ ਹੈ ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਮਰੇ 297 ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸੱਚ </span></li><li><span style="font-size: large;">ਵਕੀਲ ਏਪੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਅਰਜ਼ੀ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ</span></li><li><span style="font-size: large;">ਕੀ ਹੈ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ 5-ਜੀ ਵੋਡਾਫੋਨ ਟਾਵਰ ਉੱਤੇ ਪੈਟਰੋਲ ਬੰਬ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਘਟਨਾ</span></li><li><span style="font-size: large;">ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਰਾਇ</span></li><li><span style="font-size: large;">ਸਾਈਫਾਈ 2.0 ਨਾਂ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਕਰੋਨਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧ</span></li></ul><p> </p>
Dr. CP Kambojhttp://www.blogger.com/profile/12892891228132811834noreply@blogger.com0